Euskara aldia: obxectivos e malentendidos
O 18 de novembro comezou o “Euskaraldia”, unha iniciativa que ten como obxectivo fomentar o uso do eúscaro entre os vascoparlantes e os que non falan euskera durante dúas semanas. Aínda que creo que esta iniciativa ten carencias nalgúns contextos e non hai mellor chapa que “Bos días!”, diría que o Euskaldia é útil e que a miúdo o obxectivo está mal entendido.
En primeiro lugar, querería responder a aqueles que nos últimos días “Eukaraldia é unha cuestión provisional” ou con afirmacións similares cuestionan a eficacia de Euskaraldia.
Aínda que teñan razón, creo que entenderon mal o obxectivo da iniciativa, porque a clave está aí: ter unha cuestión puntual fai que sexa máis fácil que “euskaldunizar habitualmente”. É dicir, escusa a quen queren euskaldunizarse para falar en eúscaro ou para pedirlles que falen en eúscaro.
E non, aínda que a euskaldunización non leve a cabo en dúas semanas, é un impulso para iniciar ese proceso, que logo hai que seguir.
Por iso, cuestiono a utilidade que ten para os “euskaldunzaharras” e “falantes tradicionais”. E non, non me refiro aos que falan “euskera e castelán 50/50”, nin aos que “falan euskera*”, nin me refiro aos que acaban de estudar euskera ou están a aprender eúscaro. Refírome aos vascos que falamos o eúscaro no día a día e con naturalidade, e cuestiono a súa influencia nestes contextos. E é que, para os que habitualmente falamos en eúscaro sen pór unha chapa, non vexo a utilidade de Euskaraldia. Pola contra, os vascoparlantes habituais somos útiles para Euskaraldia, porque somos para o eúscaro, é dicir, porque axudamos aos novos vascoparlantes e oíntes a introducir o eúscaro no día a día, si falamos euskera, claro.
Pero esta función realizarémola o 18 de Novembro ou o 18 de Abril. Devandito isto, sitúome neste último grupo. Aínda que prefiro falar en eúscaro na opción e falo en eúscaro con toda normalidade, moitas veces falo en castelán con amigos que o entenden. Aínda que cando me dou conta da situación empezo a falar en eúscaro, para estas situacións Euskaraldia non vale. Hai moitos vascos nesta situación, e pór unha chapa non nos protexe destas situacións, porque sabemos que o outro nos entende ou sabe falar en eúscaro e, con todo, imponse ao castelán.
E cando me solto en eúscaro, a gramática en castelán e a influencia do dicionario é grande. Os calcos da gramática erdal ou os calcos erróneos do dicionario están presentes no meu eúscaro, e para melloralos Euskaraldia váleme pouco, porque serve para fomentar o uso do eúscaro, e aínda que até certo punto serve para mellorar a calidade do eúscaro, ao superar esa barreira non serve.
En definitiva, aínda que Euskaraldia é unha iniciativa eficaz, moitas veces é mal entendida e criticada. O obxectivo é outro, segundo os organizadores de Euskaraldia: “é un exercicio social masivo para cambiar os hábitos lingüísticos orais entre falantes que entenden o eúscaro”. É dicir, difundir o eúscaro, non profundar.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Punto Bobo liburuaren irakurketan murgilduta, Itxaso Martin Zapirain egilearen Eromena, Azpimemoria eta Isiltasunak Idazten ikerketa lanean sentitu nuen egiazkotasun eta maila etikoarekin egin dut berriz ere topo. Eta hortaz, hara bueltatu. “Oihu izateko jaio zen isiltasun... [+]
Dirudienez, Euskal Herrian migrazioa arazo bilakatu da azken bi hamarkadetan. Atzerritarrez josi omen dira gure lurrak. Gure kultura arriskuan omen dago fenomeno “berri” horren ondorio. Lapurretak, bortxaketak, liskarrak… Bizikidetza arazo horiek guztiak... [+]
Azken hamarkadetan euskararen biziberritzeak duen erronka handienetakoa, euskararen ezagutzaren unibertsalizazioarekin batera, erabilerarena da. Askotan, gazteen euskararen erabileran jarri ohi dugu fokua, baita euskararen erabilerak izan duen eta izan dezakeen bilakaeraren... [+]
Goizean jaiki orduko hasten dira desegokitasunak. Beharbada lotarako erabili duzun lastaira ere ez zen egokiena. Baina, ezin ba idatzi desegoki sentiarazten nauten guztiez. Horregatik, udaberriko ekinozioa –egunaren eta gauaren arteko oreka– dela eta, oraindik ere,... [+]
Ez da gauza berria politikari profesionalak gizarteko arazoak estaltzeko ahaleginetan ibiltzea. Azkenaldian Denis Itxaso -EAEko Etxebizitza sailburua- entzun dugu etxegabetzeei garrantzia kenduz eta aditzera emanez gurean bazterreko fenomenoa direla; eta Begoña Alfaro... [+]
Antropozentrismoaren aldaera traketsena eurozentrismoa izan zen. Europako mendebaldea, geografikoki, Kontinente Euroasiarraren penintsula txiki bat besterik ez da, baina lau mende luzez gertaera demografiko, teknologiko eta ideologiko batzuk zirela medio, bazter horretako... [+]
Badakizuenok badakizue, beste gauza asko bezala, euskararen aldeko borrokan ere politikoek, eragile batzuek eta hedabideek beraien antzezlana saldu nahi digutela, benetakoa balitz bezala.
Lehen urtean pozik jaso nuen, "Euskaraldi" hau. Zer edo zer zen, ezer ez zegoela... [+]
Euskarak, mendez mende, zapalkuntza sistematikoa jasan du, eta oraindik ere borrokan dabil egunerokoan bere leku duina aldarrikatzeko. Hizkuntza baten desagerpena ez da inoiz berez gertatzen; planifikazio politiko eta sozialak eragiten du zuzenean. Euskaldunoi ukatu egin izan... [+]
Horra Libération egunkariak berriki argitaratu duen idazkia:
“Bayonne” bukatu da, Libérationek “Baiona” idatziko du
Hiri baten izenaren erabilpena ohiturazkoa delarik, egunkari batean izen horren erabilpena aldatzea zaila da. Alta, irakurleen... [+]
Eusko Jaurlaritzak eta Arabako Foru Aldundiak Datu Zentroen instalazioei ateak irekitzen dizkiete horiek arautzeko legedia sortu aurretik. Bilbao-Arasur Dantu Zentroarekin, bere lehen fasea gauzatuta, eta instalatzea amesten duen Solariaren Datu Zentroarekin, 110.000 m2... [+]
Otero jauna, garai honetan artzain honek ez du tarte handirik izaten ezertarako, justuan ibiltzen naiz, baina gaurkoan ezin utzi erantzun gabe zure azken kolaborazioa. Izan ere, sortu didan egonezinak pisua du. Haserrea ere astuna egiten zait. Ez pentsatu, ordea, dela zenbait... [+]
Duela gutxi, asteburu berean, Ertzaintzak bi salaketa jaso ditu: lehenengoa, emakume kolonbiar batena; lekukoen arabera, ertzainak kolpeka jarraitu zuen lurrera bota ondoren eta konorterik gabe zegoela; ospitalean garuneko edema eta paralisi partziala diagnostikatu zizkioten... [+]
Frantziskok "Franciscomanía" zeinuarekin hasi zuen bere Aitasantutza. Fenomeno soziologiko horri esker, Vatikanoko boterearen zirrikituak aldez aurretik ezagutzen ez zituen gaztetasunaren ikono eta Elizako aldaketa-haizeen intsuflatzaile bihurtu zen.
Era berean,... [+]
Euskal Herriko Mugimendu Feministak aurtengo Martxoak 8ko mobilizazioak "faxismoaren, erreakzionarismoaren eta zapalkuntzaren aurkako aliantzak" ehuntzean ardaztu ditu.
Kepa Kortak Naiz-en idatzitako “Musikariaren jakituria” artikuluan faxismoa definitzeko... [+]