Si, hai tres meses contáronnos os membros da asociación Mbolo Moye Doole, de comerciantes senegaleses de Bilbao, que obtiveran licenza en 2015 para comerciar como autónomos e que tiñan que acreditar unha cotización mínima de 200 euros para renovar os papeis, pero dun día para outro, modificóuselles a Lei Española de Estranxeiría e esixíuselles unha cotización de 800 euros para os carrexadores. E a pesar de que en moitas cidades do Estado español son flexibles (só cotizan, non lles esixen un mínimo), en Bilbao está a aplicarse estritamente a esixencia. Unha consecuencia? Moitos manteros marcháronse a outras comunidades autónomas, e a Baba, por exemplo, non se lle renovaron os papeis. Baba leva 11 anos vivindo en Bilbao e volveu a ser unha cidadá ilegal.

“Nese sentido, non hai cambios, a Oficina de Estranxeiría de Bilbao segue exixente, terán algún interese, o de manternos no recuncho, a ver cando nos aburrimos e marchámonos”, di Baba. Volveu de traballar nas festas de San Marcial de Irun, e prepara a súa viaxe aos Sanfermines de Pamplona/Iruña. “Decidín alugar un sitio para durmir en casa dun amigo, para poder descansar e ducharme ben, porque teño un coche pequeno e non quero durmir nel todos os días”.

Bouba non irá aos Sanfermines, nunca sairá de Bilbao e arredores, por medo: “Si píllanme sen papeis, podo acabar nun centro CIE para migrantes e logo non sei onde”.

Neste tres meses, o Goberno español ha cambiado. “Pedro Sánchez dixo que si chegaba ao Goberno facilitaríanos os papeis aos migrantes e algunhas asociacións de migrantes están esperanzadas, pero bo, eu creo que son palabras buxán dos políticos, que se din antes de chegar ao Goberno”, di Pape Niang. A anterior vez non o entrevistamos, pero coñecemos a camiseta no camiño de creala, xa que tamén pertence á asociación de comerciantes senegaleses. Leva nove anos e medio vivindo en Bilbao e móstrase pesimista: “A lei esíxenos un contrato dun ano para poder legalizalo, pero que empresa hai un ano? Menos a un negro sen papeis! É un círculo vicioso e continuo que non podemos saír da roda: non danche papel e sen papel non podemos facer nada. Si queres integrar a unha persoa, tes que darche a oportunidade de integrarche, de poder vivir en ela”. Pero a lei mesma é o obstáculo, “é o teito que nos limita, aínda que leves moito tempo no mesmo sitio, queremos moito formato e traballar, pero nunca saias dese estado de marxinalidade. Esnaquízanos”, denunciou Bouba.

Si non contrátanche, crea unha cooperativa

“Non temos ningunha confianza en que nos contraten, polo que debemos actuar pola nosa conta”, afirman. Desde hai moitos anos dedícase á venda ambulante, sen ver os froitos, sempre loitando por conseguir papeis e fuxindo da policía. Deixando as rúas e seguindo o modelo catalán, está a crearse a cooperativa, o proxecto Mbolo: a idea é que a cooperativa abarque máis áreas, como coidados ou mudanzas, que inclúa a mulleres e homes –na venda da rúa, apenas hai mulleres–, empezando por unha cooperativa de limpeza creada por persoas migrantes.

“Apoiamos a varias asociacións e pedimos consello aos profesionais da limpeza. Tamén acudimos a restaurantes, empresas, portais de casa… para preguntarnos como asocian a limpeza e presentarnos. Pero moito non recibíronnos nada ben, algúns nin nos falan, nin nos miran”, explicáronnos, nun ton de normalidade do que xa está afeito. No entanto, teñen esperanzas.

“A camiseta di moi claro: ninguén é ilegal”

O outro proxecto que lles ilusionou é a camiseta. “Xa nos pediron na zona, está a ter moi boa acollida e estamos a enviar a todos os contactos”, dixéronnos. “Cremos que tamén é unha forma de difundir a mensaxe, porque a camiseta di moi claro: Ninguén é ilegal. Amul been nit ku lergalul no wolof de Senegal”. Por cada camiseta que ARGIA vende por 15 euros (dispoñible aquí), 2 euros son para os socios de Mbolo e cren que lles servirá para sacar adiante a cooperativa de migrantes. Eles tamén venden camisetas directamente. “Eu levareino vestido sempre que poida, se alguén me di que lle gusta, explicareille onde pode conseguilo”, di Baba. Por tanto, xa sabes, este verán nalgunha festa de Euskal Herria podes ver a Inor ez dá ilegala, a vendedora de camisetas.

Avergoñado, por máis nada que iso

Escuro, moi escuro, Pape ve o futuro. O futuro? Que futuro? Están afeitos sobrevivir. Baba lembrounos que a solidariedade e o apoio son imprescindibles na loita por facer fronte á barbarie do Estado. E Bouba falou con maior optimismo, co amplo sorriso que sempre vimos desde que a coñecemos hai tres meses: “Sempre adiante, crendo en nós e nas nosas capacidades. Nós empezamos a nosa loita ante as leis e os estados inxustos, e as seguintes xeracións, os migrantes que van seguir vindo van continuar a nosa loita e as cousas van ir cambiando aos poucos. Conseguirán un futuro mellor. Ku rus di nga nangu di o refrán wolof, que acepta por vergoña. É dicir, que ao final, se non é máis que por vergoña, téñennos que contar”.

PDF do artigo, no seguinte enlace.