Fai 60 anos, cando Jakes Abeberry escribiu a primeira palabra sar, mostrou a súa preocupación polo futuro do pobo vasco, tanto en Euskal Herria como na situación do eúscaro. Vía malos sinais e posuía esta sinxela pregunta, si no corenta anos houbese xente para falar en eúscaro, ou polo menos para ensinar eúscaro. Pola súa gran capacidade, Jakes xa insistía na importancia do ensino e no seu entusiasmo por loitar.

Desde entón, recollemos e gozamos do movemento Enbata e dos froitos das sementes que foron cultivadas por diversas estruturas e persoas. Jakes, antes de dar o seu último suspiro, ten a oportunidade de responder á pregunta que pousou na súa primeira entrada. Claro que hai sombras e nubes no meteo do eúscaro, pero a principios deste novo ano e á hora de escribir unha homenaxe a Jakes tomaremos a decisión do optimismo.

A relación de Jakes co eúscaro era interesante, algúns pensarán que era complicado. Na súa traxectoria política envorcouse na defensa da cultura vasca, na defensa do eúscaro, impulsando as estruturas e ferramentas que necesita a nosa lingua. En Biarritz, tiña ante si un gran desafío para ofrecer ou facer un lugar ao eúscaro.

Na súa vida cotiá ensaiou para euskaldunizar, pero non o conseguiu con acerto. Nos primeiros pasos de Enbata, xurdiron debates, quizá non tachados, sobre o lugar que o eúscaro debía ocupar na vida cotiá ou na militancia. En xeral, na época apareceron diferentes puntos de vista entre os militantes da costa e do interior.

Nunha intervención que tivo lugar hai uns días en Luhuso, Eñaut Etxamendi subliñaba a situación do eúscaro máis aló da segunda guerra mundial, os sufrimentos e os sufrimentos psicolóxicos que sufrían os mozos da época. Eñaut recoñecía que case el tiña dúbidas para o futuro do eúscaro naquela época. Ante esta situación, ante todas as pretensións que padecía o noso pobo ou comunidade, levantáronse e organizáronse xentes como Jakes, que subliñaba que «sueñándose para un ideal pero traballando na súa materialización».

En varios artigos mencionouse a importancia da man de Irulegi para documentar a historia do eúscaro ou para construír o noso sentimento nacional, dalgunha maneira para dar máis forza á nosa dignidade. Unha militante como Jakes, un vasco, móstranos que está nas nosas mans facer que siga a traxectoria de Euskal Herria e do eúscaro.

Cantas veces escoitaron, cantas veces escoitamos, e cantas veces os mozos vascos de hoxe escoitan que o eúscaro ou a cultura vasca son obsoletos, que non serven para nada.

Demostramos paso a paso que se trata dun adversario; Jakes e as persoas que o rodean demostraron que podemos asegurar o futuro deste país e superar os retos que o mundo coñece desde aquí, partindo da cultura vasca e, en definitiva, desde a perspectiva que ofrece o eúscaro ou desde a experiencia milenaria.

O noso pasado está en certo xeito presente, o eúscaro é o noso único futuro.