Como vivistes a loita pola empresa Mecaner desde setembro de 2023 até hoxe?

Iraide Juaristi: Desde o principio tivemos claro que Mecaner é parte da multinacional Stellantis e que a decisión de pechar era súa. Mecaner foi unha empresa que estivo obtendo beneficios nos últimos anos, polo que o obxectivo do peche foi deslocalizar a produción. Así, fomos conscientes de que a nosa normativa no País Vasco permite facer Es sen ningún motivo económico. Como consecuencia diso, produciuse o despedimento de 148 traballadores da empresa. Desde o principio denunciamos a necesidade de modificar esta normativa, porque este tipo de situacións repetiranse no futuro. Desde unha ameaza de peche quixemos crear unha oportunidade de futuro xunto a movementos sociais e ecoloxistas.

Aitor Gallastegi: A proposta ecosocial pareceunos unha oportunidade para unir a loita obreira e o ecoloxismo, xa que moitas veces ambos se representan en contraposición. De feito, a transición ecolóxica está en marcha, e desde o ecoloxismo tamén debemos protexer os dereitos dos traballadores, axuntando estas dúas loitas para lograr unha transición ecosocial. Stellantis, que recibiu importantes axudas para impulsar a transición, decidiu renunciar á proposta dos traballadores e pechar a fábrica, deixando claro a importancia do liderado da transición.

Despois de presentar unha proposta ecosocial, esperaban vostedes esta resposta en Stellantis?

Juaristi: Stellantis é unha multinacional non vinculada a Euskal Herria nin a Uribe Kosta. Non importa que os produtos se produzan aquí, en China ou en Turín. É verdade que esperabamos que houbese outra actitude desde as institucións. Tivemos moitos compañeiros e por parte das institucións é de agradecer, por exemplo, a actitude que tiveron o Concello de Urduliz e a Mancomunidade de Uribe Kosta. Pero a Deputación e o Goberno Vasco con competencias en industria e economía non nos ofreceu ningún tipo de axuda. Cremos que deron as costas á súa responsabilidade política e non asumiron o papel que tiñan.

Cal é a situación dos traballadores tras o peche?

Gallastegi: 148 traballadores foron finalmente despedidos. Cada un vive a súa propia situación: algúns foron a outro traballo e outros están en paro ou a piques de xubilarse.

Juaristi: Ao final, eses despedidos teñen nome e apelidos e a situación é moi grave. Pero para nós tamén é importante pór encima da mesa que ademais de despedir a esas persoas, destruíron eses postos de traballo. Os futuros non terán acceso a eles e deberán acudir a outros postos máis precarios. En Uribe Kosta están a destruírse postos de traballo de calidade.

Que dinámica empezastes agora?

Gallastegi: Puxémonos en contacto con outras asociacións e comezamos a chamada loita socio-sindical na nova dinámica para Mecaner Herria. O obxectivo principal é recuperar a produción e os postos de traballo e que o que se vai a facer estea orientado cara á transición ecosocial. É dicir, contar cunha proposta produtiva, ecosocial e xusta, vinculada á comarca e ás necesidades reais do futuro. Xunto a iso, temos tres subobjetivos: que a fábrica sexa de propiedade pública, e para iso necesitamos que Mecaner Herri conte con interlocutores lexítimos; activar á sociedade para crear un clima de transición ecosocial e abrir unha proposta participativa.

Juaristi: A nosa afirmación é que xa se está dando unha transición desde unha lóxica capitalista e liderada por multinacionais como Stellantis. Así, nós queremos que sexa unha verdadeira transición, un tecido produtivo que sexa xusto e sostible. Trátase dunha transición construída desde abaixo, con participación cidadá. A prioridade é recuperar a fábrica, porque sabemos que Stellantis quererá liquidar o que era Mecaner e vender a mesma empresa. Para evitar que Mecaner convértase nun "vertedoiro" ou outro megaproyecto industrial, pedimos que exista unha compra pública.

Cantos participantes están neste momento dentro da dinámica?

Juaristi: Algúns traballadores, os sindicatos LAB e ESK, os axentes ecoloxistas Jauzi e Gune Ecosocial e outros axentes. Desde o ámbito institucional tamén se conta coa participación doutros concellos de Urduliz e Uribe Kosta.

Entón, cal diriades que é o voso maior reto?

Juaristi: Como se dixo, necesitamos de antemán a propiedade pública da fábrica, para parar eses plans que pode ter Stellantis e para que o futuro de Mecaner estea en Urduliz. O que nós expomos é tomar esta decisión a través dun proceso participativo e na lóxica da transición ecosocial. Por tanto, a compra pública é o noso maior reto. Estamos a esixilo ás institucións competentes, á Deputación e ao Goberno Vasco.