Por unha banda, a mutualización das débedas que se puxeron sobre a mesa cando os estados do sur de Europa empezaron a ver os danos da parada económica; doutra banda, a actitude de varios estados do centro e norte de Europa –Holanda, Austria, Suecia, Dinamarca– que expoñen máis ou menos a retirada das fabas da súa puchero; e no centro, o eixo franco-alemán, verdadeiro director da Unión Europea, en busca dun equilibrio intermedio.

Resultado: O maior plan de endebedamento xamais elaborado pola Comisión Europea, 750.000 millóns de euros, a maioría transferidos aos Estados e que non terán que ser devoltos (500.000 millóns) e o resto repartiranse por créditos. Trátase dunhas cifras enormes, xigantes e históricas, xa que será a primeira vez que a Unión Europea endebedarase nos mercados financeiros. Con todo, o diñeiro entregado ha quedado lonxe dos dous billóns que o Parlamento Europeo había pedido leste mesmo mes para a construción do novo banco.

A Unión Europea (UE) prevé un importante crecemento do teito de gasto para o próximos sete anos (2021-2027), o que permitirá captar fondos para o plan de recuperación. A entidade presidida por Von der Leyen parece un debedor fiable, polo que a Comisión Europea ha previsto non atoparse con intereses excesivos a pesar de que se trate de préstamos a moi longo prazo –a hipótese que se elaborou é que teñen unha duración de 30 anos–.

Impostos dixitais e impostos verdes

De onde sacará diñeiro para devolver os préstamos unha Europa en crise? En Bruxelas faise referencia aos “novos recursos propios”, é dicir, aos novos impostos relacionados co clima e as grandes empresas. Por unha banda, as taxas dixitais que se aplicarían ás grandes corporacións como Google ou Facebook, aínda que a súa implementación non tivo moito éxito nos estados membros. Doutra banda, intervir nas emisións de carbono a través dos impostos para que quen máis contamina pague máis.

Si tivo problemas para formular os plans de Von der Leyen, os obstáculos que se van a atopar en diante non serán menores: non será suficiente que estas medidas sexan aprobadas polos 27 gobernos da UE, terán que ser ratificadas tamén polos parlamentos e iso fará que se atrasen moito as medidas. Por tanto, a curto prazo, os Estados enfrontaranse a unha situación: O esforzo económico que vai esixir a UE será maior; si non se pode pagar, a capacidade de protección da UE será baixa.

Mecanismos de control

Outro punto conflitivo é o traballo doméstico que ten que facer cada Estado para poder acceder ás axudas do Plan de Von der Len: Cada Estado deberá presentar un plan de investimentos e reformas no que se especifique como vai utilizar o diñeiro recibido e prevense mecanismos de control máis amplos unha vez obtidos os fondos.

A primeira parte das axudas será a fundamental, cun 80% do diñeiro que se destinará directamente aos Estados. A segunda parte do plan, en torno ao 15%, orientarase a apoiar ás empresas, principalmente para incrementar a súa capacidade investidora. E a terceira estará dirixida á sanidade e á investigación.