Insectívoros con gravata
- Que paxaro vénnos á cabeza cando dicimos carboeiro? Seguramente non nos uniremos! E é que en Euskal Herria chamamos carboeiro a varias especies de paxaros. Pero cal é o carboeiro "xenuíno", "auténtico", "orixinal"? Carboeiro grande (Parus major). A súa identificación é moi sinxela: a súa cabeza, como o seu nome indica, é negra, xunto con dúas fazulas brancas. O peito, amarelo, chama a atención. Ademais, podemos dicir que é unha especie elegante, porque leva unha elegante gravata negra, pero as gravatas de machos e femias son diferentes: os machos teñen unha gravata ancha e longa que lles atravesa todo o abdome, mentres que as femias teñen unha gravata máis fina e ás veces non lles cruza todo o abdome.
Gusta polas súas masas boscosas e adaptouse a moitos ambientes: si estase atento, tamén se pode ver facilmente en parques urbanos e urbanos. No monte, tamén o podemos atopar nos bosques, e como non… tamén lle gustan as árbores froiteiras e as hortas dos caseríos! Será por comida? A dieta é insectívora, aliméntase principalmente de insectos como escaravellos, avispas ou formigas. Na primavera gústalle comer as bolboretas e as orugas das polillas, e no outono os froitos de zarzas, saúco, etc. É probable que os baserritarras descubran a carboeira porque ás veces lles puxeron as hortas patas para arriba. Pero ademais das sementes, tamén come moitas herbas e insectos autóctonos. É tan afeccionado ás orugas que o carboeiro foi utilizado tamén como control biolóxico xunto ao seu primo amilotx azul (Cyanistes caeruleus). De feito, unha soa parella come de media 134 veces por día en época de cría e, se isto fose pouco, pode alimentarse con 11.000 insectos por hectárea e época reprodutora.
Esta ave é troglodita, e non, non estou a insultar, ser troglodita significa nidificar en buracos. Por iso necesita árbores vellas, deses que teñen buracos, onde cría. Pero se botamos unha ollada ás árbores dos parques dos nosos pobos e cidades, vemos que a maioría das árbores son novas, sen buracos. Por iso, nalgunhas zonas instaláronse caixas de niño para que, a pesar de que as árbores son novas, os crineros dispoñan dun recuncho onde aniñar e os curmáns pequenos que son trogloditas como el. Pero se puxeches o niño e outros o utilizaron… lave durante o inverno! Son bastante finos e non utilizan a caixa ou o buraco dúas veces seguidas, salvo que estea limpo.
Na mesma época, unha parella de carboeiros pode facer dous ou tres pollitos, cada un deles con posta entre oito e trece ovos. Só a femia incuba os ovos entre 12 e 14 días e, unha vez nados, ambos os proxenitores pastan. Estes saltan do niño tres semanas despois de saír do ovo, ás ramas próximas, pero aínda pedindo comida a papá e mamá. Alcanzan a independencia en seis ou sete semanas.
Podemos dicir que o noso precioso carboeiro é un tortuoso porque non está en perigo de extinción. Pero ten a ameaza de que é vasótica e non lle gustan moito os piñeirais (a diferenza dalgúns dos seus curmáns). Non gustan as plantacións forestais exóticas e o seu desenvolvemento, sobre todo o eucalipto, pode reducir a abundancia da especie.
