Para empezar, Iruretagoiena quixo saber si en Euskal Herria existiu algunha vez o costume de producir lúpulo, e para a súa sorpresa, descubriu que nas décadas dos 40-50 producíase nos caseríos de aquí. “Non se producía para facer cervexa, utilizaríase para o gando”. Isto demostroulle que era posible cultivar a planta aquí.

Explica que aproximadamente o 98% do lúpulo que se produce no Estado español realízase en León: “Empecei a investigar mellor o mundo do lúpulo de León e descubrín o monopolio mundial neste campo: Hopsteiner é unha empresa de lúpulo xigante que controla toda a produción de León”. Os agricultores venden o lúpulo a esta empresa, pero é a empresa a que sempre marca prezos. O ano pasado, por exemplo, pagouse aos agricultores un quilo de lúpulo de 4,80 euros, unha variedade que a empresa vende entre 30 e 35 euros.

Cooperativa de tres caseríos

Tres caseríos de Villabona, Asteasu e Getaria traballan neste momento no proxecto Euskal Lupuloa e están a traballar nun modelo ecolóxico. “A produción ecolóxica de lúpulo no mundo non chega nin ao 1%”. Empezaron a probar con diversas variedades procedentes de León, e ao mesmo tempo coñeceron a un produtor de lúpulo ecolóxico de Cataluña e comezaron a colaborar con el. Na actualidade contan con 22 variedades de lúpulo e o seu obxectivo é traer dous ou tres novas ao ano.

Todo o proceso fano eles mesmos: producir plantas, secar o lúpulo, facer pellet e comercializar. “A idea foi crear unha rede entre nós: repartimos os beneficios de fin de colleita en función do traballo de cada caserío”. No tres primeiros anos a planta non gana e require un investimento importante: ocupa unha altura de sete metros e é necesario colocar columnas e cableado. Con todo, a maior dificultade tivérona no campo da certificación: “Tivemos moitos impedimentos para certificar o lúpulo. Como a gran empresa ten o monopolio, querían que se vendese a través deles. Ao final, a duras penas, pero conseguimos que un laboratorio de aquí certificase o noso lúpulo”.