A tarde do 21 de maio de 2018 tivo lugar na rúa Idiakez de San Sebastián o debate entre a Ertzaintza e a cidadanía, e os ertzainas concluíron ese día coa identificación de varios cidadáns: por mor desa identificación, a euskaltzale Eneka Álvarez foi multada coa Lei Mordaza. Segundo informou o xornalista de ARGIA Lander Arbelaitz (e así o manifestaron os cidadáns que se atopaban no lugar), a identificación baseouse nunha vulneración dos dereitos lingüísticos.

Os ertzainas, números 22125 e 23044, interpuxeron unha denuncia contra o xornalista, ao que acusaron de "insultar".Segundo os dous ertzainas, a difusión desta "falsa" noticia nas redes sociais ha danado a súa imaxe e influíu na súa vida persoal, aínda que non transcendeu nada. O 20 de marzo de 2019, os ertzainas declararon no xulgado de Donostia-San Sebastián que "ninguén se identificou por falar en eúscaro, senón por realizar unha concentración sen comunicar".

O titular do Xulgado de Instrución Penal número 2 de Donostia-San Sebastián ditou no auto notificado o 21 de xaneiro unha suspensión cautelar da causa polos seguintes motivos:

"Non hai suficientes indicios de que esta publicación se fixo coa intención de insultar ao axente", engadiu. Máis adiante engade: "Esta publicación está amparada polo artigo 20 da Constitución Española, como liberdade de expresión, porque o que fixo o investigado foi informar, dar a súa versión e valorar suceder como vulneración de dereitos das persoas alí presentes". O auto tamén suxire que os axentes da Ertzaintza poden ampliar a súa versión: "Si consideran que a información difundida non se corresponde coa realidade, poderán exercitar o dereito de rectificación do mesmo sen menoscabo dos dereitos de ambos".

No camiño cara ao "xuízo oral inxusto" faise referencia á actividade vasca, ao Observatorio e á propia Ertzaintza

O xuíz argumenta nos fundamentos xurídicos do auto que é inxusto levar a unha persoa a xuízo oral, "cando hai evidencias de que non ten penalmente responsabilidade". Con todo, os ertzainas interpuxeron dous recursos contra a decisión xudicial de suspender o caso: o de reforma e o de apelación subisidiarialmente.

Emma Guerrero Azañedo é a procuradora do ertzaina 22125 e o avogado Jorge Francisco Arana do Cal é a figura do avogado. No recurso que interpuxeron o 24 de xaneiro, ambos os asinantes alegan, entre outras razóns, as seguintes:

"O dereito á rectificación de informacións falsas, ao que se refire o auto, é unha figura prevista e regulada para os modos de comunicación do século pasado e actualmente non é funcional, polo menos no caso das publicacións realizadas coas ferramentas que ofrecen as redes sociais, nas que non se coñece ao editor/responsable da publicación, nin tampouco a sede da editorial".

"Os imputados aos ertzainas foron moi graves polo rexeitamento colectivo que tiveron que soportar como consecuencia diso. O vídeo, e os comentarios do investigado, tiveron miles de visitas e creou un alboroto nas persoas e nas entidades euskaltzales. Todo iso conduciu a que o Observatorio de Dereitos Lingüísticos presentase unha denuncia/queixa ante o Departamento de Seguridade do Goberno Vasco. Este respondeu sen escoitar aos axentes implicados, que viron afectada a súa reputación e isto tróuxolles consecuencias tanto no ámbito familiar como no profesional, xa que correron o risco de recibir un expediente disciplinario".

En canto á liberdade de expresión, o recurso dos ertzainas sinala que a Constitución española non protexe a quen actúa desprezando a veracidade. Segundo os ertzainas, o xornalista non cumpriu as condicións que esixe a veracidade dos feitos porque, ao seu xuízo, "non contrastou a información" antes de publicala.

Neste vídeo pódese ver como sucederon os feitos. En canto a "contrastar a información", chama a atención sobre como o xornalista Lander Arbelaitz estaba a gravar o vídeo xusto no momento no que os ertzainas pídenlle ao cidadán que se identifique: "Por falar en eúscaro?" e faio tres veces.

Os ertzainas piden que se inicie un xuízo oral

O recurso de reforma insta o Xulgado de Instrución a que suspenda o auto de suspensión da causa e a que dea paso ao xuízo oral. No caso de que o Xulgado de Instrución desestime o recurso de reforma, a Audiencia Provincial de Gipuzkoa iniciou un recurso de apelación. Por tanto, amplíase o percorrido xudicial deste caso relacionado cos dereitos lingüísticos e a liberdade de expresión, xa que aínda que o Xulgado de Instrución ratificase a suspensión, un xuíz da Audiencia de Gipuzkoa debería volver valorar si hai indicios de delito.

Neste vídeo, o entrevistado é o xornalista que asistiu ao xuízo:

O xornalismo non é delito

Máis de 400 xornalistas e axentes sociais solicitaron a suspensión do xuízo no Xulgado de Instrución número 2 de Barcelona.

ARGIA sacou á luz camisetas nas que non se considera un delito xornalístico o día do xuízo.

Dentro da mesma campaña, os compañeiros de ARGIA realizaron o seguinte vídeo: