Crece nas ladeiras drenadas que se basean no karaitza, si déixase en paz… Nos fogares estendeuse o costume de polo como amuleto ou amuleto e, como o estamos facendo desaparecer no monte, a prohibición de collelo é regulada.

Os que cultivan a etnografía coñecen as relacións entre a flor do sol e nós. Hoxe en día sábese que foi unha gran herba medicinal. A auga da súa raíz é a máis coñecida: para tirar vicios ou lombrigas das tripas, para fraquear aos hidropesianos, para sanar aos que non poden ouriñar e para combater o veleno das serpes xunto co viño. Si quérese matar a un animal, por exemplo, o coñecido botánico Pío Font i Quer di ao médico Dioscorides que é recibido por Dioscorides: “Mestura a raíz, a fariña, a auga e o aceite para matar o can, ao porco ou á rata”. Incluso a persoa, engade o propio Pío.

A flor do sol nas casas é un protector. Colócase nas portas cando non hai sol para facer o seu traballo. Escorrenta a seres malignos, enfermidades, tormentas e similares. A flor do sol tamén é un truco para que as bruxas non entren en casa. Cando se achegan á casa coa intención de facer unha “maldade”, ao atopar a flor do sol na porta, non poden deixar de contar unha a unha as flores que ten o seu conxunto de flores centrais e ao final aparece a alba, e a bruxa non pode deixar de escapar da luz.

Telesforo Aranzadi recibiu en Beizama o nome de “antihechiceras”, así como “flor de lúa”. Tamén recibiu os nomes de Gorritin “astalar” e Olazti “otarraska” no artigo Nomes de plantas en eúscaro, publicado en 1929. José Miguel de Barandiaran recolleuno tamén en Ataun, “Ilargi eta belar”. Por tanto, ten tanto que ver coa lúa como co sol. Doutra banda, tamén se lle coñece como “astalarra”, “basalarra” e “kardalora”. Temos dúas especies: a flor solar curta (Carlina acanthifolia) e a longa (Carlina acaulis).

O anel de brácteas brillantes que rodea o conxunto das flores centrais confírelle unha elegancia excepcional. Así como outros usos. Estes brácteas son capaces de moverse en función da humidade: cando o aire está seco ensánchanse e colléitanse con moita humidade, coma se tratásese de protexer as flores do interior. Trátase, por tanto, dun barómetro. En francés chámanlle “chardon baromètre” (barómetro cardo) e en alemán “wetterrosen” (rosa do tempo). Supoño que se usaría máis predictor do tempo que para espantar ás bruxas. O das bruxas é unha bonita historia, pero para traballos externos, non é máis prudente ser un predictor fiable do tempo?

Tradicionalmente foi un medicamento e a flor do sol ten un significado profundo, pero hoxe en día, non é unha decoración amable? Con todo, si queres en casa, aínda quedarache un rastro de flores nalgún recuncho da montaña: faiche coas sementes, seméntalas no próximos febreiro-marzo e o verán do ano que vén terás flores.