O desastre provocado pola pinga fría en Valencia deixounos imaxes dramáticas, tanto polas consecuencias inmediatas que tivo, como porque nos adiantou o futuro que nos espera: que este tipo de fenómenos climáticos extremos van ser cada vez máis numerosos e graves. Isto obríganos inevitablemente a reflexionar sobre o seu efecto e a articular mecanismos concretos que aseguren a nosa protección e supervivencia.

E é que en Valencia non hai nada novo. Segundo publicaron recentemente, tres de cada dez vivendas danadas foron construídas en zonas inundables durante a época da burbulla inmobiliaria. Vese claramente como, por enésima vez, primouse a febre do ladrillo, é dicir, a lóxica dos beneficios da construción e os sectores inmobiliarios, e non a organización racional do espazo. Con todo, si este problema fóra exclusivamente valenciano, é dicir, si fose un feito puntual e particular e non se repetise anualmente noutros puntos do planeta, diriamos que a súa raíz é a forma de xestión e non a xestión como tal. Por tanto, bastaría con castigar a Sánchez, a Mazón ou a calquera gobernante que estea no poder: “Seguro que outro o faría mellor!”. Desgraciadamente, aí están o tifón Yagi que este ano sacudiu Vietnam, as inundacións de xuño de 2021 en Alemaña, que tamén afectaron a Bélxica e que mataron a 230 persoas, o desastre natural de Polonia ou, sen ter que ir lonxe, as inundacións dos ríos Ultzama, Arga e Ebro hai tres anos. Estes e outros moitos lémbrannos que a clase traballadora sempre ten que sufrir danos colaterais.

Pola contra, parece que a algúns lles importa un bledo. Un exemplo diso é o Plan Sectorial de Incidencia Supramunicipal de Etxabakoitz (PSIS): Segundo a Confederación Hidrográfica do Ebro, en zonas inundables construiranse o 70% das vivendas previstas para esta zona. Etxabakoitz é un barrio gravemente abandonado polas institucións e no que teñen previsto levar a cabo unha tremenda operación urbanística: A construción dunhas 12.000 vivendas directamente relacionadas coa rendibilidade do proxecto do TAV. Isto afectaría aos seus veciños en maior medida do que xa sofren, coas consecuencias materiais e humanas que iso pode carrexar. Poderiamos dicir que iso é unha falta de responsabilidade, pero o problema de fondo é a lóxica dos beneficios económicos, que agora pretenden camuflarse baixo o mantra que denominaron colaboración público-privada.

Segundo o consenso xeral, a solución sempre é construír máis vivendas, sexan públicas ou privadas, aínda que iso leva, como neste caso, a construción de vivendas en zonas de inundación, argumentando que “nas cidades xa non hai solo urbanizable”. Segundo a crenza na que se basea este enfoque, o problema é a escaseza da oferta e non o acceso á vivenda. Partindo desta premisa, a solución do problema consiste en impulsar o negocio inmobiliario, sen cuestionar si, en lugar de construír máis, non sería máis efectivo utilizar vivendas buxán, xa que unhas 7.000 na Comarca de Pamplona e máis de 30.000 en Navarra, segundo o INE. A crenza de que a solución definitiva é realizar construcións masivas nas cidades aumenta tamén a oposición entre o medio rural e a cidade e o despoboamento das contornas rurais.

É urxente romper este esquema. Si o negocio da vivenda é a causa fundamental do problema, a solución non pode ser en absoluto o fomento deste negocio. Hai que deixar de lado a rendibilidade económica, porque antes, agora e no futuro, tamén xera situacións deplorables: vivendas buxán, barrios devastados, expulsións veciñais e zonas de inundación, que ocasionan danos materiais frecuentes. Respirar e soprar xuntos. Hai recursos suficientes para que todos teñamos unha vivenda de calidade, pero para iso é necesario cambiar o enfoque, facer unha selección: a lóxica do beneficio económico ou do benestar común; as necesidades da clase traballadora ou os intereses duns poucos. En contra do negocio da vivenda, realizaremos unha mobilización o 28 de novembro en Pamplona e outra o 14 de decembro en Bilbao. Vémonos alí.

Andoni Burguete, membro do Sindicato Socialista de Vivenda da Comarca