A hexemonía lingüística en Euskal Herria está moi estendida, tanto como a tendencia apresa á subordinación dos vascos, pero non hai iniciativas en contra por parte dos axentes abertzales, e a resposta da actividade cultural vasca é cada vez máis morna, empeñada na vía institucional.

Os vascos somos cidadáns de segunda na CAV, así como na maioría das institucións gobernadas polos nacionalistas. Nas dirixidas polos españois/franceses non somos tampouco iso, ou mellor dito, non somos máis que persoas a erradicar, con disimulo na CAPV, pero con desvergoña en Navarra e Iparralde, unha detrás doutra a prohibición e o desprezo, desde os propios órganos de goberno.

As mensaxes que se difunden desde o poder político da CAPV e a súa contorna son optimistas: “Cada vez somos máis euskaldunes”, pero o principal indicador da saúde da lingua, o uso do eúscaro, non crece, e acúsanos á cidadanía da mala evolución do uso, dos seus “esforzos”. “As institucións non poden facer todo”, estamos lidos varias veces con vergoña.

De feito, a política lingüística que desenvolven as principais institucións da CAV (respecto ao eúscaro) é moi mala na maioría dos ámbitos, empezando polo propio Goberno Vasco.

EITB: O Goberno Vasco premia e prioriza as cadeas en castelán sen vergoña, destinando moito menos recursos ás de eúscaro. Evidentemente, os resultados dependen do investimento. Ademais, a oferta de produción cultural en eúscaro é marxinal. O que ocorre en Euskadi Irratia coa música vasca é incrible: nos grandes programas musicais a música vasca é totalmente marxinal ou insignificante. E para que mencionar as cadeas en castelán…

A opción lingüística “libre” dos representantes políticos. Na CAV e en Navarra apenas hai políticos constitucionalistas que falen euskera nas redes sociais, Arriola en fin, Andueza moi pouco… e punto. Pola contra, todos os representantes abertzales usan o español, a maioría máis que o eúscaro, e algúns só ou case exclusivamente o español. Noutras palabras, a maioría dos representantes abertzales fan unha “libre elección” a favor da lingua que se nos impón. Non nos parece o mellor modelo para fomentar o uso do eúscaro entre a cidadanía, pois…

Á policía bos días a elixir. Non nos referimos só á Garda Civil española e á Policía Nacional. Aínda que pareza mentira, coa Ertzaintza e con diferentes Policías Locais, non temos máis remedio que actuar moitas veces en español. A Ertzaintza e as policías locais están na súa maioría baixo a responsabilidade dos partidos abertzales, especialmente do PNV. Estimadas autoridades, o feito de que os policías fagan en castelán á cidadanía non é a técnica máis eficaz para fomentar o uso do eúscaro, na nosa humilde opinión… Podemos achegar moitos exemplos máis, pero é necesario? Hai que cambiar radicalmente a política lingüística na CAV.

En Navarra e Iparralde, si non hai forzas para iso, hai que organizar a resistencia para sobrevivir... e os axentes da CAV teñen moito que dicir nesa tarefa.

É urxente que as institucións abertzales se euskaltzalen, si algunha vez saímos da dependencia. A euskalgintza é unha actividade autónoma e valente. A quen sexa necesario, aos partidos, aos sindicatos e a outras organizacións, que lles diga o seu e o de cinco, cando sexa necesario.

Hai uns días un euskaltzale dicía na noticia: "Temos que conseguir políticos vasquistas comprometidos... que teñan o efecto suficiente para pasar da política lingüística folklórica a unha política lingüística que defenda os dereitos dos vascos".

Para iso teremos que organizalo e impulsalo. Non se producirán por si mesmos.

E si non continuamos nesa dirección, quedamos aí, ao bordo do camiño, esquecidos.