“Mira, un dispositivo máis que fai ‘bip’” díxome o meu amigo, ao comentar a noticia: “CIC nanoGUNE desenvolveu unha nova tecnoloxía disruptiva para conseguir un parto infantil máis seguro” que substitúe ao actual método de monitorización. A min ocorréulleme desde hai tempo que no parto existe unha “figura non invasiva para controlar en todo momento os riscos fisiolóxicos en tempo real” dos nenos e nenas, e de paso ás nais, non tan innovadora: a matrona.

E non podía deixar de lembrar o que me dixo o médico e investigador uruguaio Caldeyro Barcia sobre o uso inadecuado da cardiotocografía fetal inventada por el mesmo: “Inventei o monitor do feto para axudar a esas poucas mulleres con dificultades durante o parto, non para pór en dificultades a todas as mulleres que parten”.

Non quero que se me malinterprete. Evidentemente, o avance da tecnoloxía favoreceunos moito, pero o seu uso inadecuado ou abusivo pode ser tan perigoso e prexudicial como a ausencia de tecnoloxía: “Estar atado a un mero monitor parece inocuo, pero é o primeiro de todas as intervencións que poden vir por detrás, xa que reduce a mobilidade. As intervencións médicas no parto teñen un custo, teñen riscos e deberían estar moi xustificadas”. Son palabras de Laia Casadevall, irmá de Castañé. Segundo el (tamén a guía NICE), “si o embarazo é normal, o máis axeitado para controlar o benestar do feto é a auscultación periódica por doppler manual”, pero

“o problema disto é que require a presenza dunha matrona, “one to one”, e como aquí non temos suficientes matronas, o máis cómodo e sinxelo é pór un monitor electrónico á muller, por suposto, á conta da súa saúde e experiencia”. Había que igualar a ecuación económica: para dotar de monitores ás salas de partos, aforrar diñeiro nas matronas.

O sindicato de enfermaría SATSE quéixase do cociente de matrona do Sistema Público de Saúde (2 matronas por cada 10.000 habitantes na CAV e Navarra e unha por cada 10.000 habitantes no Estado). O propio Casadevall dicía nesta revista: “os países que máis respectan os dereitos da muller son os que máis invisten nas matronas”. Así estamos.

Mentres tanto, a tecnoloxía continúa. Lendo a noticia de CIC nanoGUNE, parece que esta nova tecnoloxía reducirá directamente a taxa de cesáreas desmesurada en moitos países, moi por encima do 10% recomendada pola OMS, e culpa á tecnoloxía obsoleta desa porcentaxe demasiada alto. Pero non é así do todo: que pasa coas cesáreas de intervención médica excesiva? Ou aos que fan por conveniencia de xinecólogos? (ver informe Nacer en horario laboral publicado en 2016 polO Parto é Noso).

Por outra banda, estímase que case un cuarto das mortes de nenos debéronse á asfixia perinatal. E eu penso: todos asfíxianse casualmente no útero da nai? Agora tamén os corpos das mulleres son, en si mesmos, defectuosos, perigosos… os culpables? A inercia lévanos a pensar que o parto é un feito patolóxico e perigoso na nosa sociedade en xeral. Pero… pode estar relacionado con estas asfixias o posible uso excesivo de oxitocina sintética? Ou as posturas litotomáticas nas que a maioría das mulleres parten? Con esta nova tecnoloxía a muller poderá moverse libremente no parto? Ou ten que seguir atado a unha máquina?

O que si está demostrado é que un parto máis seguro, ademais da presenza de dita comadrona, unha boa continuación do embarazo como medida preventiva. E velaquí que en ambos temos recortes. Unha embarazada que se atopa na semana 25 (5-6 meses), con moitas consultas eliminadas a conta da pandemia, non foi observada por un profesional cara a cara, salvo dúas ecografías obrigatorias. Chámanlle por teléfono unha vez ao mes para preguntarlle como se atopa. Pero tranquilamente, no parto váiselle a instalar monitorización electrónica e, quizais, tamén de bico. Porque a saúde é iso agora.

“Tanto as nais como os nenos e nenas beneficiaranse do noso desenvolvemento tecnolóxico no parto”, explica o responsable de Transferencia Tecnolóxica de nanoGUNE. A ver si é así. Pero me gustaría reivindicar que, antes diso, hai esixencias moito máis básicas, que seguen sen unha resposta axeitada, e ás que si nos sacariamos partido: que o neno non se separe da súa nai sen ningunha xustificación (nin pola COVID-19, como denunciou O Parto é Noso); que sexa atendido segundo protocolos actualizados e tratado con respecto; e en definitiva, que se respecten os nosos corpos, decisións e dereitos.