Podería facer esta pregunta porque, a pesar das manifestacións feministas que levaron a cabo os vascos de aquí, especialmente os de Hegoalde, algunhas das súas esposas móvense polas rúas co pano na cabeza, acéptano en silencio. Din que é a súa relixión a que lles ordena andar así. Con todo, todos sabemos, practicamente en todos os pobos, até que punto son coaccionados polos homes, sempre en nome da relixión. Sabemos tamén que en case todos os pobos musulmáns os dereitos humanos han estalado: nalgúns pobos, Xaria está en vigor baixo a lei dourada. O último pobo é o que entrou en vigor esta lei. A forza de violencia as mozas ven obrigadas a casar, a forzar a excisión, a renunciar á liberdade de conciencia, etc. Pesa realidade!

Nós aceptamos aos musulmáns, pero nos lugares públicos non teñen necesidade de mostrar a súa crenza, porque se orienta directamente cara ao comunitarismo. Si éntrase no comunismo, a xente organízase doutra maneira. É evidente que nas súas zonas, na mesquita, poden facer o que queiran. Cando Amanda Figueras di: “Parece que a única maneira de ser libre é o que eles [nós] queren: ser ateo, sen relixión”. Si, así é, pero pode estar aquí cunha relixión, protestante, xudeu, católico, etc. Esa é a nosa liberdade, o noso dereito. Ademais, si es católico, podes converterche en musulmán sen problemas. Pero é posible no outro sentido? Amanda sabe moi ben como é. Que llo pregunte á xente de Marroki e de Alxeria!

Dúas ou tres exemplos significativos do que sucedeu e sucede en Euskal Herria no último mes. Fai dous ou tres anos un director dunha escola de Vitoria-Gasteiz quería que se respectase o regulamento interno da escola, é dicir, non permitise que unha nena de 11 anos pasásese co pano polas zonas da escola. O pai precipitouse e, tras unhas discusións, o Goberno Vasco mostrouse favorable ao seu pai. Quen podería acusalo! Onde estaban entón as feministas?

Recentemente, durante as vacacións, fun á localidade navarra de Falces. Alí e en Logroño vin moitas mulleres novas con panos (colocados en moitas formas). En Logroño vivían na parte vella. E aos 100 metros xa non aparecían máis, só a xente do pobo. O comunitarismo xa está en marcha!

Neste bonito pobo de Elorrio, hai musulmáns. Case todos falan en castelán. Pero non só iso. Imaxínache: na admirable igrexa do pobo (da época de Rooko), nada nos papeis escrito en eúscaro. Si as cousas non cambiaron, as misas tamén están en castelán no corazón de Bizkaia.

Si éntrase en Europa e estase aquí, hai que respectar os cheiros de aquí. O problema é que en Euskal Herria, co obxectivo de non mostrar respecto nin racismo, a xente de aquí cala. En Francia, que non tomaron as medidas que debían tomar no tempo, hoxe en día non poden facer nada para que se respecte o verdadeiro laicismo. Creáronse e estanse creando zonas especiais para iso. En consecuencia, os “franceses de orixe” viven sentimentos difíciles.

Hai que saber que hai musulmáns que en Francia son refuxiados que denuncian as “actitudes colaborativas” dalgúns franceses, especialmente da esquerda: O palestino Waleed Ao-Hesseini; Kamel Daoud, no seu pobo, afortunadamente os ataques fallaron contra el; Boualem Samsal, escritor alxerino, etc., denuncian estas actitudes anti-laicistas.

En Euskal Herria, cando van abrir os ollos os responsables políticos? Quizá pensan que non son suficientes e que están “no seu sitio”. Iso é certo: non as vemos en Herri Urrats. Pero realizamos a naturalización do zoín – integración? Que liberdades traémoslles?

Ander Pérez non se referiu ás preguntas máis acertadas da xornada. Había que partir da realidade e ser máis exixente.