Unha vez máis, o informe dun organismo oficial pon de manifesto o deixamento na política migratoria da Unión Europea. Unha vez máis, foron migrantes cientificamente quen pagaron coa súa vida ese deixamento caro. Nesta ocasión, o Defensor da Cidadanía Europea ha sacado as cores a Frontex, unha organización europea escura que supostamente debería facer de costeira.

O 14 de xuño do ano pasado tivo lugar unha das maiores catástrofes do Mediterráneo entre Grecia e Italia, preto de Pilos. O vello pesqueiro Adriana, que saía de Libia e transportaba 720 migrantes, estaba uns días sen rumbo, e ao final envorcáronse e morreron unhas 600 persoas, só se sobreviviron 120 náufragos e recuperáronse os corpos de 78 persoas; o resto consideráronse desaparecidas, foron devoradas polo mar.

Un mes máis tarde, o diario The Guardian, a cadea pública de radio-televisión alemá NDR e o medio de comunicación grego Solomon, investigaron a catástrofe. Para iso entrevistáronse con testemuñas e utilizáronse tecnoloxías punteiras, en colaboración coa empresa Forensis. A conclusión foi que o barco se envorcou cando os gardas gregos quixeron levar o barco cunha corda ás augas baixo a xurisdición italiana, tras o cal os náufragos non recibiron axuda algunha durante longas horas.

Emily Ou’Reilly, Defensor dos Cidadáns Europeos, tamén abriu a investigación en xullo e oito meses despois deu os seus froitos. Sinala que Frontex ofreceu axuda ás autoridades gregas en catro ocasiones, pero ao non recibir resposta non fixo nada, sendo consciente de que os migrantes estaban en grave perigo.

Salvar vidas non pode ser unha oportunidade para Frontex

Ou’Reilly cre que o caso pon de manifesto que Frontex carece dos "instrumentos" suficientes para poder intervir nestes casos, xa que debe esperar á autorización dun dos Estados membros antes de prestar axuda.

Pero o Defensor do Pobo opina que en caso de emerxencia, a toda organización correspóndelle axudar aos migrantes, e lembra o que o propio presidente da Comisión Europea, Ursula Von der Leyen, dixo no Parlamento Europeo en 2020: “Salvar vidas no mar non é unha oportunidade”.

Frontex era “moi consciente” de como as autoridades gregas actúan cos migrantes que chegan por mar ás súas costas: “A súa actuación non empeza por cero”, di. Con todo, a actual normativa impediulle "" que no accidente de Adriana «tivese un papel máis activo».

Ou’Reilly móstrase moi crítico coa dirección e o comportamento da Unión Europea na tramitación dos salvamentos marítimos. Lembrou que desde a finalización do plan Mare Nostrum en Italia en 2014, a UE non puxo en marcha ningún outro plan de rescate e que desde entón os países europeos tratan de afastar aos migrantes mentres perseguen á ONG que lles axudan.

Ademais, aínda que a UE asignou a Frontex a función de “costeiro”, “non chega a ser iso”. A Axencia Europea de Fronteiras e Costas recibe grandes partidas de 850 millóns de euros, pero destina a maioría delas á expulsión dos migrantes e ao control das fronteiras, e tamén se deron casos de corrupción dentro da organización.

O peor é que, transcorridos todos estes meses, non se realizou ningunha modificación para solucionar esta situación, e o defensor veciñal non rexeita a repetición dunha catástrofe como a do pesqueiro Adriana.