dise que nacemos para ver once, pero a maioría de nós non nacemos na décimo oitava edición, cando a gripe española habíase evaporado, e non estabamos preparados para o dezanove Covid. De feito, o coronavirus que nos golpeou matou a miles de persoas. Toda a nosa solidariedade e o noso máis sentido pésame para eles.

Como médico, permítalleme expor brevemente os obxectivos do medicamento. En primeiro lugar a prevención e a promoción da saúde. Despois, atender aos pacientes e curalos si é posible. Por último, e non é baladí, evitar a morte prematura e, cando non hai outra opción, ofrecer unha morte tranquila. Deberiamos aspirar a asegurar unha morte digna, rodeada dos de casa, sen dor. Porque todo o que se creou causou a morte. Desgraciadamente, na situación que estamos a vivir, os servizos sanitarios non cumpriron a súa función. Moitos pacientes morreron en hospitais, sós, sen a dignidade que se lles debía, lonxe da súa casa e dos seus familiares, illados nun lugar estraño. Non só iso: non ouvir nin unha soa palabra na lingua que aprenderon no seo dos seus pais. Unha morte cruel, cruel, cruel sen dúbida. Máis que nunca pór de manifesto a necesidade de atender a asistencia sanitaria no idioma dos pacientes. Por tanto, algúns médicos e enfermeiras, xunto a profesionais internacionais, trasladamos a nosa preocupación ao Goberno Vasco, a Osakidetza, ao Goberno de Navarra, a Osasunbidea e á Organización Mundial da Saúde. Unha solicitude, unha carta asinada por Gales, Canadá e diversos profesionais sanitarios do País Vasco, investigadores, académicos e institucións. Que se recoñeza publicamente a necesidade de prestar servizos sanitarios en eúscaro e que, ao mesmo tempo, lémbrese ao persoal sanitario que a atención máis alta préstase na lingua do paciente. Tamén en situación de pandemia, xa que é un dereito humano fundamental.

Mentres tanto, as comparecencias públicas da dirección realizáronse en castelán e os protocolos non tiveron en conta as necesidades lingüísticas dos pacientes. A moitos se lles negou a atención en eúscaro, que queren vivir en eúscaro e que morreron en castelán. Os e as traballadoras de Saúde, á vez que ofrecemos o servizo en eúscaro pondo en perigo a nosa mente, e ademais, pedimos que sexa en eúscaro, outros desapareceron. Técnicos e xestores de augas pequenas mirando pola borda. Algúns, molestos polo confinamento, a descansar á segunda vivenda. Outros, si este ano non é o seguinte (á fin e ao cabo non importa) presentarán un novo plan de eúscaro de portada amarela, despois de chapotear no charco de augas turbias, ou nos convidarán a participar no Euskaraldia, galobustias que estiveron en terra cando necesitabamos axuda. Impulsarán un tradutor automático, que descoñece as necesidades dos pacientes, coa énfase nunha tecnoloxía que silencie as intencións da xente.

Rógase ás autoridades, por favor, que antes de que sexa tarde, pidan ao persoal sanitario, aos xefes de servizo, aos directores, que, na medida do posible, ofrezan os seus servizos en eúscaro aos euskaldunes. Iso é todo. Que coiden con humanidade aos enfermos e aos sós. Con todo, a solicitude foi rexeitada e enviouse unha carta a quen a solicitou, non a quen ían recibir a mensaxe.

De feito, o eúscaro non é rendible para o Goberno Vasco. Saben que moitos traballadores, que se empeñaron en dar o mellor de si mesmos, que se sentiron indefensos, pódense enfadar. Á fin e ao cabo, o obxectivo do PNV e do Goberno Vasco é gañar as eleccións e non o benestar das persoas. Temen aos medios de comunicación e parécelles excesivo esixir aos castellanohablantes sensibilidade e solidariedade cos vascos.

Iso non quere dicir que vaian apoiar aos traballadores, nin que pensen niso. Estamos esgotados, esgotados, con listas de espera afogadas, xornadas fóra do horario. Soubémolo a través dos medios de comunicación e tamén soubemos que somos privilexiados. Non lles importa pisar os dereitos e as condicións de traballo dos funcionarios para satisfacer os caprichos dos usuarios, porque non pon en perigo o poder. Con todo, é rendible. Con todo, o recoñecemento dos dereitos dos enfermos euskaldunes non lles vai a dar ningún voto. A crúa verdade: a atención que se presta ao cinco pacientes. Simularanse, é dicir, darase a coñecer o que fixemos, é dicir, a actividade sanitaria, pero non a máis importante, os resultados. E os resultados de saúde foron terribles: máis de mil mortos, da forma máis cruel. Fallaron.

Non. Eu non vou traballar máis, xa dei bastante. Atención sanitaria e en eúscaro. Non vou perder a miña saúde para que eles gañen as eleccións, paguen as infraestruturas, pola patria. Ordénolles que ofrezan e ofrezan atención sanitaria en eúscaro. Sabendo que non me escoitarán, comezarei o xaxún, exhausto, e non irei traballar. Quedarei en casa.