O sistema educativo no que se basea o eúscaro é o plurilingüe, pero as formas de entender o plurilingüismo non coinciden moitas veces. De feito, na comprensión do plurilingüismo baseado no eúscaro hai unha idea inxenua que se alimenta da tendencia a ver as relacións entre as linguas de forma idealista, evitando a situación diglósica e a fráxil realidade sociolingüística da lingua minorizada, e eliminando as relacións de poder entre as linguas, que se funde nun concepto máis difuso da convivencia lingüística.

Pero, no caso da comunidade lingüística como a dos vascos, é fundamental manter unha actitude lingüística permanente da comunidade educativa que inclúe a lingua minorizada e que non perdeu a conciencia da lingua minorizada. Porque, sen ter en conta que o eúscaro é unha lingua minorizada, dificilmente avanzaremos no salto cara á euskaldunización educativa. Por iso, a comprensión do plurilingüismo que potencie o uso da lingua minorizada é o que nos interesa a nós, reforzando a dimensión vasca do currículo, reafirmando que a cuestión lingüística e cultural é o trazo central máis básico do sistema educativo.

O obxectivo final da dimensión vasca é crear alumnos plurilingües que queiran e utilicen a lingua minorizada. Pero a comprensión do plurilingüismo sen falantes da lingua propia resulta dubidosa si non se dan as precisións necesarias, xa que a lingua en situación sociolingüística fráxil require un tratamento compensatorio específico. Ofrecendo máis recursos para equilibrar a situación de inferioridade.

O intento de satisfacción da dimensión vasca do currículo por parte do eúscaro e da cultura vasca deriva do principio da ecoloxía da lingua, que é a garantía da convivencia entre as linguas, en virtude da cal hai que dar unha centralidade completa á lingua minorizada, tendo en conta a realidade sociolingüística e acordando medidas concretas: unha planificación lingüística que marcará o rumbo, unha estratexia de intervención sólida, unha estrutura que garanta un proceso sostible de revitalización da lingua minorizada e a suficiencia dos recursos humanos.

A dimensión vasca do currículo favorecerá a adhesión identitaria a través da creación de estudantes falantes, con conciencia, responsabilidade e adquisición da lingua minorizada, que só pode alcanzarse desde a necesaria adhesión cultural e lingüística para a creación de novos falantes que utilicen a lingua minorizada. E, ao mesmo tempo, non só desde o eúscaro, senón tamén desde a cultura vasca, sendo conscientes de que o eúscaro e a cultura vasca van da man, para dar un salto abrasivo no camiño a longo deste xigantesco reto que levamos a man na vertedura.

Se se trata dun camiño para o desenvolvemento da dimensión vasca, atópase na capacidade de transmisión da cultura vasca que terá o sistema educativo, no intento de recrear a adhesión firme/estable dos novos falantes, na capacidade educativa para transmitir todo o contexto cultural que acompaña á lingua, e no salto de apego á recuperación da vasquidad acolledora, arraigada e vivible, a transmisión da cultura vasca.

A nova lei de educación debería dotarnos dos recursos necesarios para garantir a transmisión da cultura vasca, logrando os consensos necesarios, ofrecendo alternativas tan reais como viables na responsabilidade de incrementar a euskaldunización educativa para que a transmisión da cultura vasca poida desenvolverse desde a responsabilidade educativa. Desenvolver en profundidade o currículo cultural vasco e estender a toda a rede educativa un plan integral de transmisión da cultura vasca.

Jexux Larrañaga Arriola