A poboación recluída por motivos políticos rolda na actualidade 150 persoas, das cales unha vintena está estreitamente relacionada con Navarra. Á vista destas cifras, podemos imaxinar que non está tan lonxe a solución dun dos problemas que máis dificultou a convivencia no noso país nos últimos 45 anos.

Si diriximos a mirada cara aos presos navarros, os datos son aínda máis reveladores. O preso que menos tempo leva no cárcere cumpriu trece anos castigado, mentres que o que máis leva cumpriu xa 25 anos en prisión. De media, os presos navarros levan dezanove anos no cárcere. Salvo seis, todos os demais cumprirán nos dous anos seguintes as condicións obxectivas para obter a liberdade condicional segundo a lei penal. Pero até agora non se lle deu a ningún deles a posibilidade de cumprir así a pena, aínda que terían dereito a iso. Só tres deles recibiron o terceiro grao (saír de día para estudar ou traballar e pasar a noite en prisión).

No caso de tres dos seis prisioneiros navarros que aínda non cumpren os requisitos obxectivos para acceder á liberdade condicional, as súas penas reduciríanse considerablemente se se ten en conta o tempo de estancia nos cárceres franceses (o que, segundo a normativa europea, debería facerse); o tres restantes entran no ámbito da Lei 7/2003, denominada erroneamente “lei de cumprimento íntegro das penas”. O PP completou esta lei con maioría absoluta en xuño de 2003, a escasos dous meses da desafortunada fotografía de Azores, presidida por Aznar. O contexto desta lei era, por tanto, unha axenda autoritaria que estendeu a guerra e a vulneración sistemática dos dereitos fundamentais a todo o mundo. O contido desta lei debe adaptarse canto antes á situación actual para converterse nunha ferramenta útil para avanzar cunha axenda baseada nos dereitos e a convivencia.

A realidade que nos mostran estes datos débenos dar que pensar. Temos ante nós dous camiños: a disolución da política penal excepcional e o acceso a solucións definitivas a curto e medio prazo; ou o camiño que leva a seguir con medidas de excepción, coa ameaza dun escenario de cronificación do problema, deixando o sufrimento das tres ou catro últimas xeracións de navarros á seguinte xeración.

E a pregunta é a quen lle interesa tomar unha vía ou outra? Desde o noso punto de vista, a cronificación do problema só interesa a aqueles sectores que queren impor unha axenda autoritaria. Estes sectores teñen arraigadas raíces en diversos ámbitos de poder e están empeñados en cuestións que deberían abordarse con amplos consensos na confrontación política, xa que hai convivencia e dereitos comúns. E a maioría da sociedade, en cambio, está interesada en implementar unha axenda de solucións de forma rápida e correcta. Unha axenda que respecte os dereitos de todos, que recoñeza o sufrimento de todos. Esta maioría social conta ademais cunha nutrida rede de movementos sociais en Navarra que está a conseguir ser pioneiros en temas tan importantes como a Memoria Histórica, a solidariedade internacional ou o feminismo.

Facemos un chamamento á maioría social de Navarra para que tome na súa man a clave para pór en solución o tema da política penal. O que sería un auténtico fito para poder celebralo sen demora, é dicir, quitar aos presos da ecuación da política navarra. Entre todos temos a forza suficiente para alcanzar este obxectivo. O 13 de xaneiro temos unha cita nas rúas de Bilbao.

Este artigo asínano 21 personalidades de Navarra:

Irati Jiménez Uriarte (escritor), Fernando Rey Escaleira (tradutor), Fernando Armendariz Arbizu (activista de Dereitos Humanos), Ainhoa Aznarez Igarza (educadora e ex presidente do Parlamento de Navarra), Juanje Soria Gulina (avogado), Bertsolari Xullo Ruiz (profesor de cine)