Como sabemos, o Independentismo Institucional de Hego Euskal Herria iniciou unha determinada folla de ruta. A firma dun novo pacto co Estado español. Este camiño utiliza algunhas variables ou premisas principais. Así: O PSOE é un partido de esquerdas, o Estado español é reciclable e aos independentistas correspóndenos axudar a que a ultradereita non chegue aos gobernos, á incerteza flexibilidade de paradigma e á paciencia estratéxica porque o tempo corre ao noso favor.

Por suposto, non estou de acordo con esas premisas, pero como nun artigo anterior comentei isto, nesta ocasión gustaríame dar un paso máis.

É evidente que a base independentista ha adoptado unha actitude pasiva. Hai once razoes, e o que seguramente tivo máis influencia non foi a nova estratexia que fixo o Independentismo Institucional. Hai outras moitas razóns, máis estruturais, máis profundas, que teñen raíces na historia recente, que teñen a súa orixe no estado demográfico, que teñen compoñentes antropolíticos, que derivan da globalización neoliberal. Por tanto, non é nada leve o reto que temos entre mans, é dicir, a reactivación do independentismo.

Necesitamos obxectivos tanxibles, pequenas vitorias a curto prazo, para que os cidadáns poidamos ofrecer o noso traballo voluntario. A miúdo traballar en equipo, aínda que sentimos a loita como unha pequena vitoria propia.

O novo estilo de vida roubounos tempo. Agora, a militancia popular ten uns competidores exixentes; o máis forte, a necesidade de lecer. Doutra banda, o emprendedor que dá o seu tempo ten que sentirse dono de si mesmo, sentirse protagonista e ter a oportunidade de achegar desde a contorna próxima. Si as decisións son tomadas por políticos profesionais, a acción local, si non é máis que o adorno dunha estratexia que non se entende nin se ve, os emprendedores se escabullen.

Necesitamos unha nova estratexia independentista baseada na contorna local próximo e no protagonismo das persoas emprendedoras, con todo, as persoas desmovilizadas non volverán á militancia activa. Os bos resultados electorais poden ocultar unha derrota total a longo prazo.

Proceso constituínte da República Vasca

O País Vasco do século XXI necesita dun proceso constituínte que sexa o eixo central da construción do país e que poida supor unha transformación sociopolítica e cultural.

Rompendo coa dominación psicolóxica cara aos Estados, os vascos independentistas temos que traballar nunha folla de ruta liberadora. Para iso, creo que temos que empezar a facer a nosa constitución, porque unha constitución común é a principal organizadora dos suxeitos políticos nacionais.

Nun principio, só poderíanse definir os alicerces desa Constitución, as liñas mestras dun proceso dinámico de ruptura. Neste sentido, deberiamos establecer os dereitos nacionais e os dereitos sociais máis importantes. É dicir, o dereito á nacionalidade, xuridicamente regulado segundo a normativa internacional; dereitos lingüísticos e culturais; dereitos sociais básicos: traballo, vivenda, servizo sanitario público e universal gratuíto, educación pública e universal gratuíta, control democrático de sectores estratéxicos...

Este proceso non pode enmarcar a historia lineal nunha estratexia de desenvolvemento en prazos. De feito, este adoita ser, e máis na actualidade, o maior erro metodolóxico que se pode cometer. Dalgunha maneira, o inicio do proceso sería o comezo da construción da República Vasca, que reivindicamos desde a unilateralidad, que vai competir con outros procesos. Fundamentalmente contra os modelos supremacistas dos Estados francés e español. Pobo a pobo, preferiblemente co apoio das institucións próximas, sendo responsables, enérxicos, dignos, xenerosos.

Non me refiro a unha estratexia que a curto prazo nos traería "hexemonía", nin aos novos acordos autonómicos. Está claro cal é a correlación de forzas, o independentismo non ten maioría social, mentres que, da mesma maneira, o conxunto de opositores á independencia é menor que o noso. Non me refiro á hexemonía, senón ao choque democrático entre proxectos.

Nunha época de incerteza (posiblemente todas sexan así), o máis perigoso é que as velas do barco esténdanse aos catro ventos. Aínda que non sabemos por onde van romper as ondas, en calquera momento sábese que se vai a producir unha nova tempestade, hai que manter vivo o temón. Recoller as velas, baixar os remos e darllos con ganas; se non, o barco volverase e non poderemos darlle a volta.

Patxi Azparren, membro da asociación Euskaria