Linguas minoritarias máis esquecidas do Estado español: Estremeños
- No Congreso español pódese falar máis idiomas desde a semana pasada: eúscaro, galego e catalán, con interpretación simultánea nunha soa dirección. O asturiano e aragonés conseguiron un status menor: poden ser utilizados polos deputados se eles traducen a continuación. Pero hai outras linguas dentro dos límites do Estado español que non recibiron nin unha soa mención.
Por exemplo, vimos este mapa nunha enquisa sobre as linguas do Congreso.
Neste mapa aparece a mención aranesa, variante do occitano que fala no Pirineo catalán, no val de Garona. Pero hai máis linguas, como o occitano, que entran desde outros "Estados", si Ceuta e Melilla son España, como o árabe e o mesmo que o Tarifit ou o Rif. E en Estremadura, na fronteira con Portugal, hai pobos e rexións que falan de portugueses. E en Estremadura hai máis, dúas linguas románicas propias, as autóctonas: Fala e Estremadura. Este mapa ilustra as rexións lingüísticas orixinarias de Estremadura.
Ao nordés de Estremadura, nun extremo atópase o val de Xalima, onde se fala Fala, unha variedade moi diferenciada do galego (en azul no mapa). Pero a rexión verde da súa contorna, que afecta as rexións de Hurdes en Cáceres e a algunhas da súa contorna, é a lingua propia extremeñada, a extremadura. As zonas azuis do mapa pertencen ao portugués e son de cor amarela-marronáceo con variacións do castelán.
O estremeño non é, por tanto, dialecto do castelán, acento estremeño do resto de rexións. Está relacionado con vínculos históricos e filolóxicos, leóns de caballete. E na melodía e o léxico é moi diferente do castelán. Escucha o fragmento do divulgador Anibal Martin:
O estremeño chegou ao século 21 nunha situación moi diglósica, cunha gran substitución ao longo do século 20. Con todo, conta con grupos ao seu favor que conseguiron iniciar unha Wikipedia propia activa, entre outros.
Marfa (EEUU), 1954. Na escola primaria Blackwell desta localidade do deserto de Texas, os nenos foron forzados a participar nunha peculiar cerimonia. O profesorado repartiulles anacos de papel e pediulles que escribisen: “Non vou falar español, nin na escola nin no... [+]
A súa filla aprende a tocar o ukelele. Unha vez actuou coas notas de Somewhere over the rainbow. O autor desta versión era Israel Kamakawiwo?ole. Como vedes, o apelido do señor Israel é bastante especial para nós. Tan especial que “Cira, isto non é un apelido inglés,... [+]
Hai uns anos escribín un pequeno libro sobre Tene Mujika, que se chama Udazken argitan. Cando empecei a facer ese ensaio biográfico, atopeime co noso protagonista de hoxe, o señor Watson Kirkconnell. En 1928 Kirkconnell publicou un bonito libro de antoloxía European Elegies,... [+]
Hai uns meses lin un libro moi interesante: National thougth in Europe. A cultural history, de Joep Leerssen, en versión catalá (O pensament nacional Europa, Editorial Afers, 2019). Explica como se produciu en Europa o desenvolvemento do pensamento nacional ou, dito doutro... [+]
Coa man de Irulegi intensificouse o misterio da orixe do eúscaro. Para min as discusións sobre esta man están a ser bonitas, porque nos reiteramos en que a historia ás veces foxe da lóxica que establecemos desde o presente e é tan humana como as persoas que participan... [+]
Hai dúas semanas deixamos aos occitanos preparando ao seu pobo para a guerra. Non era calquera guerra. Durante o século XIII, os asedios foron desapiadados no territorio de Occitania e sufriron unha violencia inesquecible.
Diciamos que a Cruzada era, en realidade,... [+]
