A metrópoli capitalista de San Sebastián cambiou moito desde que en 2016 puxemos en marcha a Rede pola Vivenda de Gros. Afortunadamente, os traballadores do barrio que sosteñen tamén cambiaron moito.

O ano 2016 foi un ano duro, algúns o nomearon San Sebastián Capital da Cultura Europea e os demais o nomeamos Cultura do Capital. A derriba da cortiza marcou no noso país o punto de inflexión. Poderiamos dicir que para nós Barcelona 92, San Sebastián 2016 foi o momento de limpar San Sebastián pola burguesía urbana.

O ano 2020 tamén foi un momento de cambio, xa que máis aló da pandemia golpeou a todo o mundo, no barrio, atacounos outro virus, o voitre Azora. Pandemia e a presenza de Azora levantaron pos e dun día para outro pasamos de ser un grupo simple que socializaba un problema a ser Sindicato de Vivenda. Labores de asesoramento, negociacións duras, organización dos inquilinos de Azora... algúns mesmo expropiaron a Azora un par de pisos. Vaia ano!

Non mentiremos a ninguén, desde o principio o noso obxectivo foi crear un sindicato.

Si non abordásemos a cuestión da vivenda con rapidez, como consecuencia da actividade turística, teriamos frustradas todas as posibilidades, condenadas a todos os veciños a vivir fóra do barrio.

O problema da vivenda non só o consideramos xenial, senón estratéxico. Porque a vivenda é, como onte, o principal expoñente do conflito de clase no noso barrio. Por iso, pór en marcha a vivenda sindical é achegar na recomposición de clase. E é que aos traballadores róubannos dous (e máis) veces o valor do noso traballo: no traballo e cando pagamos a casa.

Temos que ter claro que o que propomos aquí non é unha crítica illada do prezo do aluguer. Porque o problema non é o prezo da vivenda (por suposto tamén), senón o prezo da vivenda. Nós queremos impulsar a desmercantilización da vivenda, e para iso hai que impulsar un maior control sobre esta cuestión. Sobre a base da súa organización.

Miremos a realidade actual, que datos temos?

Nos anos 2021 e 2022 o nivel de renda do barrio era de 27.741 euros, en catorce pagas. 1.981,5 euros mensuais, con retención aproximada, 1.754 euros mensuais ao peto do traballador.

Agora, o lóxico sería dar o prezo medio do aluguer. Pero a realidade é tan dura que con colocarnos o máis baixo temos suficiente para explicar a situación que vivimos. O tres primeiros alugueres máis baratos que podemos atopar en Idealistán (o dato é decembro) son 1.000 euros unha habitación, 1.100 euros unha habitación e 1.100 euros dúas habitacións (35 metros cadrados).

Por tanto, o traballador deberá ofrecer ao aluguer polo menos o 62% do salario. Si a vivenda é compartida, o 31%. Iso tamén ten a súa propia lectura.

Continuando cos datos, o número de pisos ofertados nos últimos anos era de 53 vivendas. Pola contra, a de Vivendas Turísticas no ano 2022, 295. O seu prezo medio por noite é de 295 euros, é dicir, un mes enteiro 6.090 euros.

Para finalizar os datos, na actualidade hai 5.522 vivendas buxán en Donostia, máis de 300 delas en Gros. Debemos ser conscientes, con todo, de que entre eles non se inclúen os destinados á Vivenda Turística. Si todos metésemolos no mesmo saco, e para nós, evidentemente, así é, teriamos unhas 600 casas buxán. O 50% deles destinados ao negocio de Vivenda Turística.

Por tanto, o problema non é que non haxa casa, senón un negocio que se fai con ela. Por iso, ante as medidas que expoñen tanto o neoliberalismo como a socialdemocracia, como a construción de novas vivendas, aos traballadores só nos queda pechar as portas á especulación e profundar na desmercantilización total da vivenda.

Respecto da mercantilización da vivenda, expón a relación social que supón o capital: por unha banda, a burguesía e os arrendadores, e por outro, os que viven en aluguer, hipoteca ou ocupación. Os primeiros, pequenos fondos voitres e baixos, forman un bloque político que representa o mesmo interese, o máis especulativo. Os segundos, só o seu traballo, ou a representación de quen non o teñen, un bloque a favor da desmercantilización da vivenda.

Aínda que a cuestión da vivenda ten unha centralidade absoluta, temos claro que isto non é o Ravala de Barcelona, pero iso non significa en absoluto que non teña unha centralidade absoluta, senón que o que ten centralidade execútase doutra maneira. A esencia e a aparencia.

Coñecer a realidade do barrio é imprescindible. Mentres que en Gros están a producirse despedimentos secretos e procesos feroces de turistificación, o despedimento habitual é máis difícil. Isto levounos a pensar outras ferramentas para a problemática da vivenda e tennos que levar no futuro.

En resumo, a vivenda utilízase como mercadoría e os veciños relaciónanse a través dela. Sexa con patróns ou bancos, ou que fomenten a privatización do espazo público e a intensificación dos servizos aos turistas. Por iso, a campaña contra as Vivendas Turísticas cobra unha gran importancia.

Para entender o desenvolvemento da campaña é imprescindible atender aos obxectivos dos primeiros sindicatos.

1. Fortalecemento do sindicato: fusión de novos membros, funcional do sindicato, referente e lexitimidade. Referente para os veciños e lexítimo para o contrario.

2. Organizar aos veciños: xerar conflitos e estender a formulación sindical a todos os recunchos do barrio. Formar parte do sindicato en todos os portais do barrio.

3. Crear o Movemento de Vivenda de Donostia e establecer axendas comúns para organizar os sindicatos de vivenda en todos os barrios.

4º. Fortalecemento de Hondarpe: articulación da comunidade política, integridade (quizais parcial). Xunto con outros axentes do barrio.

Para alimentar estes obxectivos, a campaña contra a Vivenda Turística ten dúas subobjetivos:

1. Loita de espazos ao capital limitando a especulación. Para iso, presentamos a "Guía contra as Vivendas Turísticas", con reunións de veciños para prohibir a actividade económica nos portais.

2. Organización veciñal: por unha banda completando unha rede que trate este tema, e por outro, garantindo ás persoas que terán a referencia sindical en todos os recunchos do barrio.

Non imos entrar aquí a dar conta dos pormenores da guía, que están expostos nas nosas redes sociais, pero si a comentar un par de cuestións. Hai que dicir que a campaña non se nos equivocou. A presenza dun veciño na asesoría colectiva do luns empuxounos a realizar este labor. As cousas da coinvestigación militante, ouza.

Nun principio actuamos con moita incerteza. Porque non estabamos completamente convencidos de si isto daba garantías xurídicas. Pero para nós o importante era facer o mesmo exercicio, para que os veciños se reunisen e debatesen, tomando como referencia o Sindicato de Vivenda.

Despois, si un xuíz opuxésese, pois... poida que a decisión quedase xuridicamente sen garantías, pero se fixésemos as cousas ben poderiamos provocar un conflito. E aí é onde nós situamos o punto máis importante. Na necesidade de xerar conflitos. Porque o conflito permite o desenvolvemento da conciencia, entendendo a conciencia, por suposto, como a elección da organización.

Cabe destacar, ademais, que unha xente que se uniu a través da campaña contra a Vivenda Turística ha estado presente noutras iniciativas que non tiñan nada que ver. O tema avanza na configuración da comunidade política.

Para finalizar, soubemos que, ademais diso, publicamos recentemente unha guía para combater o roubo de fianzas. Outro instrumento eficaz para a defensa da clase traballadora.

Sindicato de Vivenda de Gros