Si o dereito á defensa estivo sempre de moda, agora é o momento e temos que agradecer a Israel. Os palestinos queren vivir, ademais en Palestina, como non defenderse (sempre proporcionalmente) dun ataque de tamaño? Levan 75 anos. Pero tamén os sionistas non souberon ‘defender’ ante o mínimo xesto de dignidade do que ten aos seus pés, o habitual é que no mundo haxa altas e baixas. Fíxese, en EE.UU., un dos amigos máis entrañables de Israel, o departamento do goberno que máis invasións e golpes de estado levou a cabo na historia chámase Departamento de Defensa. A necesidade de defender a Black Lives Matter ("as vidas dos negros importan"), que xurdiu na calor do asasinato de George Floyd, levou á policía a crear a Blue Lives Matter ("as vidas policiais importan") para seguir matando a xente negra por impunidade. Cantas agresións machistas non recibiron as mulleres en nome do dereito á defensa dos homes ante as agresións do feminismo?

Pola nosa banda, o ex presidente do Tribunal Superior de Xustiza do País Vasco, Juan Luís Ibarra, realizou recentemente un exercicio memorable do dereito á defensa. Saíu firme en defensa dos xulgados e xuíces ante os ataques dos que criticaron ultimamente as resolucións contra os vascos: a acción vasca ha convocado unha manifestación para o 4 de novembro, o Lehendakari e o Goberno criticaron as resolucións, relacionaron estes ataques coa “cultura da violencia política”, impulsada pola esquerda abertzale nos 90 coa “estratexia de socialización do sufrimento”. Defensa proporcional a Tori.

Na década de 1990, os xuíces aos que se dirixía ETA, ou os xulgados espertábanse de cando en vez coas pegadas dos cócteles molotov, hoxe organízanse manifestacións –pouco– e fanse manifestacións críticas: o Val ensinounos a fondo que o que pode dar un pouco diferente a primeira vista é igual, si non igual. O xuíz xubilado tamén asegurou que non hai vascoafobias entre os xuíces, que podería agregar “como odiamos o que nin sequera coñecemos?”. Que facer entón? As agresións de 1990 debían ser condenadas da mesma maneira que as actuais, por suposto.

Menos mal que o Val tomou a tarefa de abrir os ollos aos vascos, porque lle botaba de menos até ouvir as súas palabras defensivas, eu, un akelarre -escrache, que é unha das linguas máis difíciles do mundo, e que a un funcionario non se lle pode esixir que aprenda diante da casa do xuíz, chea de berros (é dicir, en eúscaro). Ou algunha pintura coa lema “euskarafoboak akusatuta” nas entradas dos tribunais. Non coa nostalxia do pasado, senón coa esperanza dun futuro pronunciado en eúscaro: convencidos de que a malaletxea e a transgresión son necesarias máis que a sedución para provocar transformacións –no ámbito do eúscaro e en calquera de elas–.

A activación da arma do dereito á defensa por parte de Goikoa non significa necesariamente que o inferior estea a atacar (tomándoo positivamente en ‘ataque’) ou que estea forte. Pero si que hai vida e non acepta o lugar que lle dan. O 4 de novembro, en Bilbao, temos a oportunidade de dar argumentos contundentes aos euskaldunes para que unha vez máis activen o seu dereito á defensa.