Xabier Galdeano foi o encargado de realizar o acto de conmemoración do 40 aniversario da fundación de sortu. O acto comezou cunha ofrenda floral na súa localidade natal, a praza Txiki e a praza Otaegi da localidade biscaíña. A filla de Galdeano, Karmen e Bego, e o seu neto, Larraitz e Irati, estiveron presentes, así como varios membros de Sortu, entre eles Oihana San Vicente, que clausurou o acto.

San Vicente afirmou que mentres a esquerda abertzale ha dado "pasos para recoñecer e paliar as dores e sufrimentos causados" no contexto do conflito político, no Estado español "hai quen nega esa violencia exercida con total impunidade e dá por boa e blanquea esa violencia". A declaración finalizou cun chamamento "ao Estado e aos seus estamentos a que recoñezan a todas as vítimas da súa violencia".

O asasinato de Xabier Galdeano

Era o conselleiro e delegado do diario egin no País Vasco francés. En 1977 o xornal destacou en manter a liña da esquerda abertzale e recadar fondos para a ampliación de capital. Tras varias detencións, trasladouse a vivir a San Juan de Luz coa súa muller e da súa casa pasou a varios dirixentes de ENAM.

O 30 de marzo de 1985 foi asasinado en San Juan de Luz varios mercenarios do GAL, cando se atopaba refuxiado no lugar. Acudiu á manifestación para denunciar o atentado perpetrado a véspera no bar Café deas Pyrenées de Baiona (Lapurdi). O obxectivo era facer a noticia da mobilización e sacar algunhas fotos. Antes de chegar á redacción de Hernani, a súa filla foi asasinada tras fotografarse con Karmen e Begoña para terminar o percorrido, coa intención de trasladala ao coche.Un coche da marca Citroen BX foi tiroteado por dous homes, tal e como recolleu Naiz.

O asasinato foi reivindicado polos GAL e, como consecuencia diso, foron detidos os mercenarios Guy Cantavenera, Alain Parmentier, Jacky Pinard e Bernard Foucher. No Estado francés, cada un foi condenado a vinte anos de cárcere e un deles declarou que foron contratados pola Policía española. Pola súa banda, o Goberno de España denegou en 2018 as indemnizacións recoñecidas ás vítimas do GAL e BVE, o que lles obrigou a recorrer aos tribunais europeos.

As fillas teñen a memoria viva do seu pai

Naiz entrevista ás súas fillas Bego e Karmen Galdeano. Karmen conta así as vivencias daqueles anos: "A min dinme que foron vinte anos e créoo, pero non chegaron ao tres. Foron os anos máis intensos da miña vida, pero con moita diferenza. Con moi boas experiencias. Tamén estivemos con Josu Muguruza, que era de casa. Riamos mesmo no peor dos casos, dando a volta a vivencias duras, con espírito de supervivencia: non nos van a dominar. Na nosa casa, con máis recursos que moitos novos refuxiados, organizabamos homenaxes a todos os que caían. Así que o seu o fixemos en casa, coa axuda de Josu Muguruza e outros, sacando forza de onde fóra".

Tamén se referiu á loita constante da memoria familiar; Bego afirmou: "Sempre soubemos quen estaba detrás dos GAL, porque foi inventado, financiado e apoiado polos poderes do Estado e polos poderes públicos. Sempre soubemos que tiñamos un muro por diante, pero por iso denunciámolo todas as veces que puidemos, porque alguén fixo unha declaración ou porque Felipe González veu a Bilbao para que non caia no esquecemento público".

Karmene explicou que queda "moito" por conseguir "unha Euskal Herria independente e euskaldun" que Galdeano "tiña no seu imaxinario". Bego respondeu a ese "moito", engadindo que quedaba beber a botella de viño que tiña reservada con Santi (Brouard) para o día da Independencia, e que a gardan con esperanza de beber.