Landras alimento para animais
- Para nós todo tipo de landras son comestibles, a máis doce é a da arte: a landra de arte ou a tesoira.
Nos lugares onde non hai prohibición de fungos, a xente de recolectores e depredadores andou moito polas montañas durante a primeira lúa. O onddozer móvese onde é a landra. As plantacións que colonizan e exploran as raíces das árbores que dan landras son un bo territorio para Onddotka. Dá o mesmo a maternidade (Quercus pyrenaica), a arte (Quercus ilex), o alcornoque (Quercus suber), o carballo pedunculado (Quercus robur), o carballo sen cande (Quercus petraea), o carballo americano (Quercus rubra), o quejigo (Quercus faginea), o abario (Quercus syfagucinea) ou o Lago.
En Euskal Herria temos dúas paisaxes culturais moi diferentes. Dependendo dos principais factores ecolóxicos, os froitos das distintas árbores e árbores aparecerán máis ou menos en cada un deles. Iso atrae a cultura e a historia, cada unha a súa. Un, de vertente atlántica, vive e vístese comendo avellana (Corylus avellana), mazá (Malus domestica), castaña (Castanea sativa) e pagatxa (Fagus sylvatica). O outro, o da vertente mediterránea, é o da pinacia (Pinus spp. ), uva (Vitis vinifera), oliva (Olea europaea) e higo (Ficus carica). Con todo, nas dúas comeuse a landra, a landra dos Quercus. En ambas as vertentes hai especies deste xénero. As landras de todos eles son comestibles e cada ano producen unha boa colleita. Do mesmo xeito que as persoas, as landras utilizáronse para alimentar ao gando. O outono e o inverno ían ser máis curtos e quentes. En setembro chega o quejido, que é o primeiro, e o último o que cae cara a febreiro.
O enxeñeiro técnico forestal Enrique García Gómez publicou un bonito traballo sobre esta actividade. Na súa opinión, as landras deste xénero son moi ricas en ingredientes como as graxas, sobre todo as insaturadas, os hidratos de carbono e os minerais. Pero tamén teñen toxinas. Caracterízase pola amargura que vai producir a dentada da landra e que vai notar o teito da boca, que lle proporcionan os taninos e os glucósidos.
Para nós todo tipo de landras son comestibles, a máis doce é a da arte: a landra de arte ou a tesoira. Nas artes temos dúas subespecies, na vertente atlántica Quercus ilex subsp. ilex e mediterránea Quercus ilex subsp. Ballot. A segunda é a máis doce, a máis apreciada. Esta balea procede do árabe e significa “arte”. Mikel Burgui recolleu que a esa landra doce chámana “ancina” de Uxue. Tamén comían até os anos 60 do século XX.
Coméronse de moi diversas formas, crúas ou no seu maior parte menos amargas: picadas e asadas para non rebentar, cocidas, en forma de café e rebozadas despois de moídas. O etnobotánico Daniel Maria Perez Altamira afirmou que comer landras crúas tiña o obxectivo curativo e máxico de transferir a forza do carballo á persoa.
Volve a landra como alimento. Os romanos, que abundaban en trigo ou en pan, e que foran sopapos da mesma pasta, considerábana como comida primitiva ou inculta, insultábana con desprezo, dicían que non era apta para as persoas, pero si para os animais. Que pensaban eles? E outra pregunta, para terminar, como dicir aos doantes de landras ou froitos comestibles, árbore ou árbore?
Udaberrian orain dela egun gutxi sartu gara eta intxaurrondoa dut maisu. Lasai sentitzen dut, konfiantzaz, bere prozesuan, ziklo berria hasten. Plan eta ohitura berriak hartu ditut apirilean, sasoitu naiz, bizitzan proiektu berriei heltzeko konfiantzaz, indarrez, sormen eta... [+]
Ohe beroan edo hotzean egiten da hobeto lo? Nik zalantzarik ez daukat: hotzean. Landare jaioberriek bero punttu bat nahiago dute, ordea. Udaberriko ekinozio garai hau aproposa da udako eta udazkeneko mokadu goxoak emango dizkiguten landareen haziak ereiteko.
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Itsasoan badira landareen itxura izan arren animalia harrapari diren izaki eder batzuk: anemonak. Kantauri itsasoan hainbat anemona espezie ditugun arren, bada bat, guztien artean bereziki erraz atzemateko aukera eskaintzen diguna: itsas-tomatea.
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Sare sozialen kontra hitz egitea ondo dago, beno, nire inguruan ondo ikusia bezala dago sare sozialek dakartzaten kalteez eta txarkeriez aritzea; progre gelditzen da bat horrela jardunda, baina gaur alde hitz egin nahi dut. Ez ni optimista digitala nauzuelako, baizik eta sare... [+]
Bada Borda bat ilargian. Bai, bai, Borda izeneko krater bat badu ilargiak; talka krater edo astroblema bat da, ilargiaren ageriko aldean dago eta bere koordenadak 25º12’S 46º31’E dira; inguruan 11 krater satelite ditu. Akizen jaiotako Jean Charles Borda de... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ugaztunei eskainitako azken artikuluaren amaierako hitzak hurrengo animalia aurkezteko aitzakia paregabea dira. Bertan esaten genuen muturluzeak erreka “garbi eta txukunak” behar dituela, kutsadurarik gabeak baina elementu natural anitzekin. Animalia txiki horren... [+]
Mila milioika mintzo dira agintariak. CO2 isurketak konpentsatzeko neurri eraginkor gisa aurkeztuta, zuhaitz landaketei buruzko zifra alimaleak entzuten dira azken urteetan. Trantsiziorako bide interesgarria izan zitekeen, orain arteko oihanak zainduta eta bioaniztasuna... [+]
Kutsatzaile kimiko toxikoak hauteman dituzte Iratiko oihaneko liken eta goroldioetan. Ikerketan ondorioztatu dute kutsatzaile horietako batzuk inguruko hiriguneetatik iristen direla, beste batzuk nekazaritzan egiten diren erreketetatik, eta, azkenik, beste batzuk duela zenbait... [+]
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Antxoa, bokarta edo albokartia, gure arrain komertzialen artean txikiena, euskal kostaldera hurbildu da.
Magnoliak eleganteak dira. Dotoreak. Anddereak. Pontxoak. Apainak. Pimentak. Gurbilak. Ponposak, ponpoxearrenak. Ortiroak. Ia-ia fazazkoak, kriket eta kraket. Ez naiz harritzen, beren loraldien azpian lurrarekin urtzerainoko handitasunaren menpeko sentitzen naiz urtero.
Gaur abiatu da Bizi Baratzea Orrian kide egiteko kanpaina. Urtaro bakoitzean kaleratuko den aldizkari berezi honek Lurrari buruzko jakintza praktikoa eta gaurkotasuneko gaiak jorratuko ditu, formato oso berezian: poster handi bat izango du ardatz eta tolestu ahala beste... [+]