Un: A campaña de matriculación para o curso 24-25 comezou en Navarra. NIZE (Rede de centros públicos do modelo D) utilizou a imaxe dun neno racializado para fomentar a matriculación. Nestes centros de modelo D a porcentaxe de nenos inmigrantes é moi pequeno: sinceramente, a fotografía non reflicte a realidade. A través da campaña pretender dar a coñecer que o eúscaro tamén é a persoa máis racializada, pero non nos gustaría comunicar algo que non caemos no blackwashing? Pódese cambiar a tendencia de matriculación dos centros educativos navarros do modelo D sen cambios na comunidade? Máis que coa fotografía, deberiamos manter o que a fotografía reflicte.
Dous: Teño a sensación de que estamos nun momento similar aos anos 60-70, reflexionando sobre a situación en Navarra e sobre o que está a suceder no mundo euskaldun en xeral. Non, por suposto, no que se refire á orde política ou económica, pero si aos cambios na orde social, nos que se creou unha organización social que se mantivo até os nosos días despois da loita pola emancipación xeral. Foi entón cando comezaron as grandes folgas, os primeiros pasos do movemento feminista, a loita polo eúscaro e a organización das ikastolas, a creación da sanidade pública, a das asociacións de veciños e un longo etcétera.
Pero cincuenta anos despois, a Europa das fronteiras blindadas, o desenvolvemento do neoliberalismo, o financiamento e outros moitos procesos socioeconómicos transformaron radicalmente as nosas cidades e pobos. Responder ás dúas preguntas no camiño da comprensión do novo mapa daríanos grandes pistas: Quen impulsarán a nova orde social vasco desde abaixo e desde a mirada da transformación social? E o que lle vai da man: quen son os máis pisados hoxe en día en Euskal Herria?
Quen non traballan na función pública e a cidadanía racializada son os suxeitos da transformación do euskera
Tres: Na nosa historia o eúscaro avanzou cando foi a lingua de quen non teñen privilexios. Si hoxe fixésemos a translación, serían suxeitos de transformación os que alugan vivendas en barrios máis pobres, os empregados de casa, os que traballan en servizos que non requiren cualificación, os coidadores, os traballadores de obras, os de supermercados... moito máis. Teñen varias contas en común: non traballan na función pública e a maioría delas son racializadas.
Pero é que esta clase, que é o motor da historia, non viviu a segregación do eúscaro; non lle afecta; está fóra do seu día a día. É máis, as persoas adultas que coida son vascas, e os propietarios do piso alugado ou das casas que limpan son vascos. Cinco son os debates entusiastas e crus que temos os vascos na nosa sociedade para ese 25%. E viceversa: os conflitos desas cinco persoas aos vascos.
Catro: Hai cinco décadas, a comunidade de falantes e falantes dos vascos denunciamos os dereitos da vulneración para denunciar a nosa situación. Díxose que a normalización do eúscaro é unha cuestión de democracia, xustiza e dereitos humanos. Pero tal e como ocorreu co feminismo, é posible que neste primeiro cuarto do século XXI fágase unha sociolingüística sen miradas de clase? É posible sen a mirada do Estado? Só podemos adiviñar o camiño para que nas próximas décadas a brecha lingüística das clases medias e altas non vaia en contra do eúscaro.
Cinco: Necesitamos un debate sincero sobre o tema do eúscaro desde un punto de vista interseccional; que non deixe de lado a clase, a raza, o xénero e tamén a política. Que parta da nova materialidad da nosa sociedade, non da ideoloxía. Calquera outro carreiro, a saber onde dentro de cincuenta anos situará aos vascos na pirámide da sociedade.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
En Nadal deixan un novo libro na mesilla de noite. Sobre a filosofía e a alegría da casa, escrita recentemente por Emanuele Coccia. A Coccia, filósofo italiano, popularizouse dando a coñecer as nosas conexións coas plantas no camiño cara á construción dun planeta... [+]
Realicei unha análise áxil das previsións tecnolóxicas para 2025. Como todos os anos, cando se fala do que a tecnoloxía vai achegar nos medios en 2025, o discurso é moi parecido. Moitos dos que escribimos sobre tecnoloxía temos a ansiedade de saber máis do que vai vir, a... [+]
Cando nos espertamos, culturalmente e administrativamente, a paisaxe mostraba un desastre de tres velocidades.
En canto á cultura, tiven a oportunidade –unha vez máis– de confirmalo o pasado 14 de novembro na libraría Menta de Ortzaize. Alí reunímonos porque Eñaut... [+]
A neve esconde a terra e as pegadas dos seres que buscan pracer. Baixo a beleza da neve hai tempo, anos, xeracións, efemérides, citas; pero cando pasa o tempo aparecen palabras que non se dixeron antes ou despois. A neve fainos lembrar que poderiamos escorregar e caer. Mentres... [+]
O mundo tamén o fixo, porque é un símbolo, porque na historia xa se fixeron e vanse a facer máis xenocidios (mala sorte, ouza, tocouche nacer alí), pero o de Palestina ten unhas características especiais:
Apareceron, como de costume, polo recodo da horta, aparcados no centro da pasaxe, en herbas e encharcamientos para non ensuciar os muíños, e atravesaron o camiño, traqueteando, até o soportal, cun gran prato na man. Como de costume, a bûche estaba preparada. En francés... [+]
Tal e como acaba o outono, aparecen os corvos no Día do Eúscaro, na época do eúscaro ou na Feira de Durango. Consciente dos resultados das enquisas sociolingüísticas sobre o uso do eúscaro, o exercicio "politically correctivo" non chamou a atención xa a ninguén. Sen... [+]
Hai quen, sendo un cerebro brillante, con definicións de "pouco detalle", son expertos en transformar e transformar o mesmo, dito doutro xeito. Era súa e foi un proxecto in eternum que se repetiu durante décadas. Esta era unha das principais razóns para deixar de ser... [+]
O 26 de decembro, durante un ataque aéreo, o Exército israelí matou a cinco xornalistas palestinos que tentaban chegar á cidade. Con eles mataron a 130 xornalistas palestinos. Esta noticia lembroume un par de cousas, a primeira, a persecución que sofren os verdadeiros... [+]
Nos últimos meses tocoume traballar en varios institutos e, nalgún momento, tiven que falar cos alumnos das posibilidades que ofrece o mercado laboral. A tipoloxía dos alumnos é variada e nunha mesma cidade varía moito dun barrio a outro, dun instituto a outro, e tamén... [+]
A nena que aparece no centro da fotografía, que dificilmente se pode considerar histórica, está a escribir unha lista de adxectivos: eu, ti, el, nós, vós, eles. Mirando cara abaixo, non puiden ver como era a súa mirada.
Insensible ao labor do fotógrafo, vostede, lenta e... [+]
Cando traballas con persoas maiores ou con persoas con diversidade física e neuronal, dásche conta de que a idea da competencia na nosa sociedade limítanos moito como especie. É dicir, o noso sistema ponche en valor por facer as cousas de maneira específica, e o que non o... [+]
Quería escribir polas luces de Nadal e reivindicar que se converta nunha tradición anual nesta época de iluminacións de rúas, un espazo público acolledor, alegre e gozoso desde o punto de vista da clase. Pero, por suposto, tamén espazos públicos cálidos onde algúns... [+]