Markina-Xemein presenta a ezpata-dantza sen distinción de xénero
- “Transmitíronnos o amor e a responsabilidade pola danza. Si a ezpata-dantza de Xemein é tan importante, por que non podo facelo eu?”, preguntaba Iraide Antxia, membro do grupo de baile Zerutxu. Pero tras un proceso interno duns 4-5 anos, este ano si. Chegou a oportunidade de que o día de San Miguel fágano todos os membros do equipo. O 29 de setembro, nas festas do barrio de Arretxinaga de Markina-Xemein, darase a coñecer a ezpata-dantza e o coloquio sen discriminación de xénero.
“A nós déullenos medio traballo, recollemos moitas cousas recuperadas”, di Oier Onaindia. Ven claramente que a xeración anterior ha feito un gran traballo na recuperación e conservación das danzas do pobo. Son conscientes do tesouro que teñen no pobo grazas ao traballo voluntario dos seus predecesores, e son conscientes de que agora eles están a dar o que recibiron aos seus descendentes. Con todo, entenden que esta transmisión debe realizarse de forma axustada aos valores actuais, sen exclusións de xénero.
Resultado dun proceso
No ano 2020 o aurresku de saragi-dantza e de carmenes dos entroidos foi lanzado por nenos e nenas; neste ano 2022 chegou a quenda da ezpata-dantza de Xemein e da sobremesa. No entroido as mulleres participaron por primeira vez na saragi-dantza e naquel verán tan especial de pandemia despediuse o aurresku sen distinción de xénero. “Con estes pasos en San Miguel esperábase a nosa participación na ezpata-dantza e na mesa redonda, pero non se celebraron as festas de Arretxinaga”, explica Ainhoa Basterretxea.
Recoñecen que o parón de pandemia permitiulles reflexionar e cambiar as dinámicas do grupo. Desde fai 4-5 anos púxose o tema encima da mesa e comezaron a cambiar o rumbo das actividades do grupo. Aos poucos fóronse dando pasos, discutíronse, enfadado, reconciliado..., pero ao final cren que a transición se fixo dunha maneira pausada e axeitada.
En Arretxinaga bailan tanto chicos como chicas
Os pasos até chegar á ezpata-dantza de Xemein foron graduais, e ao final, a danza máis significativa do pobo farase pública sen distinción de xénero, mesmo de sobremesa. Basterretxea di que ninguén dicía nada sobre a ezpata-dantza, pero que lles preguntaban moitas veces polo tema da mesa: “Para cando unha moza sobre a mesa?”. Cre que se ve máis ou menos popular desde fóra. A anchoa tamén ten claro que coa sobremesa tiveron máis presión por parte de moitos mozos do pobo. Consideran que pode ser porque se achega máis xente a Arretxinaga á tardiña que ao mediodía. A ezpata-dantza ten prestixio, pero no momento de facer a sobremesa concéntrase máis xente, xa que o día de San Miguel non é festivo para moitos cidadáns.
Os bailaríns de Zerutxu senten satisfeitos e orgullosos. “Síntoo como un gran paso adiante. Realmente alégrome de estar no grupo que fixo o cambio”, di Basterretxea. “Dentro duns anos as mozas saíron por primeira vez no ano 2022, dirase na ezpata-dantza de Xemein, e eu estaba alí”. Antxia di que tamén está moi orgullosa e que a da praza é o resultado dos pequenos pasos que deron durante moitos anos: “Xemeingo-ezpata dantza é un resultado, pero estou máis orgulloso de todos os cambios que fixemos por detrás que do que mostramos na praza”.
A idea que moitas veces repetimos os que traballamos no mundo da danza é que a danza é efémera. O dicionario Elhuyar dá como contrapartida a "efémero" español: efémero, destrutivo, perecedoiro, efémero, efémero, perecedoiro, perecedoiro, ilaun. Non lembro a quen lle lin... [+]
Transmisioa eta dantza taldeetako erreleboa aztertu nahi izan dugu Dantzan Ikasi topaketetan, eta gazte belaunaldiek lan egiteko ereduak ezagutu nahi izan ditugu “Gazteen parte-hartzea euskal dantzan” mahai inguruan: Eder Niño Barakaldoko... [+]
Aste hondar honetan euskal dantzen hiriburu bilakatu da Hendaia. Akelarre dantza talde hendaiarraren 50. urtemugaren testuinguruan, Lapurdi, Baxe Nafarroa eta Xiberoako hamasei dantza talde elkartu ditu bertan Iparraldeko Dantzarien Biltzarrak.
