A ruta avanza, a chamada interrómpese ao pasar polos túneles, xa que o camiño non se interrompe. Como os camiños da Fundación Mundubat. Unha vez sementadas, as sementes pretenden enraizarse nos medios de comunicación. Txefi Roco (Salta, Arxentina, 1979) é un dos membros que está detrás do recentemente nado programa de radio e da revista transfeminista Hiedra/Huntza. Co feminismo como centro, as revistas e os programas de radio sacarán á luz moitos temas que o rodean. A revista terá catro exemplares, un por cada estación do ano, e xa fixeron o seu primeiro número. O primeiro programa gravouse nos estudos da emisora de radio Ala Bedi de Vitoria-Gasteiz.

Como xurdiu este novo proxecto Huntza?

Moitos dos membros de Huntza están preto da primeira escola de economía feminista que organizamos en 2014. Na casa das mulleres que leva o nome de Marienea, empezamos a xuntarnos en Basauri (Bizkaia), e en 2016 desde a asociación Mundubat vimos a oportunidade de empezar a traballar non só a economía feminista, senón tamén a economía do coidado. Realizamos talleres e actividades de formación en Bilbao e Donostia. A partir de aí, expúxose a posibilidade de crear este proxecto. De aí vén a radio e a revista transfeminista Huntza.

De onde vén o nome de Huntza?

Discutimos moitísimo con ese nome e case nos matamos. Pero para nós non é unha bobada elixir o nome, porque á fin e ao cabo tamén representa onde colocas o foco. A hiedra é unha planta aparentemente débil, pero as súas raíces poden chegar a lugares onde non chega a terra, a auga ou o aire. Pasan por gretas e murallas, duran moito tempo. Aínda que parezan fráxiles, a súa forza ao tirar da planta é enorme. Nos edificios abandonados pódese ver como se sosteñen as paredes. A hiedra ensánchase, supera toda dificultade en certo xeito. Nós, do mesmo xeito que a hiedra, queremos derrubar de raíz os muros do sistema actual. Ademais, a medida que pasan as estacións, a cor da hiedra vai cambiando: arroxado, amarelado, verde… Algúns membros din que nós tamén temos un pouco da natureza da hiedra, e gustounos moito a metáfora.

E cales foron as formacións que fixestes para facer unha radio e unha revista?

A través das escolas traballamos moito a característica da aprendizaxe pública, é dicir, todos temos algo que aprender, e o nivel de coñecemento non debe ser o camiño para unha jerarquización social. Ás veces déronse casos de simetría, cando a alguén se lle recoñece o coñecemento dun saber. No proxecto, por exemplo, cinco do sete investigadores eran taberneros, ninguén tiña coñecementos sobre os medios de comunicación, ninguén era investigador. Apenas estabamos os que tiñamos un mínimo coñecemento deste ámbito, e os que sabiamos dunha maneira moi vaga. Pero aos poucos empezamos a traballar, a marcar unha liña editorial, a traballar o diálogo e as análises… e traballamos un discurso colectivo. Todos eramos así os protagonistas, todos participamos. Consideramos que algúns temas foron mal tratados e que recibiron algúns tratamentos. Era un reto para nós traballar unha narrativa na axenda pública, ou polo menos a que poriamos encima da mesa como vivimos nunha situación precarizada, migrante ou vulnerable. Doutra banda, parécenos un bo exercicio para elevar a voz, para interiorizar unha capacidade crítica, para construír un discurso propio e unha capacidade de reflexión.

Traballaredes o mesmo formato nos dous medios?

Si, nos programas de radio traballaremos da mesma maneira o traballado na revista. Faremos seccións co mesmo nome, e tivemos unha maneira similar de tratalo, tanto na radio como na revista. Un dos obxectivos dos debates que imos levar a cabo é o de mostrarnos mutuamente e crear unha aprendizaxe construtiva.

Non hai artigos con firma na revista. Por que?

Os artigos e textos están escritos individualmente, en parellas ou en grupos, pero é certo que teñen escritores anónimos. O texto, aínda que sexa escrito por estes pequenos grupos, é redondeado polo gran grupo nunha asemblea que celebramos e é un exercicio moi bonito.

Como foi esta práctica nos primeiros números e programas de radio?

Era un gran reto para nós, tiñamos moito nerviosismo, alguén dixo “non son capaz de facer isto”. Pero empezamos a traballar, a mirar as hemerotecas, a buscar efemérides, a buscar a historia do día 8 de marzo, a facer entrevistas… Houbo un intercambio moi interesante entre mulleres traballadoras que comezaron a traballar desde cero e con outras traballadoras, e eses achegamentos foron enriquecedores, porque xurdiu unha complicidade entre entrevistador e entrevistado. Ao final do día sabiamos que foramos capaces de levalo adiante. Esperamos ir aos poucos facendo o camiño e adquirir experiencia. Xa estamos a dar forma ao segundo número da revista.

Notastes algunha diferenza de facer a revista á radio?

A radio, no lado da revista, dáche a oportunidade de chegar a esas traballadoras de casa que teñen a radio encerrada nas casas e acesa. Tamén queremos chegar a eles. Escoitando o noso programa, buscamos liberar as súas entrañas para, algunha vez, romper o seu silencio e dar a coñecer os seus problemas.

As mulleres que viven no anonimato terán o seu espazo.

Si, quen queira pode chamar ao programa. Liz Quintana ademais de ser compañeira de traballo, é avogada e contaremos coa súa axuda nunha sección dirixida ao público. As mulleres anónimas poden expor as súas preguntas ou problemas, poden informar de calquera caso de violación ou violencia. Quen queira, naturalmente, dará o seu nome e quen queira non. A idea é aconsellar á vítima como defenderse ou como afrontar a situación. Ademais, gustaríanos que o testemuño das vítimas servise para animar a quen se manteñen en silencio a contar, creemos que é posible que as mulleres dean un paso e que pasen de estar caladas a contar os seus problemas e experiencias.

Como conseguiron este proxecto coa radio Ala Bedi?

A nosa compañeira Tania Canas traballa como colaboradora en Ala Bedin e a través dela xurdiu a oportunidade. Para nós é de agradecer, porque sabemos o difícil que é ter un espazo autogestionado, e Ala Bedi funciona así.

Catro revistas e seis programas de radio. E despois?

De momento esta vez [rindo]. Imos paso a paso. Co primeiro programa todos gozaron. Xa publicamos un número da revista, que se pode ler na web da Fundación Mundubat. Tamén fixemos podcasts, e o programa pódese escoitar na Comunidade Autónoma Vasca. Por suposto, gustaríanos que este proxecto tivese un seguimento nestas plataformas. Gravacións, elaboración de revistas e, en xeral, o nivel de militancia que esixe este proxecto é difícil. Moitos dos membros do proxecto son bilbaínos e teñen que desprazarse até Vitoria-Gasteiz nas súas horas libres para gravar programas de radio. Non queremos que o proxecto coma a nosa vida. De momento, gocemos disto