Correlacións do eúscaro
- En estatística, a correlación é unha relación de proporcionalidade entre dúas variables. Entenderase que existe correlación se os valores dunha variable varían sistematicamente en función dos valores da outra variable. Con todo –e isto é importante subliñalo–, a correlación de dúas variables non é suficiente para deducir unha causalidad entre elas.
Neste exercicio quixemos analizar a correlación entre o eúscaro e o nacionalismo en Hego Euskal Herria. Para iso comparamos os resultados das eleccións ao Parlamento de España de 2011 (*). As cores representan a provincia (Álava Bizkaia Gipuzkoa Navarra); o tamaño do círculo indica a poboación do pobo.
A correlación entre o eúscaro e o nacionalismo é visible a primeira vista. Con todo, na mirada fina, os datos suxiren situacións interesantes.
PENDENTE INICIAL EN ZONA NON VASCÓFONA
A pendencia inicial pareceunos significativa, xa que cun pequeno aumento do coñecemento do eúscaro, a porcentaxe da voz abertzale sobe moi rápido. Aínda que se percibe unha relación, pódese concluír que a variable euskera non é suficiente para explicar o fenómeno do nacionalismo. Os municipios que seguen este patrón son sobre todo os de Navarra e Álava; coa aparición das principais cidades esta pendente se difumina.
CARACTERÍSTICAS PROVINCIAIS NA ZONA VASCÓFONA
A medida que o nivel de coñecemento do eúscaro aumenta, é interesante ver que as cores apenas se mesturan. É dicir, os datos suxiren que cada provincia ten as súas peculiaridades. Por exemplo, os pobos euskaldunes de Navarra teñen unha porcentaxe de votos abertzales máis baixo que o que marca a correlación directa (probablemente mostra da tradición de UPN nestes pobos). Algo parecido ocorre en Gipuzkoa, en menor medida, e o contrario, en Bizkaia, onde o nacionalismo é máis alto que a tendencia. Isto suxire dous fenómenos, un sector abertzale non vasco de Bizkaia (que se pode ver en Bilbao e Getxo) e un sector non nacionalista vasco de Gipuzkoa (destacado en localidades como Eibar, Donostia-San Sebastián e Zumarraga). Destaca tamén a forte correlación lineal de Gipuzkoa.
DISTANCIA DO 70% DO BOZ ABERTZALEA
É significativo que as zonas extremas do gráfico están buxán, é dicir, non existen en Hegoalde pobos cunha voz abertzale moi alta e cun coñecemento moi baixo do eúscaro, nin pobos cun alto nivel de coñecemento do eúscaro e unha baixa voz nacionalista (aínda que se intúe que isto sería desmentido polos datos de Ipar Euskal Herria). Se tivésemos que elixir o ámbito máis plural, o abertzale parece que é o grupo máis heteroxéneo dos pobos que teñen ao redor do 70%: os pobos case totalmente castellanoparlantes e os pobos case-euskaldunes.
Como se dixo, a correlación non significa causalidad, nin unha foto fixa pode ser mostra dunha situación completa. Sería interesante –e deixámolo para un post– ver a evolución dos últimos 20 anos para ver si a tendencia dános máis pistas.
_
(*): O Clúster de Sociolingüística permitiunos recoller datos da CAV (2011) e de Navarra (2001, xa que aínda non se publicaron os datos de 2011).Non atopamos datos da localidade de Ipar Euskal Herria. Se tedes información deixade un comentario e tentaremos actualizar o gráfico.
Non hai espazos respiratorios sen falantes propios. Os falantes nativos son o soporte, a oracería, o puntal e a cimentación das zonas respiratorias.
Pero empecemos polo principio: que son as zonas respiratorias? A palabra Arnasa é unha palabra traducida ao euskera polo... [+]
Kaleko 71.000 elkarrizketa eta 227.900 solaskide behatu dituzte UEMAko herrietan, eta 2017koa baino ikerketa are sendoagoa burutu dute. Erabilera orokorra ez da ia aldatu: bostetik hiru aritzen dira euskaraz. Adina eta generoaren arabera badira desberdintasun batzuk.