Zubiria presenta o local que utilizaron desde 1988 até 1990. Sorprenderá a moitos: hoxe en día a imprenta Antza creada pola Luz estaba no lugar dos leigos Dabadaba. Cando o equipo do Tour achégase ao local, un dos donos abre a porta: “Somos da luz” di Pello, “a imprenta que tivemos aquí”. “Ah, si, xa sabía algo, un músico que anda aquí foi traballador e alí foi traballador”. Quen, e Okene Abrego, dos grupos de tolos e dispositivos.
A imprenta era da familia Tamayo. Zubiria lembra que na década de 1980 as imprentas entraron en crise debido á dixitalización. Debido á crise da empresa, foi comprada polos traballadores de Tamayo e posteriormente por Argia a estes traballadores. Ao final, mover a imprenta e a redacción. “Isto era un bordel”, sinalou Zubiria, “a imprenta, o traballo comercial, o semanario… todo facíase aquí. E, aínda por riba, aquí arrincou o proxecto de Egunkaria e a decisión de levalo a cabo: maqueta, número 0, e o libro de estilo, por exemplo, aquí fixérono Koldo Izagirre, Koro Zumalabe, Malores Etxeberria e Luistxo Fernández”.
A idea tíñana “desde hai moito tempo”, pero á hora de levala a cabo buscaron outro lugar máis axeitado e trasladáronse a Lasarte-Oria, o Paseo do Circuíto. Aí segue Argia e aí terminou a súa relación con Egia.
Antes de ir á seguinte parada, un dos grupos alégrase: “Vireime máis a gusto agora de marcha a Dabadaba, sabendo isto!”.
O Tour avanza no barrio, pero retrocede no tempo. Zubiria mostrou unha redacción de tres anos antes do seu paso por Dabadaba, onde actualmente se atopa no mesmo local no que se atopa a redacción de IRUTXULOKO HITZA. “Acordábame moito máis”, dixo Zubiria.
“No local contiguo estaban os avogados, o colectivo Egia e o colectivo Berdin, que ofrecían protección aos traballadores”. Tiñan moito contacto con eles, así como co resto de axentes e persoas do barrio: “Moitas veces quedabamos aquí durmindo”.
Nesta época comezou a dixitalización en Argia. “Ensináronnos o primeiro Macintosh e aínda recordo como nos venderon: ‘Este traste é a ostia, pero aínda non serve para nada”. Zubiria conta que os xornalistas foron pioneiros no uso dos computadores: “A clave era que os xornalistas fixesen a maior parte posible do proceso”.
As anécdotas tamén son unha chea na redacción. “Entre os dous pisos hai unha pequena entreplanta na que durmiamos moitas veces. Pillounos na redacción, por exemplo, as fugas de Maiz e Piti”.
A continuación, o tour chega ao bar Kata. “En 1981 os capuchinos botáronnos e viñemos a este pequeno local xunto ao bar Kata”. Hoxe está pecho, claro que son os Porrontxos, e non puido explicar onde almorzaban, comían e ceaban case todos os días. Pero, de súpeto, aparece Marian, a propietaria do bar, e, desde logo, acórdase de Zubiria.
Foi unha época especial para Argia. O semanario que dependía dos capuchinos, na época de Zeruko Argia, e no seu día o xornalismo que facían na época de Elixabete Garmendia era demasiado “progresista” para eles e, incómodos coa situación, propuxeron solucións. “Quixeron vendelo ao PNV, pero algúns compañeiros convencían de que iso era unha mala idea, que era mellor que seguísemos”.
Aí perdeu o ‘Zeruko’ e toda a súa vinculación relixiosa. A partir de entón, o seu principal símbolo foi o xornalismo independente e vascófilo. Eguía vivía unha década apaixonada, vendo o nacemento de dous proxectos que marcaron un antes e un despois para o xornalismo vasco.
Pensar sobre os clásicos literarios significa necesariamente pensar desde hoxe. Precisamente, a denominación clásica está condicionada a que se trate de obras que chegaron até hoxe, polo que pensar sobre elas é pensar como e por que chegaron até nós esas obras, preguntar... [+]