En primeiro lugar co grupo Skakeitan, e no caso de presentar un proxecto en solitario, Olatz Salvador (Donostia, 1990) pisou moitos escenarios nos últimos anos e en Tolosa arrincará coas sensacións e vivencias recollidas neles.

Como muller solista, que sensacións recolliches ao longo da túa carreira?

A miña carreira musical comezou nun grupo de oito persoas en Skakeitan, e aínda sigo alí. Son unha única moza no grupo, e tamén no grupo de traballo en formato individual. En moitos concertos vía o mesmo panorama e chamábame a atención. Por tanto, desas reflexións xurdiu a necesidade de facer un traballo.

Os que senten tanto no grupo como coa túa banda, son do público ou do grupo?

Non o sei. Puiden demostrar que, ao xuntarme coas mulleres músicos, créase un ambiente diferente. Non vivimos o mesmo, por exemplo, ese subirse ao escenario, ou algunhas cousas relacionadas con ter un proxecto: o nivel de autoexigencia, e hei visto que os complexos e límites que temos son moi diferentes.

Cando subiches por primeira vez ao escenario, fixéchelo comodamente?

Non. As primeiras veces non foron nunca cómodas para min e a verdade é que me puxen moi nervioso; aínda teño a tendencia de porme moi nervioso. Por iso, é comprensible, a partir desas primeiras experiencias, que iso non se decidiu no teu lugar, e que non o sigas. Eu resistín ata que aprendín a gozar dese lugar, porque non é fácil.

O libro 'kontrako Eztarritik' de Uxue Alberdi recolle os testemuños de mulleres bertsolaris, pero moitas cousas relacionadas coa autoexigencia e o medo pódense comparar cos músicos. Nese sentido, cambiou a voz e a forma de estar do corpo desde que comezou?

Si, si, cambieinos e deime conta de que a xente mo dicir. Coa voz, por exemplo, deime conta de que canto a un volume máis alto que outras mulleres; creo que foi un mecanismo para reivindicar o meu lugar. Non o fixen á mantenta, pero hoxe sáeme así. E, co corpo, no Skakeitan sinto máis liberdade, porque non estou na primeira liña e nun nivel protagonista. Cando eu son o protagonista, aínda teño complexos de superar, co meu corpo e coa miña forma de moverme.

Dis que o encontro con outras mulleres músicos cambia moito a perspectiva. Compartides este tipo de vivencias entre vós?

Si. As mulleres músicos reunímonos expresamente para falar destas cousas e facer unha pequena reflexión. Tamén hai un momento de baleirado, xa que nos contamos anécdotas e situacións incómodas.

Por exemplo?

Historias que podes ter con técnicos ou con xente da organización. Por exemplo, moitas veces pensan que podes ser parella de alguén e que non es músico. Cando as mulleres nos atopamos, non sentimos tan soas na nosa atmosfera.

Sentiches algunha vez a necesidade de defender, subliñar ou explicar o teu traballo unha e outra vez?

A verdade é que sentín un gran recoñecemento no meu proxecto en solitario, e non tiven necesidade de destacar. De todos os xeitos, chamáronme en máis dunha ocasión porque a organización tiña que cumprir a súa cota de muller, exactamente así mo explicaron algúns. Iso é bastante doloroso para a maioría das mulleres músicas. Cando nos chaman polo feito de ser mulleres, non sentimos valorados como músicos. Creo que é moi difícil atopar o equilibrio, porque nós tamén queremos garantir a nosa visibilidade en todos os festivais e festas. Pero non podemos quedarnos aí e non podemos quedarnos aí só por ser mulleres, senón porque a nosa música é atractiva para alguén.

No texto de presentación do curso tamén achegastes un dato obxectivo: En España, en 2018, a presenza de mulleres en festivais de música apenas chegou ao 20%.

Si. Ao ver o dato sobre o papel, préstame aínda máis atención. A situación non é única e queda moito para chegar a un equilibrio en canto ás cotas. Posteriormente, habería que analizar tamén a actividade dos grupos. De feito, moitas veces contratan a un grupo de mulleres para cubrir a cota, pero, ao mesmo tempo, os modelos de masculinidad doutros grupos do festival son moi dubidosos. Non podemos quedarnos nese binomio muller-home e debemos mirar todo o que estamos a mostrar.

Como se pode dar a volta a iso?

Creo que as cousas están a cambiar aos poucos, cando eu empecei a facer música, porque a ausencia de mulleres era algo que non se tiña en conta. Recordo que en moitos festivais, ser eu a única muller, só a min acendeume algo. Agora, polo menos, hai unha reflexión, publicouse este tema, e sentimos a necesidade dun cambio. Creo que ese é o primeiro paso e, a partir de aí, cada organizador debería asumir os seus compromisos. E, por suposto, as citas organizadas con diñeiro público deberían ter as mínimas garantías, porque moitas veces non ocorre así. Iso traerá que as mulleres vexan a outras mulleres sobre o escenario e que máis mulleres entren no camiño da música. Teño esa esperanza.

Nese cambio tamén fará falta a implicación do público, non é así?

Si, e nese camiño, eu notei que, cando as mulleres cantan no escenario, tamén nas primeiras filas do público vese máis mulleres. Ocorre unha especie de efecto espello, ou iso noteino.

Como ves ás mulleres e os seus corpos nos concertos de face ao público?

Atreveríame a dicir que tamén aí ocorreu un pequeno clic. Hai poucos meses vin por primeira vez a unhas mulleres en primeira liña, sen camisetas. Antes chamounos moito máis a atención, ver nas mozas o que é habitual nos mozos. Moitas veces pensei no que pasaría, como un colega que quita a camiseta se eu quitaríaa. Este tipo de dinámicas aínda non se han naturalizado, pero, na medida en que estamos a traballar, teño a esperanza de poder responder a elas con normalidade.