Hai tres semanas informaron que ía dar por finalizada a súa andaina. Que vos levou a tomar esa decisión?

Adela Bravo Pérez: O problema radica nas valoracións dos usuarios. É necesario realizar unha valoración económica das persoas usuarias e o Banco de Alimentos de Álava solicita que este labor sexa realizada por traballadores sociais. Na asociación non tiñamos ese perfil e entón dirixímonos ao Concello, porque somos unha asociación local.

Desde entón pasamos por diferentes etapas. Desde os servizos sociais sempre se nos dixo que non era o seu labor. Logo dixéronnos que nos darían un certificado de vulnerabilidade. Iso é o que queriamos: conseguir un certificado de que as familias eran vulnerables. Pero durante o tempo que estiveron para emitir este certificado o noso número de usuarios duplicouse, e vimos que non podiamos seguir así.

Mertxe Guillen Vaqueira: O que estaban a facer era un certificado de vulnerabilidade das familias, pero non en base a unha valoración económica, cando era o que pediamos o banco de alimentos e nós mesmos. Podemos atopar familias desestructuradas, con problemas de adicción… que son vulnerables, pero é posible que non sexan economicamente vulnerables a recibir alimentos. Enviaban aquí a todas as persoas que lles daban o certificado de vulnerabilidade e desde aquí levabámolas ao banco de alimentos. Todo subiu: aumentou moito o número de familias e vimos que algo estaba a suceder. As familias que viñeron, que antes quedaran fóra, superaban o baremo que fixemos.

P.E.A. : Dixemos ao Concello que entón non podiamos seguir así porque non tiñamos recursos e estábase inflando a lista sen ningún motivo. Desde Alcaldía dixéronnos que si iso non valía, nós podiamos contratar a alguén para facer esas valoracións e logo dar unha subvención para pagalas. Pareceunos unha boa maneira, e así traballamos no segundo semestre de 2023. Traballouse moito e volveuse a valorar a case 200 familias.

M.G.V. : Tivemos que volver facer unha valoración económica a todas as familias para ver si cumprían ou non as condicións. Foi un gran traballo.

P.E.A. : Desta maneira, pasamos de 200 a 100 familias, como antes. A persoa coa que traballamos díxonos en outubro que deixaría o seu traballo a partir de decembro. Entón, en novembro dirixímonos ao Concello coa previsión orzamentaria para o próximo ano. Nese momento deuse un cambio no Concello, despois das eleccións, e atopámonos cun peche inmenso. Dixéronnos que era demasiado caro, pero que pensarían. Entón vimos que a comunicación entre ambas as partes estábase triturando.

M.G.V. : Ademais, o trato recibido non foi bo. Até entón non conseguimos que o Concello asumise o tema das valoracións, pero o trato da persoa que levaba o ámbito da acción social sempre foi bo, até entón. Facemos un traballo voluntario, e vimos que o traballo que fixemos estaba a ser arruinado e iso fíxonos sentir mal.

P.E.A. : Sempre se acusou aos bancos de alimentos de ser “colas de fame”. Non se que prefire a xente, facer cola ou pasar fame.

O Concello propúxolle un convenio con Cruz Vermella para que as valoracións dos usuarios pasen a mans desta institución.

M.G.V. : Cando se negaron ao noso orzamento dixéronnos que ían valorar outras opcións, pero que en ningún caso dábannos ese orzamento.

P.E.A. : Nós estivemos detrás deles a partir de aí para preguntarlles que ían facer.

M.G.V. : Tivemos que perseguirlles…

P.E.A. : reunión con Cruz Vermella, atraso posterior da reunión…

Mentres tanto, seguían vostedes traballando?

M.G.V. : Continuamos coas valoracións anteriores e pedimos ao banco de alimentos unha prórroga de tres meses. O Concello coñecía esta prórroga, sabía que o banco de alimentos deixaríanos até o mes de marzo sen realizar novas valoracións.

P.E.A. : No caso das persoas recentemente chegadas estaba claro que ían entrar porque viñan sen nada. Pero hai outra xente que no seu día recollía alimentos, que logo deixou de recibir e que agora, como a situación económica ha empeorado, pide que se volva a recoller. Para iso si é necesario facer unha valoración, e non nos atrevemos a incluír a esa xente, porque non podemos facer valoracións.

M.G.V. : Cando o Concello nos dixo que as valoracións as realizaría Cruz Vermella, quedamos á espera da resposta desta institución. O tempo pasou e chamáronnos un día para dicirnos que si, que Cruz Vermella asumiría as valoracións e que desde alí nos chamarían para unha reunión.

P.E.A. : Esta foi a última noticia. A finais de febreiro enviamos unha mensaxe de WhatsApp indicando que desde Cruz Vermella non recibimos chamadas. Entón dixémoslles que en marzo fariamos o último reparto si antes non tiñamos noticias, porque era o vencemento que acordamos. Non recibimos ningunha resposta. Desde o Concello agora din que non tiveron ningunha comunicación pola nosa banda, e non é certo. Agora din que iso non vale, que non vale o que publicamos nas redes sociais, pero utilízano para dar unha resposta.

Cal é a situación neste momento?

M.G.V. : Non vemos solucións e decidimos pechalas por falta de comunicación co Concello e por mala relación (sempre estamos a esperar), tal e como comunicamos nas redes sociais.

Eu persoalmente esperaba que o Concello, ao ver a nosa nota das redes sociais, puxésese en contacto connosco para asegurarnos de que isto era así. Pero non, limitáronse a facer unha nota de prensa.

Non se puxeron en contacto con vostedes desde entón?

M.G.V. : En ningún momento tivemos ningunha comunicación pola súa conta.

P.E.A. : Vemos que hai moitas inexactitudes nas cousas que publicaron. Algúns nos doeron. A min persoalmente doeume moito escoitar que a nosa inquietude se debe a un novo programa do Fondo Social Europeo, que podería facer que quedemos sen usuarios. Por favor, non ter que existir o obxectivo da nosa asociación. Encantaríanos non ter usuarios.

Ven ben a alternativa exposta polo Concello con Cruz Vermella?

P.E.A. : Si, sería posible. É cuestión, canto deberiamos esperar? O que vimos é que non se valora o traballo que facemos, que non nos queren. A de Cruz Vermella podería ser unha boa opción, pero non sabemos de que falan, dun convenio dun ano? Algo máis longo? Non nos preguntaron como o fariamos nós, nada. Foi máis: “Sodes incómodos, vaiche por aquí”.

Marisa Fernández Pallas: Trátase dunha negociación unilateral na que non se consultou nada cando deberiamos ser o punto de partida.

P.E.A. : Estamos a falar de valoracións, pero temos que pór máis detalles, e o que sabemos é do que estamos a falar.

A súa actividade finalizará en marzo. Que pasará a partir de agora?

P.E.A. : O concelleiro di que o banco de alimentos debe dicir o que vai pasar agora coas familias, e iso non é así. O banco de alimentos proporciona alimentos ás asociacións que cumpren unha serie de requisitos para que as distribúan.

Como funciona o banco de alimentos? E que papel desempeñou até agora a Asociación de Axuda?

P.E.A. : A distribución de alimentos non a realiza o banco, senón as asociacións. En Amurrio só o fai Laguntza e en Llodio non o fai ninguén. A asociación establece un convenio co banco no que os alimentos se traen e distribúense. O impacto débese
á cuestión das valoracións. A nós sempre nos deu vergoña facer valoracións. Á fin e ao cabo, somos voluntarios e pedimos á xente que nos ispa, dicindo canto cobra e en que gasta o diñeiro. O Concello ten acceso directo a estes datos. Ademais, moitos usuarios tamén recibiron axudas de emerxencia social do Concello, para o que a entidade local ha tido que realizar unha valoración.

M.G.V. : Esta actividade realízana as traballadoras sociais municipais noutros municipios, pero en Amurrio non.

Amurrio é a excepción?

P.E.A. : Segundo o Banco de Alimentos, o Concello de Amurrio é a única excepción en canto aos lugares nos que se alimentan.

P.E.A. : Neste momento, aínda que haxa un cambio de actitude por parte do Concello, vexo difícil reiniciar a Axuda. Algunhas cousas, cando caen, non poden levantarse de novo.

M.G.V. : Si ao ver a noticia nas redes sociais puxéronse en contacto connosco ou deron unha aproximación… pero non puxéronse en contacto connosco para saber si o publicado nas redes sociais é así.

P.E.A. : O 20 de febreiro informóuselles que a última repartición de alimentos realizaríase en marzo. Entón terían que dicir algo. Pero non nos dixeron nada.

M.G.V. : Non se tentou tramitar nada. Dinnos que non dixemos nada polas vías oficiais, pero nós tiñamos o costume de falar con eles a través de WhatsApp ou cara a cara.

A asociación Laguntza cumpriu 20 anos de traxectoria. Como evolucionou durante estas dúas décadas? Cambiou moito a situación en Amurrio durante este tempo?

P.E.A. : A situación mellorou moito. Antes limitabámonos a cubrir os buracos. Hoxe en día eu creo que en Amurrio hai necesidades, pero non hai fame. A recollida de alimentos permite ás familias destinar o diñeiro destinado a iso a outras cousas: material escolar infantil, roupa, etc. Pero non creo que a xente quede sen esa axuda.

M.G.V. : Excepto recentemente chegados. Moitos deles carecen de papel e, por tanto, non teñen dereito a ningunha outra axuda. Así as cousas, para esta xente a axuda alimentaria si é fundamental.

P.E.A. : Nós o único que pediamos era que estivese empadroado en Amurrio. Con isto, parecíanos indiferente o papel que tiñan ou non tiñan.

Poderiamos falar do programa do Fondo Social Europeo. Este programa antes daba alimentos, pero este ano parece que este fondo preguntou a todos os países se prefiren doar alimentos ou diñeiro, e parece que España apostou polo diñeiro. Desta forma, adxudicáronselle 100 millóns de euros para que tramite os que se entregaron a Cruz Vermella. 95 millóns en cartóns e 5 millóns en comisión por xestión.

A través desta axuda, as familias con menores ao seu cargo recibirán unha axuda económica, aínda que aínda non se determinou a súa contía. Iso é, como suxire o Concello, o que a nós quizais nos crea malestar, entendendo que este programa pode facer que a xente non necesite o que nós facemos.

M.F.P. : Imos quedarnos sen traballo (risas).

M.G.V. : Con todo, isto está moi pendente. A realidade é que en abril 95 familias non recibirán alimentos e ninguén fará nada.

P.E.A. : Despois en maio parece que se empezará a entregar este cartón, pero está por ver en que condicións.

M.G.V. : De momento non hai máis información e, vendo a que ritmo van as cousas, non cremos que sexa axiña que.

P.E.A. : Por último, queremos aclarar que o orzamento que presentamos ao Concello era anual, mentres que o anterior era de seis meses. De aí a subida entre a primeira e a segunda.

M.G.V. : Pero o que está detrás é si apóstase ou non por isto. É caro, segundo que? Un orzamento de 9.000 euros para un concello como o de Amurrio non é moito, a clave está en querer facelo. Hai diñeiro, é cuestión de onde se dirixe.

Parece que son só os nosos usuarios, non veciños de Amurrio. Ao principio dicíannos que non ían facer valoración porque non ían traballar para a Axuda. Si a mentalidade do Concello é que isto é traballar por nós e que os usuarios son responsables de nós e do almacén de alimentos, e iso non é así. Son cidadáns e cidadás que viven en Amurrio, e eu diría que o departamento de acción social ten algo que dicir e facer neste ámbito. Nós somos unha ferramenta que podería funcionar moi ben si houbese unha boa relación.

P.E.A. : Hai que sinalar que xunto coa Asociación de Axudantes pecharase o roupeiro. Alí recollemos e acondicionamos a roupa para vendela a prezos moi simbólicos.

Desta maneira, a xente pode traer roupa e utensilios de casa que xa non utiliza, sabendo que van ter unha segunda vida. Non é tan frío como entrar nun colector. Ademais, ofrece á xente a posibilidade de acceder a roupa barata, que é outro tipo de axuda.

M.G.V. : O diñeiro que saía do arropatín sempre se destinou a comprar máis alimentos para completar o que recibiamos do almacén. Por iso, si non imos facer recollida de alimentos, esta tenda xa non ten sentido.

Por último, queremos deixar claro que non queremos entrar en contacto co Concello, pero queremos lanzar a nosa versión. Haberá xente que entenda, que non entenda… pero o máis duro para nós é deixar sen comida a 95 familias en abril, cando o Concello non chegou a expolo.