Estes son os datos que o Director Xeral de Memoria e Convivencia do Goberno de Navarra, Martín Zabalza, deu a coñecer na comisión do mesmo nome, en 2023 realizáronse 50 solicitudes de recoñecemento e en 2024 fixéronse 75. A Comisión de Exames examinou 47 reunións, das cales 41 foron admitidas, unha non e cinco non foron recibidas para o exame. Están a analizarse 78 informes máis.

Desas vítimas recoñecidas, seis son vítimas mortais das forzas de seguridade, unha delas por tortura, cando estaba baixo custodia da Garda Civil. Outras dezaseis vítimas foron torturadas e once feridos en manifestacións ou en contextos de disturbios posteriores. 34 das vítimas son homes e outras sete mulleres. No caso destes últimos, recoñécese que sufriron agresións sexuais cando foron torturados. Até o momento abonáronselles indemnizacións por importe de 1,24 millóns de euros.

Valoración positiva das vítimas

Mikel Soto da Rede de Torturados de Navarra e Ainara Gorostiaga da Fundación Egiari zor compareceron este xoves en Pamplona/Iruña, onde valoraron moi positivamente o labor que vén realizando a Comisión de Recoñecemento e Reparación de Vítimas nos dous últimos anos.

Gorostiaga precisou que das 142 solicitudes de recoñecemento, 107 foron tramitadas por Egiari Zor, das que 96 están relacionadas coa tortura. Até a data rexistráronse 375 casos de tortura, pero entre 1960 e 2011 en Navarra rexistráronse 1.104 casos de tortura e 896 de torturas e torturas a torturas. Isto significa que algunhas destas persoas foron torturadas en varias ocasións.

Neste contexto, calquera cidadán ou cidadá que sufra vulneracións de dereitos humanos pode dirixir a súa petición desde esta asociación ou desde este espazo de Memoria e Convivencia do Goberno de Navarra.

Desde que se abriu a posibilidade de pedir recoñecementos, xa se están detectando casos de vulneración de dereitos humanos, e representantes de ambas as asociacións afirmaron que en xaneiro deste ano xa son doce as persoas que solicitaron o recoñecemento da vulneración de dereitos humanos padecida. O propio Mikel Soto recoñeceu que non é un paso fácil, que el recibiu o seu informe o ano pasado [foi torturado] e que lle custou tres meses asinar.

Acto de recoñecemento o 13 de febreiro en Baluarte

Mikel Soto tivo palabras de agradecemento para a comisión que está a realizar o estudo e tamén valorou positivamente a valoración que fixeron os partidos sobre o informe presentado por Martín Zabalza no Parlamento: “Salvo Vox, todos recoñeceron que houbo esa violencia do Estado”.

Todo este traballo está a levarse de acordo cos principios de “verdade, xustiza, reparación e non repetición” e Soto lembrou que o coñecemento da verdade sería beneficioso para dar máis pasos na convivencia: “Dicir por que o fixeron e quen o mandou axudaría a que non se repitan no futuro”. Subliñou a importancia do perdón e asegurou que a Garda Civil debería pedir perdón, que sería “moi importante” para as vítimas.

Todo iso ao amparo da lei de recoñecemento e reparación de vítimas de grupos de extrema dereita ou funcionarios públicos que o Parlamento de Navarra está a celebrar en 2019 por motivación política, e que establece a obrigación de realizar un acto anual de recoñecemento a estas vítimas. A deste ano celebrarase o 13 de febreiro no Baluarte de Pamplona e representantes destas vítimas fixeron unha petición especial á presidenta María Chivite para que este ano estea presente.