A filla de María Enriquez, que non quere inscribirse, ten 16 anos. Presenta parálise cerebral que afecta ás catro extremidades con importantes problemas de mobilidade. Necesita unha cadeira de rodas eléctrica, ten problemas de visión e pode mover a man dereita, pero con dificultades. Así, “necesita adaptar o material didáctico e necesita axuda para utilizar o papel ou o computador, xa que non pode facelo á velocidade dos seus compañeiros, e mesmo escribe máis amodo”, explica Enrique.

Para realizar este curso o ciclo de Xestión Administrativa da Formación Profesional de Usurbil, pero en lugar de asignar o auxiliar a xornada completa como até agora, asignóuselle para a metade das horas lectivas e o resto de horas debe ser el mesmo o que o faga. O argumento do Departamento de Educación do Goberno Vasco era que a media xornada podía ser suficiente e beneficiosa para o desenvolvemento da autonomía. “Tomámolo con escepticismo, e cremos que máis que o argumento son escusas para recortar economicamente, pero decidimos dar a oportunidade, a ver si efectivamente era así. Enseguida vimos que non: desde o principio viu que a súa filla non podía seguir o ritmo dos seus compañeiros, empezou a quedar atrás, cada vez máis perdida, frustrada… Afectoulle moitísimo á autoestima, pensou que é unha carga e quixo deixar os estudos, afectou as relacións até o illamento”, di a nai.

As solicitudes de resolución foron desestimadas pola Administración. “Foi un ano moi duro que lle afectou á saúde e á vida persoal. Segue estudando e tamén en terapia psicolóxica. Fálase moito da saúde mental dos adolescentes, saben as consecuencias do que están a facer, cantas persoas sofren con isto, empezando pola miña filla?”.

Enrique deixouno claro: por parte do centro e dos profesores tiveron unha implicación total e acompañáronlles todo o tempo. Fixérono de todo: rexeitou dúas materias (deixándoas para o curso seguinte) para poder ser máis flexibles, pero as dificultades eran as mesmas; pediuse unha segunda valoración do Berritzegune e os asesores psicopedagógicos confirmaron as dificultades, asesoraron ao profesorado. Finalmente, ao comezo do segundo trimestre o propio centro solicitou ao Departamento de Educación que o alumno necesitase un auxiliar a tempo completo porque era evidente que non había autonomía en media xornada. A Administración denegou a solicitude. “O argumento foi que a axuda concedida é adecuada aos recursos previstos para ese curso. É dicir, que o que vai ter é o que se lle asignou inicialmente e que non hai posibilidade de cambio”.

Reclamación tras negativa

Nin o colexio nin a familia cederon. A comezos do terceiro trimestre reclamouse ao Departamento de Educación porque “non é viable seguir así e o recurso posto non é claramente suficiente”. O centro engadiu unha gran cantidade de datos e información, “cantas medidas tomaron e que, con todo, as dificultades persisten”, explica Enrique. A Federación Guipuscoana de Asociados, que traballa na defensa dos dereitos das persoas con discapacidade, incluíu un informe, solicitando un auxiliar a xornada completa e argumentándoo legalmente. A piques de finalizar o curso, non recibiron resposta, “e agora mesmo non espero resposta porque xa lle asignaron axuda para o próximo curso: 50% de novo. A filla segue esperando, coa esperanza de que lle presten apoio a xornada completa, porque sabe que sen ela non pode”.

“A administración pensa que vas ceder”

En palabras de María Enriquez, “a única alternativa que lle deixaron é o abandono dos estudos, o abandono da formación, o desenvolvemento e o emprego e o futuro prometedor. Unha vez terminada a educación obrigatoria, xa está? O dereito a unha educación inclusiva é unha traxectoria chea de obstáculos e obstáculos, chea de reclamacións e esperas, con angustia que non sabes o que vai pasar o próximo curso… Por ter unha discapacidade, a filla ten uns límites, pero o que deixou fóra é o Departamento de Educación”, denunciou. “A Administración pensa que non vas loitar e que vas ceder, porque moitas familias o fan, porque non teñen forza nin posibilidade… É moi difícil afrontar todo isto”.

Que di a lei?

A nai do alumno de Usurbil di que chegaron a crer que talvez a súa filla non tiña dereito á Formación Profesional, porque non é a educación obrigatoria. “Pero non, ten dereito”. Na man da lei, o acordo sobre as persoas con discapacidade establece a necesidade de garantir un sistema inclusivo en todos os niveis educativos, entre eles a Formación Profesional, e nas lexislacións do Estado español e da CAPV as mensaxes son na mesma liña: Segundo Enriquez, a lei subliña que “os alumnos con discapacidade motora teñen dereito aos recursos necesarios para realizar os seus estudos en igualdade de oportunidades”.

María Enrique deixa a pregunta no aire: “Cre realmente o Departamento na inclusión?”.