O conselleiro de Educación do Goberno de Navarra, Carlos Gimeno, mostrou en numerosas ocasións a súa euskarafobia na anterior lexislatura. Parecía que ser membro dun goberno de coalición con Geroa Bai e Podemos acariñaría o seu instinto glotofóbico, pero enseguida sóubose que isto non sucedería no apartado dedicado á educación do acordo programático. Nela non aparece o eúscaro e non menciónase máis nada que isto: “Promover centros educativos que integren modelos lingüísticos”.

Así, a primeira escola que se construirá durante o mandato de Gimeno, a de Lezkairu, contará cun programa de estudos en alemán (PALE). Este programa impide os estudos en eúscaro, xa que o inglés recibe as horas necesarias para levar a cabo o modelo A. Doutra banda, o programa PALE incrementa a precariedade do profesorado, xa que na Escola Victor Pradera están vacantes todas as prazas con perfil lingüístico alemán no persoal orgánico.

A medida que avanza o curso, o rancor cara ao eúscaro non fixo máis que aumentar: non permitiron abrir a liña do modelo D en Mendigorría. A retórica de apoio e promoción das escolas dos pobos pequenos queda en nada cando se topa co eúscaro, máis aínda cando as familias queren unha escola sen o PAI. Ademais, no centro crearon unha comunidade de aprendizaxe moi interesante, un proxecto plural que integra o pobo e a escola. É indesexable que o mapa escolar sexa unha escusa para xustificar esa cacicada, como UPN utilizaba a zonificación lingüística para vulnerar os dereitos das familias.

No curso 2019-20 debían comezar a impartir en eúscaro o Ensino Artístico, o Ensino de Idiomas, o Ensino de Deportes e o Ensino de Persoas Adultas, con profesorado capacitado que traballa nesas especialidades, para que a oferta sexa cada vez maior. Non se puxo en marcha nada e parece que non hai ningunha intención de cumprir o asinado no pacto educativo sobre este punto cos sindicatos. E a Euskarabidea prohibíuselle facer unha campaña a favor da escolarización en eúscaro.

A pesar do lixeiro aumento da formación en eúscaro nos Centros de Apoio ao Profesorado na lexislatura anterior, este curso apenas supón o 9,6%. O profesorado que traballa en eúscaro ten que traballar moito para adecuar os coñecementos adquiridos ou para traducir os materiais, de forma que devandita formación se integre na súa actividade.

Aínda que moitos profesores euskaldunes están a traballar no Departamento de Educación, é moi difícil falar en eúscaro ou solicitar información en eúscaro, moitas veces imposible, e iso non fixo máis que empeorar si compárase coa lexislatura anterior.

Nestas circunstancias, nas que as políticas euskarafóbicas mantéñense en pé de guerra e ao 60% dos alumnos non lle é posible aprender a lingua propia de Navarra, non hai posibilidade de asinar ningún pacto educativo político ou social. Do mesmo xeito que as fobias, a xenofobia ou a LGTBIfobia, son incompatibles coas políticas progresistas integradoras.

Raúl López Ekai.
Araceli Montes Calvo.