Sopa de corazóns de boi á fame de guerra
A fame non será fermoso. Non podo xulgar respecto diso, pero hai en todas partes unha infinidade de exemplos. Por exemplo, a memorable canción “O canto da cebola” do poeta español Miguel Hernández, unha canción de berce para un pequeno neno que toma leite da súa nai, que só come pan e cebola, Allium cepa, mentres está no cárcere.
A Segunda Guerra Mundial conduciu aos Países Baixos a unha dura onda de fame. Primeiro a leña dos alemáns e despois a dos aliados para derrubala. Todas as bombas sobre as súas cabezas. Os traballadores do tren tentaron dificultar o transporte dos alemáns e, a cambio, eles bloquearon totalmente a subministración de comida e enerxía para o país. Nos grandes núcleos do interior non había nada que comer. A desfeita era tan terrible que as árbores dos parques e do xardín da casa utilizábanse como combustible. As cidades están igualadas e a vida a nivel da cortiza terrestre.
Había, con todo, homes que miraban ás profundidades, para afrontar a fame que tiñan baixo terra. Millóns de corazóns de boi ou tulipas (Tulipa spp. ). Un bulbo subterráneo de flores espléndidas xamais devorado por casas enteiras. Para o Goberno foi un reto duro alegrar todos os anos a vida e convencerlle de que comese o bulicio subterráneo do corazón de boi que traía a primavera. Ademais de libros de receitas e demostracións de cociña para propaganda, tamén acudiron os embaixadores que demostraban que estaban sans e devorados por bulbos.
Tamén xurdiu un grave problema: o xerme do bulbo do corazón de boi sacode as entrañas. Hai moitas alusións a como o estómago comezaba a comer bulbos e inchábase até asustarse. Naqueles tempos escoitáronse os máis longos e ruidosos ruídos da historia. Aprenderon a quitar o xerme e a facer moita sopa, pan e galletas, sándalos, sucedáneos de café, etc. Segundo Metz, coidador do Museo da Resistencia dos Países Baixos, en febreiro de 1945, a ración oficial tiña tan só 340 kilocalorías diarias. A subministración que se considera habitual é o correspondente ao ano 2000. O de corazón de boi é unha fonte de enerxía rica, ten máis calorías que a pataca (Solanum tuberosum).
Hoxe en día, os restaurantes máis punteiros dos Países Baixos están a recuperar o bulbo de boi como materia prima e inventando novos usos. Se te achegas a el, ten en conta os seguintes restaurantes: O Café Caron de Amsterdam, o De Librije de Zwoll e o De Nieuwe Winkel de Nijmegen. Dirasmo cando volva.
Habería tempo de fame só ao sentilo en todos os lugares, xente mirando a terra, unha mancha negra en todas as casas. Ao noso avó ouvímoslle moitas veces a lombarda (Brassica oleracea var. Comera á perfección cando era pequeno e cando era novo. Alí tampouco faltarían o ano! O bertsolari Eusebio Mugerza Mendaro Txirristaka de Mendaro foi o punto que recolleu Antonio Zabala no libro de 1974 “Mendaro Txirristaka bertsolaria”: “Cando os comemos / verza e allo porro; / non se pode palpar / ruxir no estómago”.
Udaberrian orain dela egun gutxi sartu gara eta intxaurrondoa dut maisu. Lasai sentitzen dut, konfiantzaz, bere prozesuan, ziklo berria hasten. Plan eta ohitura berriak hartu ditut apirilean, sasoitu naiz, bizitzan proiektu berriei heltzeko konfiantzaz, indarrez, sormen eta... [+]
Ohe beroan edo hotzean egiten da hobeto lo? Nik zalantzarik ez daukat: hotzean. Landare jaioberriek bero punttu bat nahiago dute, ordea. Udaberriko ekinozio garai hau aproposa da udako eta udazkeneko mokadu goxoak emango dizkiguten landareen haziak ereiteko.
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Itsasoan badira landareen itxura izan arren animalia harrapari diren izaki eder batzuk: anemonak. Kantauri itsasoan hainbat anemona espezie ditugun arren, bada bat, guztien artean bereziki erraz atzemateko aukera eskaintzen diguna: itsas-tomatea.
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ugaztunei eskainitako azken artikuluaren amaierako hitzak hurrengo animalia aurkezteko aitzakia paregabea dira. Bertan esaten genuen muturluzeak erreka “garbi eta txukunak” behar dituela, kutsadurarik gabeak baina elementu natural anitzekin. Animalia txiki horren... [+]
Bada Borda bat ilargian. Bai, bai, Borda izeneko krater bat badu ilargiak; talka krater edo astroblema bat da, ilargiaren ageriko aldean dago eta bere koordenadak 25º12’S 46º31’E dira; inguruan 11 krater satelite ditu. Akizen jaiotako Jean Charles Borda de... [+]
Sare sozialen kontra hitz egitea ondo dago, beno, nire inguruan ondo ikusia bezala dago sare sozialek dakartzaten kalteez eta txarkeriez aritzea; progre gelditzen da bat horrela jardunda, baina gaur alde hitz egin nahi dut. Ez ni optimista digitala nauzuelako, baizik eta sare... [+]
Mila milioika mintzo dira agintariak. CO2 isurketak konpentsatzeko neurri eraginkor gisa aurkeztuta, zuhaitz landaketei buruzko zifra alimaleak entzuten dira azken urteetan. Trantsiziorako bide interesgarria izan zitekeen, orain arteko oihanak zainduta eta bioaniztasuna... [+]
Kutsatzaile kimiko toxikoak hauteman dituzte Iratiko oihaneko liken eta goroldioetan. Ikerketan ondorioztatu dute kutsatzaile horietako batzuk inguruko hiriguneetatik iristen direla, beste batzuk nekazaritzan egiten diren erreketetatik, eta, azkenik, beste batzuk duela zenbait... [+]
Magnoliak eleganteak dira. Dotoreak. Anddereak. Pontxoak. Apainak. Pimentak. Gurbilak. Ponposak, ponpoxearrenak. Ortiroak. Ia-ia fazazkoak, kriket eta kraket. Ez naiz harritzen, beren loraldien azpian lurrarekin urtzerainoko handitasunaren menpeko sentitzen naiz urtero.