Na provincia arxentina de Córdoba, un mozo de 15 anos foi tiroteado pola Policía o 25 de outubro. Esta vez foi nun pequeno pobo. Ademais de denunciar o asasinato da policía, queremos analizar que é o que explica o feito.

O modelo económico arxentino nunca puxo no mapa zonas rurais secas. Así, o noroeste e o norte de Córdoba quedáronse sen xente, moitos baserritarras fóronse ás cidades. As zonas secas convertéronse en desertos e, entón, si, chegaron empresarios a concentrar as terras. O modelo neoliberal explota algúns sectores como man de obra sen valor, alimenta á masa de desempregados para manter baixos salarios e consegue traballadores fieis á represión entre os pobres. Os mozos que viven nestas zonas rurais son un exemplo brutal: os explotados na época da colleita (nesta época unen a cebola desde o amencer até o anoitecer), os chamados a ser desempregados na maioría das épocas do ano, policías e carceleros. Os monumentos a este modelo son as escolas de prisións e policías, situadas na cabeceira da comarca; a maioría dos policías da provincia son do noroeste, con poucas posibilidades de manter un soldo fixo, soñan con ser policías desde a infancia. Din que van subir ás clases sociais.

Por tanto, nun lado estaban os explotados e os parados, no outro, os uniformados. Son os mesmos, creceron e criáronse xuntos, xogaron xuntos ao fútbol. Nun momento dado, algúns conseguiron o uniforme, o soldo e a arma. E creron que os seus veciños eran perigosos, fixéronlles crer. Estamos a falar da loita de clases que se dá entre os explotados. Os explotados, adolescentes e mozos utilizan bebida ou drogas de mala calidade para fuxir e divertirse. Os policías tamén utilizan alcol e drogas, quizais doutra calidade. Pero os prexuízos vanse facendo máis profundos, os perigosos non terminan a escola, non teñen traballo, ou teñen moi pouco traballo e os fins de semana se emborrachan e se drogan. Prexuízos baseados no racismo e a clase para facer aos mozos “negros” perigosos.

Hoxe estamos a falar de mozos, parece que as mozas están seguras, excepto nas casas. Pero non é así, o embarazo e a maternidade en adolescentes é algo habitual neste territorio, xa que tamén é habitual sufrir violencia por parte de parellas, ou agresións sexuais e violacións no seo familiar. O traballo doméstico, os fillos e o coidado da familia: teñen pouco tempo e poucas oportunidades para soñar con outros futuros.

Profúndanse as contradicións, hai pequenos roubos ou venda de drogas, e os enfrontamentos entre grupos... e a policía non contesta (para algúns, porque eles son parte do negocio). As políticas asistenciais tampouco axudan. A xente xa non cree nas vías “democráticas” para resolver conflitos e pide unha man dura. E cando dan duro parécelles ben. Os que sufriron violencia enfádanse contra as inxustizas e contra os veciños. As contradicións nas familias agudízanse, en todas hai un policía e alguén que sufriu a violencia policial.

Neste contexto, a noite do 25 de outubro na localidade de paso Vello (uns 1000 habitantes) a policía matou a uns mozos, matou a Joaquín (15 anos) e feriu a outros dous mozos con balas. Trátase do terceiro novo que a policía mata na provincia desde o inicio da pandemia, o noveno en Arxentina. Neste contexto, os seus amigos, enfurecidos, destruíron a comisaría. Segundo as análises policiais, os mozos atopábanse nunha situación de embriaguez e baixo a influencia de drogas.

O pobo reclama unha xustiza imposible, porque Joaquín está morto, e non hai xustiza posible; uns novos policías do mesmo pobo disparáronlle de costas e marcháronse, deixáronlle morrer. A xustiza tamén para os seus amigos, para eses mozos explotados e estigmatizados, para que non haxa máis mortes. Mentres lembran a Joaquín e piden xustiza, outros veciños do pobo manifestáronse a favor da policía e denunciaron aos mozos.

Esta vez non puideron calar o caso e non tiveron a habilidade de crear un caso falso. Por tanto, hai cinco policías presos, a policía de Córdoba sacou un novo protocolo e déronse outras reaccións políticas; viñeron a visitarnos grupos de dereitos humanos, o conselleiro de Deportes e outros.

Pero o modelo segue igual; a terra e a auga están en poucas mans e os mozos non teñen posibilidades reais de ser baserritarras, manteranse en explotación. Unha das poucas opcións posibles para ter un soldo e subir a clase é vestir o uniforme, e para miles de mozos ese é o soño. O modelo de lecer baséase nos consumos tóxicos de mala calidade. Non hai brecha para soñar, para a esperanza, para o futuro... e ao mesmo tempo, seguimos na decadencia da sociedade.

Estes días rompéronse os lazos e as redes sociais do pobo: a violencia, as falsidades, os medos, a criminalización das vítimas e os prexuízos raciais. O movemento popular organizado da zona é o Movemento Rural de Córdoba e ve a organización popular como unha posible solución: proxectos produtivos, escolas rurais, centros de formación e saúde ou encontros de mulleres; desenvolvendo retos, problemas e vitorias en favor dun modelo de sociedade diferente, un modelo campesiño. Para crear e recrear vínculos coa organización popular, non na pel senón no fondo, nun modelo social, económico e político san, apoiándose e apoiándose mutuamente.