De momento, a proclamación da República catalá non é máis que simbólica e estamos nunha etapa do proceso. O conflito xurídico-político está aberto e o resultado está por ver.

Púxose de manifesto que unha das claves é que os axentes independentistas manteñan unha estratexia común, mentres que, paradoxalmente, o feito de que sexan diferentes e autónomos tamén é outra das claves.

Por unha banda, a pluralidade do independentismo posibilitou chegar a moitos ámbitos da complexa sociedade catalá; por outro, a rivalidade (que é prexudicial para a estratexia común) obstaculizou a acción do seu adversario político, o Estado español e o nacionalismo español.

O Estado e os seus colaboradores, como Iñigo Urkullu, estiveron buscando e estiveron pola fisura dos grupos independentistas, pero o catro axentes que participaron na protesta non poden dar marcha atrás. Os axentes independentistas saben que si un do catro retírase, a base social vaille a facer pagar de xeito abondo. Así as cousas, impediu que no Estado español haxa "axentes independentes" e "soberanos" dentro do movemento independentista.

No País Vasco

No noso caso, é evidente que os axentes políticos non completan o panorama que temos en Cataluña. Aquí, a pesar de ter un compoñente importante que non teñen en Cataluña, (a maioría sindical) os principais actores non se sitúan no independentismo activo e sitúannos lonxe do inicio dun proceso independentista.

Si lese a prensa de hai un ano, nas comparecencias previas ao referendo de Cataluña, algúns axentes reivindicaban a unilateralidad para emprender a "Vía Vasca". Hoxe en día, con todo, parece que se intimidaron. De feito, parece que as últimas convocatorias de emparellamento dos reloxos de Cataluña e de Euskal Herria fixéronse para que queden en Cataluña.

Tamén foron preocupantes algunhas explicacións, aconsellar que o Estado español expoña propostas para seducir (seducir) á cidadanía vasca e aos cataláns, para a ocasión. Eu diría que están demasiado cerca "seducir a España", de Iosu Ion Imaz, ou dicir que hai posibilidades de que sexamos seducidos. As propostas para estar "a gusto" no Estado español asústanme e neste contexto moito máis, porque en lugar de coincidir co salto de Cataluña, pode coincidir coas que queren dar marcha atrás en Cataluña.

Segundo os expertos, nas sociedades esgotadas imponse o "fracaso preventivo" e eu creo que "o fracaso preventivo é o que máis prima nas persoas que debían asumir a responsabilidade de dinamizar o independentismo.

Os principais portavoces do independentismo de esquerda, ante o temor á frustración que pode xerar un fracaso, buscaron a coincidencia de viaxe de EAJ-PNV, na convicción de que os intereses comúns pódennos unir ante as novas necesidades e riscos deste partido.

Con todo, pactar un acordo estratéxico cun partido capaz de votar os orzamentos do pp a mesma semana, investir a Pedro Sánchez como presidente e asinar con EH Bildu o principio dun posible Status político é moi perigoso. Sen ningunha consecuencia, tentar dar un salto soberanista cun partido capaz de decenas de veces para comer a palabra dada non é viable.

É certo que ante a involución que se está producindo no Estado español e en Europa, o PNV ten medo. Teñen medo de perder os beneficios que lles dá o Estado de Gernika, pero o Estado español sabe como ten que comportarse coa cidadanía vasca. Tentaron con Mayor Oreja facer iso da " por eles" e saben que iso non vale. Poida que haxa involución, pero no caso de que isto ocorra, despois de moitos xestos, ao final o PNV irá en busca de apoios.

Os límites do cambio de status para o tres países occidentais son estreitos. En canto sintamos a necesidade, o PNV acordará con PSOE e Podemos outro camiño. Para o PNV é moito máis cómodo deixar a ultradereita ao carón e deixar a Esquerda Soberanista alén, asinando un acordo co resto de axentes para seguir en España cómoda e próspera.

Ese escenario é posible e mortal para a esquerda independentista. Nese escenario, a esquerda independentista en Araba, Bizkaia e Gipuzkoa debería situarse en contra do que o PNV asinou con Podemos e o PSOE para reivindicar un novo status de autonomía, o esperpento. O PNV non tería apenas movemento e o independentismo quedaría desactivado. De feito, varios axentes xa coincidiron na necesidade de pór fin á actividade independentista en Euskal Herria.

Necesidade de actuacións independentistas.

Do mesmo xeito que en Cataluña, en Euskal Herria tamén necesita axentes que reivindiquen e practiquen a ruptura cos Estados e o modelo socioeconómico. Sen elas non se crearán dinámicas transformadoras nos próximos longos anos e sen elas a nosa sociedade, será unha sociedade esgotada, afogada no fracaso preventivo.

No contexto actual, estes axentes non se poden situar no marco da asistencia ás eleccións. Este marco estará constituído para uns anos tal e como está na actualidade e os altibaixos non poden ser moi grandes, porque este guión non propón cambios estruturais.

A dirección de EH B tomou unha decisión estratéxica neste ámbito e as consecuencias desta decisión van obstaculizar o desenvolvemento do independentismo activo. Si situásemos a competencia no marco dos partidos que concorren ás eleccións, o resultado sería unha división, absolutamente estéril neste momento.

O único modo de conseguir unha bilateralidad equilibrada co Estado español e francés é crear unha república soberana. Por tanto, agora as estratexias baseadas na bilateralidad lévannos a un muro; non temos forza suficiente para levar a estratexia de unilateralidad ao extremo final. Para saír deste labirinto, o independentismo ten que crear novos camiños e novos suxeitos políticos. Só hai que empezar pola unilateralidad, pero para entender o desenvolvemento histórico e a transformación política temos que utilizar novos recursos e paradigmas.

Como os nosos amigos do Mediterráneo, nós tamén necesitamos referentes radicais. Só pódense xerar dinámicas transformadoras se algúns suxeitos políticos e persoas inician o proceso de ruptura desde o minuto 0.

Non se dan as condicións para conformar a nosa ANC, entre outras cousas, porque a dereita de aquí é autonomista e as estruturas "pannacionalistas" limítanse ao autonomismo; pero hai unha posibilidade e unha necesidade de crear unhas "CUP vascas" á marxe da competición electoral, compatible con outras militancias e que axuden a bailar e tocar melodías e melodías máis interesantes.

Patxi Azparren.

Membro do Grupo Lizargorri.