Que estado ten vostede?

Si estivemos nerviosos: acúsannos de terrorismo, imos á Audiencia Nacional... é normal. Pero tamén imos coa forza de Cristo, polo apoio que recibimos nas últimas semanas.

A acusación fundaméntase nun informe da Ertzaintza que a investiga por branqueo. Que di o informe?

Eles din que en 2018 atoparon un buraco no que estaban nosas impresións dixitais. En teoría, esa é a esencia do informe. Pero co tempo démonos conta de que non foi unha operación que nos trouxo atopar non se que cousas. Estas contas ocupan moi pouco espazo no informe, mentres que a nosa militancia política é a que se xulga en moitas páxinas: que papel tivemos na esquerda abertzale, en que acto estivemos, con quen... O informe revela que se trata dunha operación que se cociñou ao longo dos anos. Vincúlannos co terrorismo xustificando que somos militantes da esquerda abertzale.

Vostede denunciou publicamente a persecución policial antes de ser detido en 2018.

É a mesma persecución que vivimos moitos mozos neste pobo. Centos, miles de mozos organizámonos no seo da esquerda abertzale durante anos, e sabemos as consecuencias que iso carréxanos: persecución policial, xuízos...

Vivín diferentes episodios, controis estraños da man da Ertzaintza... Aitor tamén sufriu estas situacións. Logo sabemos que non era casualidade. Durante anos van completando o teu historial, todo iso está recolleito, e agora estano utilizando contra nós, contra a nosa militancia política.

Pode adiantar o tipo de defensa que vai realizar na Audiencia Nacional?

Nós non imos esconder nada, imos a Madrid a reivindicar a nosa militancia política. Para nós o xuízo non é lexítimo, non é xusto a Audiencia Nacional, non é lexítimo seguir golpeando a este pobo baixo o terrorismo. Temos claro que imos reivindicar a nosa militancia.

Altas peticións de castigo, a Audiencia Nacional, o fiscal do xuízo de Altsasu... que cheiros ten vostede no xuízo?

Estes días estamos a dicir que isto é unha lotaría. E dos boletos que temos... cando o fiscal é o mesmo que no xuízo de Altsasu, e o xuíz Ángela Murillo, que lle direi? Seguramente quererán pegarnos.

Ao final da manifestación do sábado, dixeches que o PNV e a Ertzaintza son os responsables directos do que estades a vivir.

É innegable. Esta non é unha operación que vén do Estado español. O lume foi cociñado pola Ertzaintza e o PNV, que comezaron a arder con normalidade. Poderían facer todo isto moi diferente, pero fixérono da mesma maneira que o saben: encollerse mediáticamente desde o principio, relacionalo coa estratexia dunha organización armada...

O que nos preocupa a nós non é o concreto do buraco, preocúpanos como se escribiron os miles de páxinas que encheron, onde e con que obxectivo. Iso é o máis terrible. Preguntámonos por que o PNV ten tanto interese en engancharse a outros escenarios. Por que seguen colaborando cunha estratexia, sabemos o que supuxo para este pobo: sufrimento, represión... e sobre todo, loitar contra a disidencia política.

Tes 28 anos, cando a loita armada desapareceu oficialmente tiñas 19, e agora, case 10 anos despois, vanche a xulgar por terrorismo nun tribunal de excepción de Madrid. Como o vive vostede, como o viven os mozos da súa idade?

Sobre todo, xorden preguntas. Que interese hai para manter vivo a esta pantasma do terrorismo? O terrorismo que coñeceu a nosa xeración foi o dos estados, non vivimos outra realidade. A resposta á pregunta é clara: en lugar de dar pasos adiante, en lugar de soltar os nós do conflito, prefiren defender outros intereses.

Podemos pór algúns exemplos do terrorismo que coñecemos. Onte mesmo [luns] vimos que neste pobo sáeche máis barato matar a unha persoa que ser un disidente político. Xa vimos as consecuencias xurídicas do asasinato de Iñigo Cabacas. [Ri]. Non ten ningunha graza, pero dá a risa dun sentido chamarnos terroristas.

Nese sentido, que opina do solo ético que esixen á esquerda abertzale, da autocrítica, do rexeitamento á violencia...?

Con gran rabia. Ves que durante anos foi unha organización armada a escusa para non permitir que a túa actividade política desenvólvase de forma normalizada. Agora non hai ningunha organización armada e a escusa púxose de manifesto.

A esquerda abertzale ha feito autocrítica e deu moitos pasos. O Estado español mantense na mesma posición, na que tamén situamos a parte do PNV. Por exemplo, como é posible falar do solo ético cando hai dous días entraron en Donostia a romper contra os mozos? Como falan de terrorismo cando soben a factura da luz no medio dunha pandemia e unha conxelación, cando estamos a vivir un drama social? Deberían lavarse a boca antes de chamarnos terroristas.

O que están a vivir ti e Aitor é duro, dis que outros viven o mesmo. Merece a pena?

[Ri] Si, claro, claro, claro. Nós levamos parte do sufrimento, un pouco de face á xeneralidade. Neste pobo vivimos barbaridades. Aqueles que nos chaman terroristas han torturado por centos de vascos nas comisarías da Ertzaintza e, que eu saiba, nin o PNV nin a Ertzaintza dixeron nada. Que sufrimos? Si. Que sufriremos? Si. Pero decidimos levar a este pobo á liberdade e a vivir en paz. Por encima de todos os obstáculos que nos pon nese camiño, vai prevalecer esa vontade de liberdade.

Si non fósemos militantes políticos non seriamos como somos, isto é a nosa vida, é unha forma de vivir.

Mencionou as torturas da Ertzaintza. Vós sufristes tortura durante a detención?

Non nos torturaron, pero a detención foi extremadamente violenta. Non facía falta que entrase a altas horas da noite, coas armas ao pescozo, as láminas de milagre, encima de dous ou tres horas e media... Non che torturas, pero déixache unha pegada psicolóxica. Non nos deixaron durmir en toda a noite, iluminando a cada pouco, abrindo por uns minutos o portelo... A tortura non, pero teñen outros instrumentos, eficaces.

A detención podía ser moi distinta. Que buscan ao actuar así? Que vostede vincule a súa militancia política a esas consecuencias, para introducir o medo no corpo. Conségueno nun nivel, pero por encima diso hai moitas cousas máis, que son as que prevalecen e que non entenden nunca.

Para o voso apoio xurdiu a iniciativa ANkerkeria Stop, que o pasado sábado levou a cabo unha multitudinaria manifestación en Vitoria-Gasteiz.

A verdade é que non esperabamos tanta xente. Sorprendeunos un pouco, sobre todo tendo en conta as dificultades e medos que hai nesta situación de pandemia. Non sabemos como agradecer todo o traballo que se está facendo desde a plataforma e desde as diferentes organizacións da esquerda abertzale. Saímos de alí moi contentos, moi fortes, cun gran apoio, iso é gasolina para ir a Madrid.