O luns presentouse publicamente a primeira comunidade enerxética de Oarsoaldea, Irun e Hondarribia. Non hai dúbida de que espertou a dor Jakin, porque o auditorio de Niessen encheuse de cabeza para recibir de primeira man a noticia de Ekiherria. Nora Barroso, membro da nova comunidade, dirixiu o acto de presentación e agradeceu aos asistentes a súa adhesión ao acto. Chegou a quenda do vídeo formado por cidadáns que xa forman parte da comunidade Ekiherri. Para difundir o vídeo, a cara é coñecida, xa que as primeiras palabras son de Luís Moreno Pirata. O músico di claramente nel “apostamos pola soberanía enerxética”. Quen viven nun pobo vivo, proactivo, traballador e creativo e queren vivir con independencia para ser donos do seu futuro, explicárono onte na súa comparecencia, igual con enerxía.

Xunto ás caras coñecidas, as descoñecidas, porque Ekiherria está formada por “cidadáns”, “somos veciños da comunidade, queremos un mundo mellor e para iso queremos unha enerxía renovable. Sabemos de onde vimos, sabemos onde estamos e tamén sabemos onde queremos ir”.

Soñaban coa soberanía enerxética, un soño que aterrou a través da Comunidade Enerxética Ekiherri.

Camiño dun ano

Os veciños de Rentería-Orereta, preocupados pola crise enerxética, empezaron a xuntar aos veciños de Renteria-Orereta, que iniciaron a súa andaina hai un ano. O pasado día 16 fundouse a Comunidade Enerxética Ekiherri, “cun gran número de pais e nais, e esperamos que a familia siga crecendo, ese é o noso obxectivo”.

Niko Bengoetxea, Técnico de Sustentabilidade do Concello, deu a coñecer o camiño percorrido polo municipio en materia enerxética. En primeiro lugar, explicou que é a enerxía comunitaria, “é unha entidade xurídica cuxo obxecto social e que achega ao municipio beneficios ambientais, socioeconómicos e sociais. Tamén ofrece asesoramento enerxético e servizos relacionados”. O Concello explicou a continuación o percorrido realizado. En 2012 o Concello adheriuse ao Pacto dos Alcaldes, asumindo os obxectivos establecidos para 2020. Dentro deles, a redución do consumo de enerxía nun 20%, a implantación de enerxías renovables nun 20% e a redución de emisións de gases de efecto invernadoiro nun 20%, “o concello aprobou en 2015 un plan de acción para alcanzalas, cuxos datos se basearon en 2007”.

En 2015, o Concello súmase á iniciativa Compact of mayors das Nacións Unidas. A pesar da redución de emisións, probouse que o cambio climático ten as súas consecuencias e a iniciativa supuxo a elaboración dun plan de adaptación ao cambio climático. Froito deste compromiso, o concello aprobou no ano 2019 un plan de acción para a adaptación ao cambio climático. A redución das emisións de enerxía e gases e a planificación da adaptación ao cambio climático deron un terceiro paso, segundo explicou Bengoetxea, “e no ano 2021 comprometeuse a que esa transición cara á adaptación fose xusta. Sobre estas bases creouse un plan de acción para garantir un clima e enerxía sostible no ano 2022”.

Ademais, o Concello debe reducir un 30% o consumo municipal para 2030 e un 32% de enerxía renovable nos edificios municipais, “para iso necesitamos tellados”. O plan de acción 2020 tiña como obxectivo unha redución do 20%, “e até 2019 realizamos unha redución do 16% en emisións de gas. Este recorte é de todo o pobo, e toda a comunidade estamos implicadas para conseguir o obxectivo. Conseguímolo en parte. O consumo enerxético actual é de 500.000 megawatts hora ao ano. Si temos enerxías renovables, pero non suficientes, temos 5.000 megawatts por hora ao ano. Nalgunhas cousas, por tanto, andamos patas, noutras fixemos bastantes”.

Engade que como concello se cumpriron os plans de acción e obtivéronse resultados. En 2007 reducíronse nun 70% respecto das emisións de gases no ano 2020, “para que isto sexa así adquirimos enerxía verde, o que nos axudou. Os resultados son positivos”. Outro dato achegado por Bengoetxea é que “o plan de acción das enerxías sostibles ten como obxectivo reducir as emisións de gases nun 55% para 2030 no municipio. Isto supón, si non facemos nada imos ir diminuíndo, pero temos que facer cambios importantes para cumprir e para iso a comunidade enerxética é un paso importante”.

Creación de comunidade enerxética dentro do plan de acción municipal

A creación da comunidade enerxética estaba incluída dentro do plan de acción municipal. Para iso, o concello contratou a Goiener e contou coa súa colaboración e a dinamización das Farapi Koops. Pola súa banda, a Deputación Foral de Gipuzkoa subvencionou o proceso de tramitación.

Coa colaboración do Concello, o pasado 9 de febreiro celebrouse a primeira reunión do pobo, tal e como explicou Barroso. Despois déronse os primeiros pasos coa axuda de Goiener, e desde o pasado mes de novembro a comunidade anda pola súa conta coa axuda do técnico municipal: “Fíxose un gran traballo nun ano e temos outro tanto, moito traballo por diante”.

A comunidade enerxética é aberta a toda a cidadanía, “a cidadanía interesada en cambiar o sistema enerxético actual ten garantida a transición xusta”. O obxectivo principal desta comunidade é reducir o consumo enerxético e abaratar as facturas enerxéticas, reducindo a dependencia dos combustibles fósiles como referente en enerxía renovable. Reiteraron a súa vontade de favorecer a soberanía enerxética, “queremos tomar as nosas propias decisións nos distintos ámbitos, no desenvolvemento económico, na mellora das calidades de vida e na consecución dunha cohesión social ampla e sólida”. Por iso, na comparecencia de onte dicían que necesitan a participación de toda a cidadanía, “o apoio de toda a cidadanía”.

Campaña Bazkidetza

Nestes momentos, dentro de Ekiherria, crearon o grupo promotor, o equipo de proxecto, o equipo de comunicación, o grupo xurídico-económico e iniciaron un estudo para a implantación de instalacións fotovoltaicas comunitarias. Este municipio conta tamén cun servizo de asesoramento enerxético comunitario e individual.

Coa presentación de onte, a nova comunidade enerxética puxo en marcha unha campaña de socios e chamaron á cidadanía a unirse. Na presentación de onte explicouse que “participando nas asembleas, facendo socios colaboradores ou sendo socios consumidores”.

O presidente de Ekiherria, José Mitxelena, expuxo finalmente os detalles do proxecto. Todos eles pódense consultar na páxina web creada por Eki.