Un grupo de vitorianos traballa nunha forma de responder á problemática da vivenda como colectivo. En BizikoopO bautizouse a idea de crear unha cooperativa para a construción dunha vivenda comunitaria. "A vivenda é un proxecto e un modelo de convivencia; noutras cooperativas non se aposta pola vida comunitaria, e aquí si, aquí si, a convivencia ten unha gran importancia". Así llo comunicou Arantza Basagoiti á revista ALEA, que acaba de publicar Gara. O grupo reuniuse na primavera e na actualidade hai dez persoas, incluídos adultos e nenos, que deron os primeiros pasos para pór en marcha o proxecto que soñan.

A cooperativa de vivenda comunitaria baséase na figura da cesión de uso, é dicir, o propietario da vivenda é cooperativa desde o principio até o final; o cooperativista ten dereito a usar casa pero non á propiedade. "A propiedade será colectiva; non se trata soamente da creación dunha cooperativa normal de vivenda para a construción dun edificio". Leire Zelaia, de BizikoopOn, aclarou que os socios da cooperativa, nun principio, van facer un ingreso económico, e van pagar unha cota todos os meses. "Cando saias do proxecto, devolverache o ingreso inicial e terá a oportunidade de que outra persoa ocupe o teu lugar".

En novembro do ano pasado comezaron a falar cos amigos sobre a idea. O plan xorde da vontade de promover a convivencia e compartir máis espazos no día a día. "Cando comezamos a dar voltas á intención, expomos que a vivenda teña uns espazos comúns, que non sexan os que sexan. Temos claro que temos que manter os espazos privados, pero temos que ter a oportunidade de compartir algunhas actividades, a cociña, o salón… Non temos unha imaxe moi elaborada, a medida que avanzamos imos concretando que nos vai a gustar facer xuntos e que só”.

Os membros do grupo opinan que o proxecto tamén supón adoptar unha actitude ante o problema da vivenda, "como non querer entrar nunha hipoteca durante 30 anos por exemplo". Ademais, opinan que este modelo ofrece unha alternativa de propiedade colectiva e a posibilidade de saír do mercado ordinario. "É unha resposta parcial ao problema da vivenda, non responde á necesidade que ten toda a sociedade, pero a algúns grupos de persoas poida que si. Non é unha resposta global, témolo claro", subliñou Zelaia.

Zona vella

Preténdese situar a primeira vivenda comunitaria da cidade na Zona vella da capital alavesa. "Temos algún tipo de vínculo aquí, a maioría das veces vivimos aquí, e para nós é importante manter o vínculo coa nosa comunidade habitual", explicou Zelaia.

Teñen moito traballo por diante. A nivel interno, trátase de concretar a maioría dos aspectos do proxecto, teñen unha cita para falar de financiamento a próxima semana, terán que analizar e debater tamén os estatutos da cooperativa… Ademais, na medida das súas aspiracións comunitarias, queren dar a coñecer aos veciños e aos axentes sociais que están a realizar o proxecto e están a organizar presentacións. "Para nós é importante comunicar a intención, porque se poden xerar inquietudes, queremos comunicárnola ao barrio e iso fixémolo, a acollida foi boa, moi rica, non nos cuestionaron demasiado", engadiu.

Participación institucional

Comprar un solar, arranxar un edificio… Os membros do grupo BizikoopOn están a analizar diferentes opcións e están a solicitar información estes días, "non somos expertos nisto, non somos profesionais, e levar a idea adiante require moito traballo".

Tamén falaron coas institucións, o Goberno Vasco e a asociación Ensanche 21 Ensanche de Vitoria-Gasteiz, co obxectivo de conseguir un solar para construír unha vivenda a través dunha cesión de anos. "Esta é a nosa primeira opción, por unha banda, para non subir demasiado o prezo, e, por outro, porque cremos que é bo que as administracións se comprometan fronte a este tipo de iniciativas". Basagoiti explicou que nas reunións que mantiveron non se concretou nada, pero que se atopou unha posición moi ampla por parte das administracións. "Os responsables do Goberno Vasco dixéronnos que na actualidade a política da administración é fomentar o aluguer e ven que tamén a través deste modelo poder construír unha porcentaxe de vivendas. Na sociedade Ensanche 21 tamén lles gustou moito a idea. Coñecen o modelo e vían a posibilidade de pór en marcha un piloto de proxecto". En calquera caso, a partir de agora haberá que ver en que se concreta o interese mostrado polas institucións.

A Borda de Barcelona, como modelo

Se trata do proxecto A Borda de Barcelona, que BizikoopOn tomou como modelo para pór en marcha a idea de vivenda comunitaria en Vitoria-Gasteiz. No País Vasco tamén hai máis experiencias deste tipo, por exemplo a de Abaraska de Donostia, e algúns pequenos grupos en Navarra e Bizkaia, pero a maioría están nos seus comezos.

Os amigos dA Borda de Cataluña, pola súa banda, tras un longo ano de traballo, mudaranse a ponte de decembro e ocuparán finalmente un edificio no barrio de Sants. Elba Mansilla, cooperativista dA Borda, explica a ALEA que se construíron 29 vivendas nas que vivirán 50 persoas e 11 nenos. "Empezamos co proxecto hai sete anos, cando un grupo vinculado á plataforma de veciños de Can Batlló comezou a reflexionar sobre a vivenda porque en Barcelona o problema da vivenda é dramático". Levaban dous anos estudando todas as posibilidades, xa que non existía ningunha referencia no Estado español ao modelo de cooperativa comunitaria de vivenda, polo que tiveron que buscar un modelo nos países do norte de Europa. En 2014 definiuse o emprazamento do proxecto, e nos dous últimos anos levouse a cabo unha obra de construción de vivendas.

Mansilla subliñou que os principais problemas son a falta de referencias e a existencia dun ordenamento xurídico que penaliza a propiedade colectiva. "As institucións públicas non aconsellan, entorpecen o que non coñecen e, ademais, non recoñecen fórmulas híbridas. A propiedade colectiva da vivenda é unha anomalía na lóxica actual baseada na propiedade individual".

Os cooperativistas dA Borda tiveron que difundir moitos "melones" e agora, ao longo destes anos, están a compartir os seus coñecementos e potenciando o modelo de vivenda cooperativa. Teñen claro que neste momento non é unha fórmula para todo o mundo: "Hai que dedicar moitas horas e fai falta recursos económicos, cada un investiu 18.500 euros, non é un prezo incrible, pero non é pouco", engadiu.

Esta noticia foi publicada por Arabako Alea e trouxémola a ARGIA grazas a licénciaa CC-by-sa.