O Observatorio Vasco da Mocidade (OVJ) aborda a cuestión da violencia no estudo Percepción da violencia entre a mocidade vasca. Nela exponse preguntas sobre o lugar da violencia na sociedade e sobre todo entre os mozos. No estudo tamén se falou dos "espazos onde prevalece a violencia", da "participación ou sufrimento en situacións de violencia", dos "factores que poden influír no desenvolvemento de comportamentos violentos" e, por último, das "causas que xustificarían o uso da violencia". 4.918 persoas de 15 a 30 anos de Araba, Bizkaia e Gipuzkoa responderon o cuestionario en 2021.

De face ao informe, chama a atención un elemento que aparece nos resultados e que a OEG non lle presta ningunha atención ás conclusións: fronte a unha lista de diferentes tipos de violencia, o 9,9% dos mozos aseguraban sufrir un ataque físico por parte da policía ou outro axente de seguridade. Segundo isto, case un de cada dez novos sufriu violencia policial até entón. No caso dos homes, a proporción é aínda maior, 13,5%. No caso das mulleres foi inferior, 6,1%, inferior, pero non baixa, polas razóns que se expoñen a continuación.

Por xénero e tipoloxía

Os datos da OEG mostran que, de media, a violencia policial contra a mocidade é máis frecuente que outras formas de violencia socialmente recoñecidas, como a dos amigos (9,7%) e o profesorado (5,6%). Presentando por separado os datos do xénero masculino e feminino, esta proporción do 6,1% das mulleres novas que sufriron agresións físicas policiais é superior á das mulleres que sufriron os ataques do profesorado (4%).

Os datos sobre homes son moi diferentes, pero teñen que ver con que a violencia policial foi máis frecuente que os malos tratos psicolóxicos dos pais (12,4%), as agresións físicas dos amigos (12,5%) e os profesores (7,2%). É máis, a porcentaxe de homes que sufriron violencia policial achégase ao índice de violencia física parental (15,2%).

Legitimación da violencia

Doutra banda, o 6,2% dos mozos da CAPV declarou "participar algunha vez en incidentes violentos coa policía", o 4,1% en mulleres e o 8,3% en homes. Tomando na man as cifras de censo de 2021 de mozos de entre 15 e 30 anos do Eustat, pódese estimar que na CAPV os mozos con experiencia en conflitos policiais eran uns 19.000, máis do dobre que o total de axentes policiais da Ertzaintza. Por outra banda, hai unha diferenza de 3,7 puntos entre quen sufriron a violencia policial e rebeláronse contra ela, é dicir, é posible que máis dun terzo dos mozos que sufriron a violencia policial non confronten activamente aos axentes.

Agora ben, a OEG demostra que o 13,2% dos mozos de Álava, Bizkaia e Gipuzkoa ven lexítimo o uso da violencia como "acto de protesta ou de reivindicación ante unha inxustiza", aproximadamente 40.000 mozas. Así o pensan o 10,7% das mulleres desa idade e o 15,6% dos homes.

Á vista da proporción do 6,2% dos que recoñecen participar nas colisións coa policía, pódese concluír que menos da metade dos que xustifican o uso da violencia en contextos de protesta puxeron en práctica forza contra a policía. Así as cousas, pódese concluír que os enfrontamentos coa policía foron menores do que poden ser, xa que a proporción de legitimadores do uso da violencia nas accións de protesta é máis do dobre que a de quen realmente se enfrontaron á policía.

Con todo, estas cifras non deben lerse tal cal, unilateralmente e de forma mecánica. A realidade social é máis complexa e ten máis variables: por exemplo, o 86,1% dos mozos senten lexitimados para defenderse, o 77,7% para defender a familiares e amigos e o 71,6% para defender ao resto de persoas que están a ser atacadas.

Non se pode predicir con precisión como actuarían todas as persoas que posúan estes valores; se o que se agride de parte da policía é un mesmo, familiar, amigo ou outra persoa. Con todo, outras tres cousas son bastante seguras: a diferenza entre palabra e acción en todos os sentidos, que os que non ven xustificación algunha do uso da violencia son só o 9,6%, e que, aínda que non é o habitual facer fronte aos ataques policiais, unha proporción significativa enfróntase a eles.

Conclusións

Existe un claro desequilibrio entre a incidencia dos ataques policiais contra os mozos e a súa presenza no debate público. Como se observou na media entre mulleres, homes e ambos, a violencia é estatisticamente máis frecuente que outras formas de centralidade pública, ou polo menos nesta medida é recoñecida por mozas dos tres territorios. Por tanto, a partir dos testemuños dos mozos, non se pode dicir que a violencia policial contra eles sexa un feito "atípico".

Os mozos que cuestionan a autoridade policial e están dispostos a enfrontarse activamente son, en xeral, unha minoría na CAPV. Con todo, unha de cada dez sufriu algún tipo de ataque policial, polo que 40.000 mozos consideran lexítimo facer fronte á policía e preto de 19.000 xa o fixeron, o que as converte en minorías a ter en conta.