O tema da cohesión é hoxe en día a primeira responsabilidade de moitos gobernos, institucións públicas e organizacións non gobernamentais. De feito, as sociedades con baixas desigualdades xeran máis facilmente as condicións de desenvolvemento económico, social e cultural, mellores ecosistemas de gobernanza e enfróntanse mellor aos retos de futuro; os pobos con cohesión teñen menos exclusión, un capital social máis forte e un maior sentimento de pertenza e confianza.

O XIX Congreso de Estudos Vascos que se celebrará do 2 ao 4 de outubro de 2024 no Palacio de Congresos Europa de Vitoria-Gasteiz. No Congreso reflexionaremos sobre os pasos a dar para aumentar a cohesión social e territorial de Euskal Herria, co obxectivo de mellorar o benestar de Euskal Herria. O que nos une. Baixo a lema Pacto(s) Pobo(s) para a cohesión social e territorial, faremos propostas para lograr un pacto de país que aumente a cohesión entre a cidadanía e os territorios.

Minouche Shafik O que nos necesitamos uns a outros. Un novo contrato social (2022) [O que nos debemos. Como sinala o libro “Un novo contrato social”, “o pacto de país abárcao todo: as nosas institucións políticas, as nosas estruturas legais e xurídicas e as nosas condicións materiais, así como a organización familiar e comunitaria, o noso benestar, as nosas relacións e as nosas perspectivas de vida”.

Por tanto, cunha mirada ampla e agarrándose a múltiples vértices, buscando a cohesión, hai que centrar a mirada en diferentes campos. Por unha banda, temos que empezar a falar dun novo modelo socio-económico: que desenvolvemento económico necesitamos? Cal é o futuro do emprego? Que sustentabilidade garantimos? É posible a solidariedade intergeneracional? Elaborar propostas de transición cara a un novo modelo económico é fundamental.

Doutra banda, hai que fixarse na relación entre as persoas que viven en Euskal Herria: que beneficios achega a innovación social? Poderiamos falar dun sistema educativo vasco conxunto? Como situar a identidade vasca nunha sociedade plural e cada vez máis plural? Como garantir a participación cultural garantindo os nosos dereitos? Preguntas variadas e que abordan de forma directa as realidades que se integran no noso día a día.

Por último, é imprescindible pór o foco na territorialidad, é dicir, reflexionar sobre o equilibrio e as fronteiras entre os pobos. En concreto, falar da necesidade dun diálogo entre todos os territorios, así como de fomentar novas relacións. Elaborar propostas para fortalecer as relacións entre Ipar e Hego Euskal Herria, así como entre a cidade e o medio rural, e recoller propostas para superar os conflitos territoriais de soberanía.

Cohesión, pactos populares, benestar, desenvolvemento, novo modelo socioeconómico, conflitos territoriais, relacións entre as cidades e o medio rural... Non hai dúbida de que estamos no momento axeitado para tratar temas que son importantes para o futuro de Euskal Herria. Se Euskal Herria quere seguir sendo, non podemos pasar por alto estes temas. De feito, saíu moito mellor que “aí se acabou” “pase o que pase”.

Como asociación científico-cultural para dar resposta ás inquietudes e retos do País Vasco, Eusko Ikaskuntza levou a cabo desde 2018 diversos estudos relacionados coa cohesión. 18. A partir do Congreso, reuniuse a cidadáns e cidadás, axentes, expertos e institucións, e traballouse na elaboración de propostas para mellorar a cohesión. No Congreso de outubro teremos a oportunidade de coñecer os resultados de todas estas investigacións.

Tamén coñeceremos os traballos e reflexións que se fixeron en Euskal Herria ao redor destes temas noutras institucións e ámbitos. E tamén teremos referencias de fóra de Euskal Herria. É dicir, tamén virán coñecidos pensadores internacionais que nos axudarán a situar a realidade de Euskal Herria a nivel mundial. Realizarase unha reflexión colectiva que confunde as miradas externas coas internas.

Cando se escoita a palabra congreso, pensamos inmediatamente na universidade e nas reflexións académicas. O XIX Congreso de Estudos Vascos Neste congreso participarán membros da academia, pero xunto a eles, as persoas que están preocupadas polo futuro de Euskal Herria, sexan socios ou non de Eusko Ikaskuntza, son claves. De feito, o coñecemento real, as estratexias e os acordos xéranse no grupo. Como di no citado libro de Minouche Shafik: “(...) debe ser a sociedade a que decida o obxectivo do pacto popular, e para iso ten que ter en conta unha gran variedade de indicadores”.

Conferencias, mesas redondas, debates, performances culturais...preparamos un programa atractivo e aberto para os días 2, 3 e 4 de outubro, no que o Congreso crea un contexto interesante para reflexionar sobre o futuro de Euskal Herria. Por tanto, todo aquel que queira inscribirse, ten a oportunidade de profundar na cohesión social e territorial de Euskal Herria.

Patxi Juaristi, no XIX Congreso de Estudos Vascos Presidente do Congreso