Por que foi o Goberno de España, que se considera de esquerdas, o que aplicou un dos confinamentos máis duros do mundo, en especial á poboación e aos nenos?

Tivemos a mala sorte de ser un dos primeiros países afectados tras China e Italia. Ao principio descoñecíase moi pouco sobre o virus e había moito medo polo mal que podía causar. En Italia e España adoptáronse medidas draconianas similares ás adoptadas por China.

Pero en poucas semanas o virus era moi coñecido. Entre outras cousas, enseguida sóubose a quen atacan e a quen non. O coronavirus, sobre todo, ataca a persoas de idade avanzada e a persoas que están enfermas con anterioridade. A partir de aí, podíanse facer medidas máis estritas e rigorosas, e non tan indiscriminadas.

As estatísticas do Estado español están presentes: a idade media das persoas falecidas é de 83-84 anos e o 97% tiña máis dun factor de risco por diante. Entón, podíanse facer esforzos para protexer a esa xente? Todo está a ser moi improvisado.

Non parece que sexa moi eficaz.

Non, non foi moito mellor que a outros. Todo o contrario. Somos o país europeo con máis contagios por millón de habitantes. 500 millóns de mortos por habitante. Están moi por encima de Italia e Francia, que están detrás de nós, e teñen trescentos e pico, e, por exemplo, Alemaña non chega nin a 100.

Por que se nos foi tan mal? É difícil de imaxinar. Pero a verdade é que toda a vida foinos mal. Eu levo 40 anos traballando na sanidade pública e en todos os invernos era incrible atopar unha cama en coidados intensivos. Temos que conseguir que os sistemas de saúde pública de todos os territorios estean á altura que se merece e necesítase. Porque hai gobernos que nos foron destruíndo aos poucos.

Hai pouco linlle sobre a comparación entre o Estado español e as curvas de Suíza.

En Suíza están moi por baixo de nós, e alí estableceron un confinamento moi diferente. Chama a atención o caso de Suíza, porque a estatística, como fan outros países, preséntaa por número de habitantes e non por cifras globais. Por exemplo, Estados Unidos é o país que máis mortes causou o coronavirus, pero, con todo, dentro do caos que teñen, a súa taxa global de mortalidade está moi por baixo da española. Suíza presenta moi ben as súas estatísticas por cada 100.000 ou un millón de habitantes, así como por segmentos de poboación.

Entón te dás conta de que o pulso apenas danou aos nenos. En Suíza, refírome a min, 100.000 persoas menores de 20 anos contaxiáronse. Entre 20 e 70 anos 200-300 e máis de 80 anos, 800 casos. A través desta presentación de datos, vostede é consciente da quen afecto esta pandemia. En canto aos falecidos, tamén se trata de persoas de máis de 80 anos de idade.

Algúns din, "si, un mozo de non sei de onde morreu". Si, claro, podemos morrer por unhas anginas, eu vin morrer a xente por anginas, pneumonía ou apendicitis... pero non é habitual. E nunha minoría destes casos, non é normal que os medios de comunicación dean o golpe a eles case todos os días. É terrible. Teñen unha gran responsabilidade co que ocorreu e ninguén lles parou. O morbo e a sobreinformación crearon moito medo e, probablemente, moitos dos servizos de emerxencia víronse desbordados por iso.

De cando en cando vese retroceder a un goberno en cinco horas. E é significativo que sucedese coa primeira medida dirixida aos nenos e nenas.

Quen está a asesorar ao goberno? Algúns se negaron a aconsellar. Por exemplo, a Sociedade Española de Pediatría, no seu primeiro comunicado tras o confinamento, dixo: "Que os nenos fagan o que fan os adultos". É dicir, non lle deron ningún consello.

Contan principalmente cun equipo de asesores científico-técnicos: virólogos, epidemiólogos, etc. Onde están os pedagogos, sociólogos, asociacións veciñais ou pais, por exemplo? Ao seu xuízo, cun grupo que ten un perfil moi técnico van solucionar os problemas e, ao final, como ocorreu no caso dos nenos, cometeron erros. No tema dos nenos, non entenden nada, que son as necesidades e os dereitos dos nenos. Descoñecen a realidade social do país. Como se lles podía ocorrer unha bobada como a que acababan de dicir?

Levar nenos ao supermercado?

Para darse conta de que isto é unha bobada, non ten por que ser epidemiólogo ou algo así. Ao supermercado? A un lugar onde normalmente non levan aos nenos, onde ademais hai máis perigo de contaxio, onde ademais hai un espazo pecho e concorrido? O devandito, están mal aconsellados.

De todos os xeitos, é de agradecer que ao final se botaron atrás e que en poucas horas equivocáronse publicamente. Isto é moi de agradecer. Gustaríame saber que farían outros que protestan contra eles. Eles non se volveron atrás nin volverían tolos. Manterían o mando da guerra.

O mando é único e vertical.

Non sería mellor delegar a xestión nos municipios, descentralizar? Mire, un exemplo. No meu pobo, Gandía, a praia está a catro quilómetros. É unha xigante e está buxán. Todos os anos acoden a esta praia todos os madrileños. Os gandiares nunca poderían encher esa praia, aínda que fósemos todos xuntos. Con todo, os nenos non puideron acudir á praia.

Cando se nos repita, porque volve suceder, porque estou convencido de que haberá unha subida, espero que pensemos máis e que elixamos mellor aos mentores. Para que, ademais de técnicos en matemáticas e estadísticas, sexan representantes da educación, da cidadanía e dos pais e nais.

Tras 43 días de traballo, os "asintomáticos" comezaron a saír á rúa á rúa.

Desde o principio era evidente que os nenos non eran vectores perigosos para contaxiarse. Así foi en todos os países do mundo, e todo o que está escrito di que os nenos se contaminan pouco e cun impacto moi baixo.

A palabra asintomático utilizouse de forma absurda. Agora parece que o peor que pode suceder neste mundo é que non teña síntomas. Algo bo en si mesmo, pasar unha enfermidade sen síntomas, volveuse negativo. O mundo patas para arriba. O que ten poucos síntomas de cando en cando tose e o que tose poucas veces contaxia pouco. Os nenos poden contaxiar a outra persoa, claro, pero todos, porque todos os seres humanos contaminámolo. Pero os que máis contaminan son os sintomáticos. Aos nenos aplicóuselles ese estigma e logo pechóuselles entre catro paredes.

O primeiro artigo da Convención dos Dereitos do Neno di que somos nenos até os 18 anos. O Goberno español, pola súa banda, cre que non.

Como se lles ocorreu? Por que saír á rúa con 14 anos e aos 15 non? De onde sacaron esa fronteira? O Goberno é unha caixa de sorpresas. É estraño que os rexeitaron. Unha vez máis, parece que non se fía dos cidadáns máis novos.

Nun vídeo dicía: "Non poñas máscaras aos nenos"…

…que o poñan os adultos que temen aos nenos.

Son útiles as máscaras para protexernos do virus?

Para protexerse das pingas que botamos na saliva ou dos microbios que se transmiten polo aire ao estornudar ou toser como moqueno, o mellor é estar lonxe de quen tose. Non hai estudos que digan que os habitantes que levan máscara superan antes unha epidemia. Non existen.

As máscaras evitan a saída de gran parte do moco que tiramos na tose. Pero iso non significa que os virus non saian. Teñen que estar moi ben colocados, moitos nenos non saben porse ben, agudízanse moito, e ademais a máscara énchese de mocos e vapores respiratorios aos poucos, e demostraron que pode ser prexudicial si non cambias moitas veces de máscara, porque se crea un ambiente pecho e vivificado ao redor da boca e o nariz.

Non existe unha conexión acreditada entre o uso de máscara e os beneficios de frear unha epidemia. Si, pola contra, aqueles que demostren que é máis eficaz manter a distancia de seguridade interpersoal e lavarse as mans. Por iso, a OMS non puxo como condición indispensable o uso da máscara.

[Máis información e datos sobre a efectividade das máscaras no seguinte artigo de Paricio: É a máscara eficaz para protexerse dos virus?]

As máscaras parecen ser outra "moda" copiada de Asia.

Nalgúns países asiáticos a máscara é case habitual, pero sobre todo vístese polo alto grao de contaminación das cidades.

Aos poucos, estamos a afacernos a ver as máscaras e estanse impondo, pero non hai ningunha razón válida para iso.

A máscara debe ser utilizada polas persoas que coidan aos pacientes, xa que moitas veces teñen que achegarse a eles. E quizá tamén deberían usalo os enfermos, mesmo en lugares nos que non podemos manter unha distancia dun metro ou medio de metro, como é o caso dos transportes públicos. Pero porse unha máscara para saír a pasear non ten sentido.

Pero creo que a loita está perdida. Terminaremos enmascarados e sociológicamente é algo triste. Cando falamos, cando nos miramos mutuamente, a cara é moi importante para contactar con amigos, familiares e coñecidos. É un tema para sociólogos, para reflexionar sobre o tipo de sociedade á que estamos a dirixir.

 

Nin antes nin agora parece que o neno sexa tratado como un suxeito coas súas propias necesidades.

Iso é importante. Agora confinámolos, pero quizá o fixemos porque sempre fixemos con eles o que quixemos. Quizá vén de non respectar os dereitos fundamentais dos nenos e nenas. Non temos o costume de preguntarlles nada.

Adultocentrismo. Se nos parece normal que haxa espazos sen nenos: trens, hoteis... Entón, por que non polas rúas, non?

Debería estar prohibido. É unha discriminación. Pensa que se o metesen nun hotel "está prohibido meter aos vellos" ou "este hotel non é para os vellos". Iso di moito da sociedade que o permite.

Era moi fácil prometer que os nenos quedasen en casa. Pero alguén tiña que dicilo e, que pasa si quedan en casa? A xente "moi amable" dixo que "é unha magnífica oportunidade para volver reunirse cos meus fillos e fillas". Pero, por favor! Se tes que confinarche para atopar aos teus fillos, tes un problema.