Traducido automaticamente do vasco, a tradución pode conter erros. Máis información aquí. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

Mentiras, lagoas e contradicións

  • Horas despois da morte de Calvo, a mañá do 20 de agosto, oito ertzainas cos que tivo contacto a noite da morte declararon o ocorrido na propia comisaría. Foron declaradas por segunda vez entre o 23 e o 24 de agosto. ARGIA obtivo estas declaracións comparando a autopsia de Calvo coa forense. A conclusión é clara: os relatos dos ertzainas son incompatibles coas secuelas de violencia e gas do corpo de Calvo. Á mesma conclusión chega o forense que analizou os documentos a petición de ARGIA. A versión oficial do Departamento de Seguridade fixo seu o relato destes ertzainas e achegou algún dato que os ertzainas non declararon.
Juan Mari Atutxa, Iñigo Urkullu eta Ertzaintzako buruak, ekainean Arkauteko komisarian eginiko ekitaldian. Atutxa zen Ertzaintzaren arduradun nagusia Arkauten Calvo hil zuten garaian. Argazkia: Irekia (2023/06/04).

05 de xullo de 2023 - 07:57

Cara ás 4:00 iniciouse o enfrontamento pola morte de Calvo. O relato xeral atendendo á declaración de oito ertzainas sería: Calvo pediu que saíse ao baño; no inodoro deu unha puñada a un do tres ertzainas que lle acompañaban; ao tentar dominar a dous ertzainas e ver que non podían, o terceiro botoulle gas a Calvo; os ertzainas, que saíron polos calabozos, pecharon as portas e deixáronas no interior de Calvo; despois dos ruídos chegaron máis ertzainas, pero caeron á rúa.

Pero este relato ten moitas contradicións. A continuación analízanse os principais, evitando os máis pequenos.

Gas asasino

Segundo a autopsia, Calvo foi asasinado pola edema pulmonar que lle produciu o gas lacrimóxeno da Ertzaintza. Pola contra, só un do oito ertzainas, o axente 9469, recoñeceu botar gas “dúas veces” e co spray “un segundo” en cada un deles. É difícil que esa cantidade de gas morra a unha persoa. Alguén tirou o gas?

Segundo dous ertzainas, o propio Calvo conseguiu e tirou o spray do axente 9469. O axente 10545 declarou que Calvo lle botou gas no brazo: notouno pero non o viu porque nos calabozos non había luz, pero o resto de ertzainas declararon que había luz nos calabozos. O axente 2139 tamén declarou que Calvo botara gas: non o viu pero “escoitou” alén da porta. Os outros seis ertzainas declararon, con todo, que non viran o spray Calvo na man nin botado gas. Nin os axentes 1165 e 1289 que seguiron os movementos de Calvo pola ranura do aire e a mirilla dunha das portas.

"Sen dúbida, o relato policial, en xeral e en detalle, non se corresponde coa realidade" (forense consultado por ARGIA)"

Por tanto, ademais do axente 9469, botou gas outro ertzaina? Non se sabe: os ertzainas que se encargaron da investigación do caso non investigaron os sprays dos outros sete axentes para determinar si foron utilizados. Así o aceptaron no xuízo e tanto o avogado da familia Txema Montero como o TAT criticaron as “lagoas” evidentes da investigación.

Todos os ertzainas declararon que tiveron que saír da zona da disputa aos poucos segundos sen poder soster o gas, incluso deixando aos seus compañeiros en perigo, mentres que Calvo non puido influír aínda que permanecese no interior do edificio durante polo menos 15-20 minutos.

Finalmente, ao darse conta de que non tiña pulso, o axente 2139 fíxolle unha boca de boca e unha masaxe de 10545. Ningún dos dous mencionou efectos, aínda que posteriormente o persoal sanitario de ambulancia ou urxencias tivo que colocar máscaras para conservar Calvo, debido ás náuseas, mareos ou fotofobia provocadas polo gas que emitía pola boca.

Bonecas

Segundo o relato dos ertzainas, nos calabozos Calvo non estivo atado, salvo uns segundos: cando conseguiron dominar ao final da contenda puxéronlle os burdeos, pero entón perdeu o pulso e volveu liberalo. Con todo, tanto a autopsia como os informes de emerxencia describen pegadas profundas nas bonecas do corpo. Segundo o forense que analizou os informes a instancias de ARGIA e as declaracións dos ertzainas, é imposible saber canto tempo estivo vinculado a Calvo, pero “non é crible que sexa cuestión duns segundos”. No xuízo, os forenses afirmaron que as bonecas se uniron a Calvo cun material brando e non coas mans. O enfermeiro Patxi Bezares asegura que Calvo tiña restos dunha corda de cáñamo nas bonecas cando a viu no depósito de cadáveres. Unha testemuña directa contoulle ao seu avogado que viu a Calvo “atado como un cerdito”, quen o declarou en xuízo.

Golpes

Dous de cada oito ertzainas –10545 e 1289– aceptaron na declaración golpear a Calvo co seu veta, “unha vez”. O único axente que recoñece dar varias borradas é o 1289, sempre no contexto do conflito. A autopsia describiu restos de polo menos 47 golpes de borracada, ademais de 10 hematomas e fragmentos de pel rozada. Tampouco se explican as causas dos “grandes hematomas” ou dos dous cortes da cabeza (un moi profundo) dos testículos que describe a autopsia.

Forense

Estas declaracións foron mantidas polos ertzainas en xeral no xuízo e non responderon as preguntas das acusacións.

ARGIA pide a un forense con moitos anos de experiencia que compare as declaracións dos ertzainas co resultado da autopsia: “Sen dúbida, o relato policial, en xeral e en detalle, non se corresponde coa realidade. Os restos traumáticos do corpo contradin e a morte por gas”.

Patrocinio do Departamento de Seguridade

Cando o Departamento de Seguridade deu a primeira versión da morte, os ertzainas xa fixeran declaracións. “O detido perdeu a consciencia tras sufrir unha violenta crise nerviosa e atacar aos ertzainas que lle querían axudar”. Nin gases nin golpes. O 23 de agosto o Departamento emitiu unha segunda versión, forzada polas noticias que se estaban publicando sobre o estado do cadáver e a presenza do gas: O departamento recoñeceu a necesidade de utilizar o gas e as porras para dominar Calvo.

O Departamento de Seguridade, dirixido por Juan Mari Atutxa, tentou dar unha imaxe perigosa e violenta de Calvo. Ao dar a súa primeira versión, destacou que tratou de roubar a arma en calabozos a un ertzaina, e que no segundo, no momento da detención, nas declaracións dos ertzainas no momento da detención, isto non se recolle. A maior parte do gas foi comprada polo propio Calvo aos dous ertzainas, aínda que a declaración dos outros seis suxeriu o contrario. Tamén destacou que Calvo estivo tres veces ingresado en psiquiátricos co diagnóstico de “esquizofrenia paranoide de carácter violento”. O seu irmán e os seus veciños negan o carácter violento nos medios de comunicación e un forense e un psiquiatra aseguran a ARGIA que a esquizofrenia de “carácter violento” non existe como diagnóstico clínico.

Modelo policial

"Antes, o risco de cambiar o noso modelo de policía viña de fóra [deles chamábase zipayo]. Agora témolo dentro de casa e temos que estar claros se queremos manter o noso modelo de policía". Así o dixo Josu Bujanda, xefe da Ertzaintza en 2023, ante os graves enfrontamentos que se produciron entre o Goberno e os ertzainas.

Non houbo petición nin explicación de perdón á familia, despedimentos dos ertzainas ou dimisións por parte dos responsables políticos. Menos aínda, a revisión do modelo policial.

Fai 30 anos, cando o problema estaba só “fóra”, un cidadán foi asasinado na comisaría, afogado no gas e cheo de golpes. “Foi vítima da súa enfermidade”, sinalou o viceconsejero de Seguridade, Martía; “Non houbo desproporción na actuación dos axentes”, Atutxa. Os sindicatos da Ertzaintza apoiaron en todo momento aos seus compañeiros. O avogado do Goberno pediu absolución no xuízo.

Non houbo perdón nin explicación á familia, nin recoñecemento a Juan Calvo, nin despedimentos ou encarceramentos dos ertzainas, nin recoñecemento de responsabilidade ou dimisión por parte dos responsables políticos. Menos aínda, a revisión do modelo policial.

 

* Este artigo forma parte dunha reportaxe máis ampla. Resto de artigos e informacións:

- Como e por que asasinaron a Juan Calvo na comisaría da Ertzaintza?

- 30 anos oculto á luz: probas de tortura.

- ENTREVISTA | Patxi Bezares, traballador do Hospital Santiago que atendeu a Juan Calvo: "Aquel corpo estaba masacrado".

- VÍDEO | Juan Calvo: varios episodios da autopsia.

- Testemuña da morte de Calvo: “As cousas non se aclararon”


Eneko Valdés e Juan Calvo, falecidos baixo a vixilancia da Ertzaintza: 30 anos de diferenza, exceso de coincidencia
O 20 de agosto de 1993 morreu o bilbaíno Juan Calvo na comisaría da Ertzaintza de Arkaute, en estado de envurullo. En xullo de 2023, ARGIA publicou novas informacións e datos sobre a morte que evidenciaban os malos tratos recibidos por Calvo, as mentiras e a impunidade da... [+]

2023-07-12 | ARGIA
EH Bildu pide ao Goberno información parlamentaria sobre os ertzainas condenados pola morte de Calvo
O parlamentario de EH Bildu, Julen Arzuaga, rexistrou o pasado venres a solicitude de información, segundo coñeceu ARGIA. Solicita ao Departamento de Seguridade os expedientes disciplinarios internos dos ertzainas procesados pola morte de Juan Calvo e a súa traxectoria... [+]

2023-07-04
30 anos oculto á luz: probas de tortura
O 20 de agosto de 1993, cara ás 5:00 da madrugada, un equipo de profesionais sanitarios de urxencias do Hospital Santiago tentou revitalizar innecesariamente a Juan Calvo: O bilbaíno saíu asasinado da comisaría de Arkaute. Un dos médicos reprochou indignadamente aos... [+]

Patxi Bezares, Juan Calvo, traballador do hospital Santiago:
"Aquel corpo estaba masacrado"
A tarde do 19 de agosto de 1993, a Ertzaintza trasladou a Juan Calvo ao hospital Santiago de Vitoria para atender as feridas sufridas no momento da detención. O auxiliar de enfermaría Patxi Bezares Díaz de Tejada, actual celador, curou as feridas leves. Ela foi unha das... [+]

30 aniversario da morte
Como e por que asasinaron a Juan Calvo na comisaría da Ertzaintza?
O 20 de agosto de 1993 Juan Calvo Azabal foi asasinado na comisaría de Arkaute en Vitoria. O corpo tiña indicios de violencia e o gas por boca. En 1995 oito ertzainas foron condenados por delito de imprudencia, ninguén perdeu o seu posto de traballo nin pisou o cárcere,... [+]

Eguneraketa berriak daude