Que supón para a comunidade vasca o peche de Plateruena?

Lutxo Egia: A mellor forma de medir o baleiro é preguntarnos: e si o ano que vén non o houbese? E si o ano que vén o Kafe Antzokia de Bilbao pechase as súas portas para sempre? Nun sistema cultural como o noso, a duración é fundamental, sobre todo cando a achega cultural é importante.

Mikel Urbeltz: Tendo en conta o tamaño da rede cultural vasca e a debilidade do ecosistema lingüístico vasco, a perda dunha sala deste tipo é enorme, xa que vai diminuíndo a partir da escaseza. É máis lamentable si temos en conta a centralidade xeográfica de Durango en Bizkaia.

Recibiu Plateruena suficientes axudas?

Lutxo Egia: Non sei o caso exacto do prato. Outra cuestión é expor si os proxectos que promoven a cultura en eúscaro están debidamente protexidos. E a resposta é clara: non.

Mikel Urbeltz: Ao principio recibiu algunha axuda, pero tiveron que ser debedores de apertura e o proxecto viuse sometido a unha importante carga económica. En calquera caso, pon de manifesto que os proxectos privados que impulsamos a cultura vasca con fins públicos necesitamos máis apoio institucional.

Plateruena pódese considerar un referente da cultura vasca. Como encher ese baleiro que se vai a xerar no lecer vasco?

Lutxo Egia. É certo que a situación non é a máis axeitada para pór en marcha novos proxectos, pero estou seguro de que antes de que sexa tarde van pór en marcha un proxecto similar.

Mikel Urbeltz: Non vai ser fácil, pero esperemos que en Durango haxa ganas e enerxía para encher ese baleiro que ten a cidadanía vasca. Desta forma, pór en marcha un novo proxecto e reiniciar, si é posible, o de Plateruena.

Entre as súas razóns de peche, Plateruena cita o “cambio de hábitos de consumo” que se produciu ao longo dos anos. Vostedes tamén notaron ese cambio?

Lutxo Egia: Nós mesmos, en Bira, fixémonos públicos con ese cambio fai 4 anos. É fácil prever o que funcionará e o que non. Con todo, desde o principio a nosa intención non foi sempre ter a Bira chea, senón ofrecer un espazo a todo aquel que crea en eúscaro.

Mikel Urbeltz: Máis que o consumo, nós vemos o cambio demográfico como unha razón de peso. O número actual de mozos sitúase en torno ao 50%. Si compárase cos mozos de fai 20-30 anos, o número reduciuse considerablemente. E iso, por suposto, inflúe no consumo. Doutra banda, é certo que os hábitos de lecer dos mozos cambiaron.

Coa situación do coronavirus, todos os sectores do lecer sufriron un duro golpe. Cal é a súa situación actual?

Lutxo Egia: O estado da xira é moi duro. Desde marzo desapareceu a noite. Con todo, decidimos seguir coma se nada cambiaría nese sentido. A xente quere e agradece as actuacións culturais en eúscaro, pero tamén hai que financialas.

Mikel Urbeltz: O Kafe Antzokia de Bilbao pechouse o pasado 12 de marzo e desde entón está pecho. As limitacións existentes non fan viable a nosa actuación, ao redor de 300 eventos ao ano. Non podemos ampliar o lecer nocturno porque o aforamento de concertos e eventos está limitado ao 10%.

Na xira seguides preparando concertos e eventos.

Lutxo Egia: Si, máis que nunca. Non sei até cando poderemos aguantar, pero falamos no peche de primavera e pareceunos necesario dar un paso adiante. Si permítennolo e a programación cultural é economicamente viable, seguiremos polo mesmo camiño.

Achégase moita xente?

Lutxo Egia: Notamos que a xente está moito máis entusiasmado e é lóxico porque a oferta cultural ha diminuído considerablemente. Agora a capacidade está á metade e a Xira non é especialmente grande. Por tanto, é normal que pareza que sempre está cheo.

Que dificultades tedes na xira?

Lutxo Egia: Agora o traballo multiplicouse. Estamos a adaptarnos continuamente, preguntámonos si vainos a quedar o gran traballo preparatorio dunhas semanas. Por outra banda, temos dificultades económicas. Ademais, decidimos que hai que dar máis apoio económico aos creadores. A situación é difícil.

Noutros ámbitos de lecer, os eventos adáptanse ás medidas da pandemia. Vedes posible adaptar as actividades no Kafe Antzokia?

Mikel Urbeltz: As actuacións que se levaron a cabo nos últimos meses desenvolvéronse, sobre todo, en salas de titularidade pública. No noso caso, as actuacións adaptadas ao 10% de aforamento apenas garanten o noso futuro. Ao ser privado, os que reivindicamos o carácter público do noso traballo non podemos seguir en perdas, porque o noso déficit sería a nosa morte.

Como vedes o futuro?

Lutxo Egia: Non está claro. Hai que protexer a cultura en eúscaro, pero hoxe en día non é estratéxica para ninguén. Agora o noso principal obxectivo é seguir creando e ofrecendo, aínda que sexa a curto prazo.

Mikel Urbeltz: Somos un equipo de 48 traballadores e, como calquera pode imaxinar, estamos ante unha situación de incerteza ante o futuro. Porque todos estamos nun ERTE. De momento, a situación non permite abrir o Kafe Antzokia. Soñamos con abrir as nosas portas nun futuro próximo e encher de novo a nosa praza aberta a todos.