Hai xa moitos anos que non sigo a competición internacional (Xogos Olímpicos, Mundiais…). A indiferenza, o cansazo, a dor… e tamén me producen un pouco de rabia. E, en consecuencia, a alternativa que me queda é non vela.

O motivo non é que non lle guste o deporte ou que sexa contrario á competencia. É que non deixan participar á nosa selección, a vasca. Precisamente, outras seleccións nacionais e francesas négannos a súa participación oficial. E a selección vasca non é a única que sofre esta prohibición: Cataluña, Galicia, Córsega, Bretaña…

Desde a miña mocidade coñecín varios movementos a favor da selección vasca, sendo o principal o traballo realizado por ESAIT. Seguíronse varias estratexias. Pero aínda non se conseguiu a oficialidade das seleccións vascas. E os deportistas vascos aínda non teñen a oportunidade de competir coa selección vasca. Unha vez ao ano, como moito, si non é para facer amizades simbólicas, por suposto…

A "normalización" foi unha das palabras que ouvín en moitas ocasións ao redor da Eurocopa que se celebrou este verán. Considerouse un paso positivo, tamén en Euskal Herria, que a xente vaia vestida con camisetas españolas, sen medo, que se poñan grandes pantallas nas cidades para ver os partidos dA Vermella… Aceptar. Pero falta a outra metade da normalidade: que a selección vasca tamén sexa oficial, que poida participar en competicións internacionais, e que os afeccionados da selección vasca, vestidos con camisetas verdes, poidan celebrar os partidos da nosa selección en grandes pantallas.

Non pedimos nada extraordinario. Só ter os mesmos dereitos que os nosos veciños. Que a selección que sentimos teña dereito a xogar e que poidamos animar. Porque si non o facemos, a normalidade queda moi coxa, porque estariamos a normalizar algo que non é normal…

Outro dos argumentos que ouvín é que isto é unha cuestión entre as partes, a acordar entre as dúas partes. Pero non din que a relación entre estes dous lados non é entre iguais. O País Vasco e España non se parecen en nada á relación de España con Italia, Portugal, Suecia ou Checa. No noso caso, unha parte está por encima da outra. Porque unha parte nega os dereitos da outra. Como peces grandes comen pequenos. Porque é España a que prohibe a participación da selección vasca. Son cancións antigas: bandeira, idioma, cultura e selección única.

E é curioso que a afección española pídanos continuamente que respecten os seus dereitos. De acordo. Pero, e cando teñen que respectar os nosos dereitos fundamentais? A selección vasca non prohibe ningunha outra selección. Todo o contrario. É o de España o que prohibe ás outras seleccións de fútbol. Os que senten españois poden animar á súa selección, xa que poden participar de forma normal nas competicións. Os que sentimos vascos non temos esa posibilidade, porque se nos negou.

Por tanto, é irónico que se acuse de ser anti-españois aos que non animamos ou aos que non celebramos as vitorias de España. En realidade, son eles os anti-vascos na medida en que nos prohiben a nosa selección.

Por que o Estado español non o fai como o Reino Unido? Onde Escocia e Gales, por exemplo, poden competir coas súas propias seleccións sen ningún problema, aínda que non sexan estados independentes. Por que o que alí é posible non se aplica aquí? Por que España non fai o mesmo e garante a todos a igualdade de dereitos, unha vez solucionado o problema? É un asunto de vontade política. O que hai que resolver politicamente. Non podemos pór todo o peso nos deportistas (só)… E tamén como sociedade, creo que deberiamos movernos máis ao redor desta reivindicación.

Non sei exactamente que folla de ruta deberiamos seguir. Pero sei cal non é o camiño: dar por normal a situación actual e animar á selección que nos prohibe. E neste sentido, resúltame absolutamente incomprensible (supostamente) ver á xente que apoia á selección vasca celebrando as vitorias da selección española. Tamén en pobos pequenos moi euskaldunes. Fai 30 anos e na actualidade. Para xustificalo, teñen unha chea de escusas (teñen adestrador vasco; xogan xogadores da Real e do Athletic; son próximos…).

Non sei como explicalo. Seica (supostamente) quen son partidarios da selección vasca non o son en realidade, e sálguelles (e acelérase) a súa españolidad que tratan de manter ás agachadas coA Vermella? Ou tanto perdemos o norte, que de verdade mesmo os da selección vasca han chegado a animar a unha selección que nos prohibe? É normal que a xente que sente española anime á selección española. Pero, cantos son eses nos pobos pequenos euskaldunes? Algúns dirán o de sempre: que non hai que confundir deporte e política. Pero, desgraciadamente, a política inflúe en todo, e esta cuestión, na medida en que é unha cuestión estritamente política, ten moi pouco de deporte.

Non é a miña intención dicir a que seleccións cada un ten que animar. Nin moito menos. Pero é un tema que nos debería dar moito que pensar. Que require unha reflexión profunda. Animando á selección que nos prohibe, porque nunca teremos seleccións vascas.

Aitor Irigoien Odriozola