O traballo é, en realidade, unha lectura do publicado polo Ministerio de Transición Ecolóxica de España en 2021. Este traballo foi realizado polo Colexio de Enxeñeiros de Portos, Canles e Camiños, pero dada a súa complexidade o Concello de Sangüesa solicitou informe a Ingeotyci, agora publicado.
A recomendación final do informe é moi clara. Di que aínda hoxe en día hai desprazamentos na ladeira dereita, que as observacións que se fan actualmente son limitadas e que a incerteza sobre a dinámica da ladeira é significativa, o que non garante a seguridade necesaria ante situacións que poden ser provocadas por terremotos ou outros eventos. En consecuencia, non convén modificar o nivel de auga nesta zona, polo que se recomenda que o encoro de Yesa non se cumpra ao nivel requirido pola ampliación.
Problemas desde 1928
O informe comeza cun repaso histórico do encoro e lembra que desde o inicio da súa construción en 1928 deu problemas ás ladeiras da dereita. De feito, inmediatamente despois do seu inicio paralizar os traballos debido aos grandes movementos sufridos. Despois veu a Guerra Civil e ao final o encoro comezou a funcionar en 1959.
Entre 2003 e 2011, por exemplo, a aleta tivo un movemento de 15 milímetros. En 2006 tamén houbo outro gran movemento na ladeira, ocultouse, pero a prensa fíxoo. Tamén en 2013, como consecuencia das fortes inundacións, dous desprendementos alteraron o panorama e tiveron que desaloxar as urbanizacións Tranquilidade e Observatorio de Yesa. En 2014 o Goberno español expropiou os terreos das urbanizacións e alí xa non vive ninguén.
A inestabilidade é inherente ao seu cumprimento e baleirado
Segundo o informe, cando se iniciaron as obras de ampliación do encoro analizouse a capacidade da ladeira dereita para soportar as obras e a súa permeabilidade, pero non se expuxo estudar a súa evolución geomorfológica. Tampouco se prestou a debida atención aos movementos dos cravos que sosteñen a presa: “As medicións actuais teñen importantes carencias e hai que pór ferramentas automáticas de auscultación que dean rexistros continuos”.
Aínda que os geólogos recoñecen que se realizaron importantes obras na ladeira, consideran que a ladeira segue sendo inestable, hai que ter en conta que os procesos de enchido e baleirado do encoro son intrinsecamente responsables da inestabilidade e volven pór a proba a ladeira mesmo sen movementos sísmicos.
O encoro conta na actualidade cunha capacidade de 446 hectómetros cúbicos, o que suporía un aumento de 1.525 hectáreas. As obras de ampliación do encoro comezaron en 2003 cun orzamento de 113 millóns de euros e xa superaron os 500 millóns. Esta estación é unha das que máis auga recolle Esa, pero esta semana só ten 219 hectómetros cúbicos, o que supón un 48% da súa capacidade. Ademais dos riscos da ladeira, moitos expertos consideran que non merece a pena ampliar o encoro porque, entre outras cousas, a escaseza de choivas dificultará o seu cumprimento.
Nafarroako Pirinioetako Aizpurgi herrian presa bat eraiki eta lur azpiko kanal baten bidez ura Esa urtegira eramateko proiektua kendu egin du Ebroko Konfederazio Hidrografikoak bere plan hidrologikotik.
Euskal Herriko hainbat tokitan izan dugun uda idorra ari da nabaritzen jadanik. Ebroko Konfederazio Hidrografikoak (CHE) jasotako datuen arabera, Nafarroan biltegiratutako ura azken hamarkadako batez bestekoaren oso azpitik dago, eta Esako urtegiaren kasuan gehienezko mailaren... [+]
Espainiako Gobernuak onartu duen Muga proiektuak 1.700 hektareako meatzea aurreikusten du Nafarroako Xabier eta Zaragozako Undués de Lerda udalerrien artean, Esako urtegitik oso gertu. Adituen ustez, besteak beste, inguruko erreka eta akuiferoak kutsatuko lituzke, lurra... [+]
Esako urtegiaren inguruan eta azken asteetan Nafarroan izaten ari diren mugimendu sismikoez erakutsitako jarrera dela eta, Sustrai Erakuntzak gogor kritikatu du Javier Remirez Nafarroako Gobernuko presidenteordea eta Babes Zibileko arduraduna. Ondorengo lerroetan irakur daiteke... [+]
Azken bi egunetan nahasmen handia egon da Esako urtegia handitzeko lanen inguruan. Asteartean Teresa Ribera Espainiako Gobernuko Trantsizio Ekologikorako ministroak esan zuen ez zela urrats bat gehiago aurrera egingo segurtasuna erabat ziurtatu arte. Aturando Esa (Esa Gelditzen)... [+]
Uraren Kultura Berria Fundazioak (FNCA gaztelaniazko sigletan) Esako urtegiari buruzko azken txosten ofizialak aztertu ditu eta ondorioztatu du urtegiaren eskuineko hegalak "ezegonkorra" izaten jarraitzen duela eta, beraz, "segurtasuna ez dagoela bermatuta".
"Esan eta manipulazio informatiboa" izeneko idatzia zabaldu dute Esa Ez-Lanak Gelditu eta Río Aragón elkarteek hainbat hedabidetan. Agintari politikoek, azpiegitura horrek dakarren arriskua ezkutatzeko darabilten hizkera salatu dute.