Leire Sueskun (Vitoria-Gasteiz, 1981), técnico do Servizo de Eúscaro da Cuadrilla, cre que é necesario "o traballo de todos" para recuperar o lugar que lle corresponde ao eúscaro en Rioxa Alavesa. Co Araba Euskaraz, por exemplo, este domingo daranlle forzas para seguir co proxecto das ikastolas, pero ten moitos proxectos sobre a mesa para influír noutros apartados.

Cal é a situación do eúscaro en Rioxa Alavesa a primeira ollada?

Segundo os datos do Eustat de 2011, en Rioxa Alavesa a porcentaxe de euskaldunes e case-euskaldunes sitúase no 43,43%. Castellanoparlantes, 56,57%. Evidentemente, estas cifras poderían mellorarse, aínda que con varios anos de atraso, para o ano 2006 situábanse no 38,99% e o 61,01%. Na nosa comarca produciuse un incremento nos últimos anos, aínda que non tan significativo como no período 1981-2011, cando se situaban no 2,54% e o 97,46%, respectivamente. Con estes números eu diría que a sociedade outorga a importancia que necesita ao bilingüismo; o bilingüismo, o plurilingüismo enriquécenos e a xente veo. Hoxe en día, no que se refire ao coñecemento, todos os pobos están en cifras parecidas, salvo excepcións. É certo que nos últimos anos o número de euskaldunes creceu máis que o de euskaldunes. Isto ten o seu reflexo directo na enquisa sociolingüística, onde se observa que o uso non subiu tanto como o coñecemento. Bastida foi a primeira nestas cifras en 2006 e 2011, coa porcentaxe máis alta de euskaldunes e case euskaldunes neses dous anos.

Como técnico de eúscaro, cal é o teu maior reto?

Potenciar o uso en grupos especialmente de alto coñecemento, sobre todo maiores de 40 anos, pero sen esquecer o coñecemento e a motivación. Son conceptos que se retroalimentan, por tanto, a ter en conta o tres.

Está en marcha unha comisión de eúscaro, non?

Si, así é. Na nosa comarca temos constituído o Consello Asesor do Eúscaro. Nela xuntámonos axentes de diferentes ámbitos, como centros educativos, euskaltegi, administracións, centros de lecer deportivo e medios de comunicación. A Comisión reúnese dúas veces ao ano: no principio do ano para definir as liñas de actuación e valorar as actuacións realizadas a final de ano. Cando desenvolvemos as directrices elaboradas pola Comisión, adoitamos pór sempre a firma ou marca "Arabako Euskaltzaleak eta Euskara Zerbitzua", en definitiva, os proxectos que a xente ve están a ser impulsados por todos, grazas ao traballo de todos: centros, euskaltegi, asociacións, administración, etc. O que queremos expresar con esa firma ou con ese grupo é que na nosa comarca estamos moitos axentes co mesmo obxectivo: o eúscaro. Tamén temos a páxina web, o portal do eúscaro de Rioxa Alavesa: www.euskaramaitedut.eus. Nel publicamos ou tentamos dar a coñecer todo o que se fai en eúscaro ou sobre o eúscaro na nosa comarca.

Cal é a túa relación cos concellos?

Bo en xeral. Hai algunha excepción, pero en xeral traballo con todos. É difícil abordar todos os traballos correctamente. O labor máis destacable cos concellos é a elaboración e desenvolvemento do plan de uso correspondente a cada entidade. É dicir, o plan que facemos para ter a presenza que debería ter o eúscaro en cada entidade. En calquera caso, hai algúns concellos, ás veces por iniciativa propia, que queren profundar máis neste sentido e para iso solicitan axuda ou asesoramento ao Servizo de Eúscaro. Sería interesante que as entidades tivesen sempre en conta criterios de eúscaro para que o eúscaro non tivese presenza unicamente en impresos, paisaxes lingüísticas, etc. Se se quere ir máis aló, paréceme un camiño estratéxico e eficaz, por exemplo, a implantación e o cumprimento dos criterios lingüísticos nas contratacións. Principalmente en determinados servizos: socorristas da piscina, na adxudicación de instalacións da piscina municipal ou nas adxudicacións para o desenvolvemento da oferta deportiva. Pensemos que nos influiría si establecésemos criterios lingüísticos: garantiriamos a presenza do eúscaro na propia administración e no ámbito de influencia da administración.

Co resto de asociacións e grupos culturais?

A miña relación con eles é moi positiva. Eu traballo sobre todo co euskaltegi IKA Errioxa e a asociación de euskaldunes da Rioxa Alavesa Tiki-ttaka –á parte dos individuais, o euskaltegi e o catro ikastolas da comarca conforman Assa Ikastola, Bastida Ikastola, San Bizente Ikastola e Lantziego Ikastola– que afectan a toda a comarca. Con eles teño unha relación directa e permanente, xa que teñen o mesmo ámbito de influencia que o Servizo de Eúscaro, é dicir, a comarca. Sen a súa axuda sería moi difícil levar a cabo o traballo a realizar, o desenvolvemento dos ESEP.

Realízanse suficientes investimentos en temas de eúscaro? Que fai falta?

Se tivésemos máis recursos económicos e humanos poderiamos actuar en máis ámbitos e doutra maneira. Sempre nos vén ben ter un orzamento maior no Servizo de Eúscaro, pero tamén necesitariamos máis xente, porque o traballo é moito e para poder acceder a el correctamente sería necesario ter polo menos a outra persoa. Hoxe en día é imposible conseguir estes recursos, así que imos seguir adiante co que temos. Na medida do posible. Virán tempos mellores.

Como achegan as ikastolas ao eúscaro?

Directo e non só no ámbito académico, que vai máis aló. En xeral, a euskaldunización na nosa comarca vén dese camiño, é dicir, da transmisión a través da educación. Ademais, e grazas aos proxectos lingüísticos das ikastolas, tratan de que o seu labor non quede no ámbito académico. Sempre están a facer un traballo de face ao pobo. Un exemplo diso é o traballo que se realiza a través da asociación Ttiki-ttaka. Eles son os que lideran proxectos estratéxicos da comarca como o Fin de Semana Cultural Vasco –para tecer a rede entre nenos e mozos da nosa comarca, entre outros obxectivos– e o Curso de Monitor Vasco –grazas a iso edúcanse tanto na propia Rioxa Alavesa como en eúscaro os monitores que influirán no lecer no futuro–.

Que presenza ten o eúscaro no sector das adegas, no apartado estratéxico do territorio?

O noso traballo consiste en dar pasos para que o eúscaro teña máis presenza neste ámbito e en servizos máis cotiáns: bares, restaurantes, carnicerías, tendas e similares. Mirando ao mes de outubro, por exemplo, en Rioxa Alavesa Si! estamos a preparar a campaña co obxectivo de incidir no ámbito socioeconómico.

Que achegou o Araba Euskaraz á comarca?

Sempre ten un obxectivo económico para facer fronte ao proxecto que cada centro quere pór en marcha, pero con esta festa chega á comarca outra forza: dá a forza para seguir adiante co proxecto das ikastolas. O eúscaro ten o seu lugar na Rioxa Alavesa e para recuperar todo o espazo que lle corresponde necesítase o traballo e a forza de todos.

Esta noticia foi publicada por Arabako Aleak e trouxémola a ARGIA grazas a licénciaa CC-by-sa.