Co confinamento tivestes que suspender a vosa actividade en marzo. Como viviron os voluntarios estes longos meses?

Foron moi longos para todos. Cando entramos en casa a situación foi dura, sobre todo cos migrantes que se atopaban na rúa. Eu son voluntario, isto éncheme moito, e nestes meses tivemos un oco. Sinto moi ben axudando á xente, fágoo a gusto, con conciencia ademais. E neste camiño coñecín a moitas persoas novas, boteinas de menos. Á fin e ao cabo, todos formamos unha gran familia entre persoas voluntarias e migrantes, botámolos de menos. Onde estarán? En que situación?’. Viñéronnos á cabeza moitas preguntas e preocupacións. Todos nolo pasamos mal.

E os migrantes, como pasaron o confinamento?

Mantiven a relación con algúns dos que pasaron por aquí. Os que están en París din que estaban ben, que pasaban estes meses dignamente. Tamén falei cunha parella que está en Bilbao e que tamén se atopaban en bo estado. Pero cos que empezaron a madurar non fixemos tanto contacto. A nova situación non permite demasiado, é difícil estreitar a relación. Pero sabemos que case todos pasaron o confinamento en moi mal estado.

Nas últimas semanas tivestes a oportunidade de volver á praza de San Juan. Como foi a volta?

Esta é a terceira semana que xa estamos na rúa. Estabamos con moitas ganas de volver. Foi moi bonito volver reunirnos na praza de San Juan. Os primeiros días notóusenos un sorriso a todos. Volvemos á praza para dar esa visibilidade que necesita o asunto. Estamos dispostos a seguir loitando como nos dous últimos anos.

Desde que recuperastes os labores de acollida, notastes un gran movemento?

Si, por iso vimos a necesidade de saír á rúa. Todos os días chegou xente. Até a posta en marcha dos autobuses, o tres chegaron en tren, desde Madrid. Ademais, foi unha cousa curiosa. Comezaron a chegar cando estaba prohibido o paso dunha autonomía a outra. Como viñestes até aquí?, preguntabámoslles. Eles dicían que na estación atoparan á policía, pero que lles permitían tomar sen problemas o camiño cara a Irun. Asombroso. E despois, cando se abriu a posibilidade de pasar dunha comunidade a outra, empezaron a chegar máis persoas. Mañá [facendo referencia ao mércores] os autobuses Alsa estarán en marcha desde Madrid até Irun. Por tanto, a partir de mañá prever que a situación poida cambiar drasticamente. Adaptaremos o noso traballo en función da fluidez.

Cantas persoas chegaron nos últimos tempos, de media?

O primeiro día recibimos unha quincena de persoas, catro mulleres e seis nenos. E nos próximos días chegaron dez, sete, quince… Unha decena de persoas ao día, tendo en conta prever para as próximas semanas e meses.

O verán foi o período máis duro dos últimos dous anos. Como prevedes os próximos meses?

Estamos moi preocupados pola situación que pode vir. Cremos que Irun vaise a cumprir. A Cruz Vermella está a tentar abrir un novo albergue en Irun. Creo que farán falta, polo menos, outras dúas. As dificultades para cruzar a fronteira aumentarán, o que repercutirá de forma importante na cidade. Si antes os migrantes tíñano difícil, agora resultaralles aínda máis difícil volver a Ipar Euskal Herria. Creo que o control da fronteira traerá consigo unha especie de embude en Irun, onde quedarán moitos bloqueados. Pensabamos pór tendas de campaña, pero a situación actual non é posible. Falamos co corazón, pero debemos pensar coa cabeza. Nós non podemos xestionar esa situación que pode vir, as institucións deberían facer ese traballo. Será moi difícil xestionar os labores de acollida xunto coa emerxencia sanitaria actual. Atopámonos cun grave problema. Isto non é como en 2018. Entón entraban en Lakaxita, todos tiñan un sitio para pasar a noite, pero agora a situación é completamente diferente. Estamos ante un gran problema de saúde, e por exemplo, que unhas 50 persoas queden na rúa é inxusto, inaceptable.

Por tanto, este ano esperades atender a máis migrantes que nunca?

Estímase que poderían chegar até 4.000 persoas. Seguro que teremos que atender máis que en anos anteriores. Ademais, hai que ter en conta que a práctica totalidade dos que están no Estado español dirixiranse a Francia e pasarán por aquí. En Marrocos e nas Illas Canarias a situación tamén é dura, en calquera momento van empezar a pasar miles de persoas.

Xa pasaron dous anos desde que creastes a Rede de Acollida de Irun. Que valoración facedes?

Creo que os voluntarios fixemos un gran traballo. Nos últimos dous anos pasaron pola rede de acollida entre 13.000-14.000 persoas. Creo que fixemos un traballo social excelente, pero tamén político. Grazas á presión exercida habemos conseguido abrir varios dispositivos, pero a loita foi moi dura. Eu mesmo chorei moito estes dous anos. Houbo momentos nos que pensei ‘con isto non podo’, pero avanzamos. Os amigos que pasaron por aquí contáronnos historias moi duras. Pero creo que o traballo realizado ha merecido a pena, tamén o pasamos ben. En outubro cumpriranse dous anos desde que baixamos á praza de San Juan, e de momento non nos botaron, iso tamén é un gran logro. Fixemos a nosa praza, a praza xa é África [rindo]. Fixemos un traballo que nos fai sentirnos orgullosos. E agora imos seguir loitando contra a situación.

Até cando pensan seguir na rúa?

Ata que o Concello conceda un local, por tanto, para sempre. Non temos moitas esperanzas, pero seguimos pedindo un local para facilitar o noso traballo. Pero se conseguimos o local, seguiremos na praza. Hai un problema e grazas a el a xente veo. A resposta da cidadanía tamén foi impresionante. É bonito pensar que espertamos a conciencia dalgúns, non o esperabamos.