O presidente reelixido, Pedro Sánchez, tivo os votos afirmativos dos partidos nacionalistas e nacionalistas para sacar adiante a investidura, e o prezo pago foi superior aos esquemas tradicionais. Sumar é a foto do acordo coa coalición españolista de esquerdas, seguida da cataláns ERC e Junts, e o PNV. Con EH Bildu non houbo fotos, quen sabe por que, pero, como fixeron os demais, pode pensarse que a coalición soberanista esixiría algo ao Partido Socialista –algúns dos tertulianos da COPE consideran “inseguro” que a todos os presos de ETA daranlles “algo parecido á amnistía”–.

Os acordos do PSOE cos socios pon de manifesto que a súa capacidade para facer políticas ambiguas é algo doutro mundo. Con Sumar acordou varias políticas de esquerdas, e co PNV, cuestións que son bastante difusas, que a xente apenas coñece o cumprimento do Estatuto de Gernika de fai 44 anos, etc. Salvo a néboa e o fume, un punto significativo é a imposición de impostos especiais de forma “estable” ás grandes empresas de banca e enerxía. Isto é o que acordou con Sumar Pedro Sánchez, e o contrario co PNV, o compromiso de que a tramitación dos impostos negóciese a nivel autonómico e a necesidade de sumarse ao Concerto Económico.

Iberdrola, Repsol e BBVA

Fai un par de semanas levou a cabo unha campaña en medios de comunicación entre Petronor e Confebask, entre outros, e o Ente Vasco da Enerxía tamén coincidiu cos impostos especiais impostos ás entidades bancarias e ás empresas enerxéticas con importantes beneficios. Están en vigor, pero caducarán ao final do ano. A coalición Sumar quere manter estes impostos, explorar máis camiños e convencer a Sánchez, dixo o presidente na sesión de investidura: “Síntoo, pero os que máis teñen teñen teñen que pagar máis, máis do que fan até agora, ten que ser así”.

Josu Jon Imaz, ex presidente do PNV e actual conselleiro delegado de Repsol, criticou contundentemente os impostos especiais, considerados como “discriminatorios”. Mesmo ameazou como se sinalou a preocupación pola idea de que este tipo de medidas “dificultan a realización de investimentos estables”. “É ilegal, inconstitucional”.

A medida actualmente en vigor extinguirase tal e como acabou o ano, e haberá que ver en que medida dáse a moratoria, se se vai a estabilizar e que mecanismos utiliza o PNV no Goberno para converter a Euskadi nun oasis de empresas enerxéticas ricas. Nunha situación hipotética na que España decidise impor impostos adicionais a estas entidades e facer na CAV o que pretende autorizar ao PNV, a Metade Vasca pareceríase un pouco a ese inxusto oasis fiscal que tantas veces se acusou á Comunidade de Madrid.

Un tema que suscite un intenso debate é que hai que aprobar calquera lei, o PSOE debería contar co consenso de todos os partidos que se uniron á investidura.

Gratuidade do transporte público

“A partir do 1 de xaneiro o transporte público será gratuíto para menores, novos e desempregados”, anunciou Sánchez no programa de investidura. Os “mozos” non se fixaron, pero os medios de comunicación españois fixaron como referencia a idade de 23 ou 25 anos.

Con todo, o transporte público do Goberno español é só Renfe en Hego Euskal Herria. E tamén o seu servizo de proximidade, polo menos na CAPV, pode converterse en competencia do Goberno Vasco a curto prazo, que se consideraba hai un ano como unha variable de intercambio na investidura.

Por tanto, hai un ano o Goberno está no mesmo punto de debate. En novembro do ano pasado, de face a 2023, o PNV considerou que a aplicación de descontos nos seus servizos era “competencia desleal”, é dicir, que non vía axeitado que Renfe fose gratis e que Euskotren fóra a prezos normais. Por tanto, aplicáronse bonificacións nos medios de transporte competencia do Goberno e das Deputacións. Os nacionalistas seguiron a Sánchez no debate do transporte público, nas dilacións, en contra do PNV. Pero parecía que podía acabar co final deste ano e, unha vez máis, pillou aos membros de Sabin Etxea coa pata contraria.

Aínda non expresaron publicamente o que pretenden facer. Renfe será gratuíta para menores, novas e desempregados. Está por ver si o traxecto entre Bilbao e San Sebastián en autobús mantense ao redor dos cinco euros, xa que en coche só se gastan 30 euros en peaxes.