A longa corda da COVID-19 colocou á nosa sociedade ante o espello, sacudindo de raíz os cimentos do modelo de desenvolvemento establecido. Á emerxencia sanitaria súmase unha profunda crise socioeconómica. Ante isto, a reacción de quen teñen o mando foi inmediata e unívoca: multiplicar os esforzos para volver á situación anterior á crise e pór os medios para iso. Con todo, na nosa opinión, a axitación social e o estancamento da actividade turística, bríndanos a oportunidade de reformularnos e de cambiar moitos aspectos que teñen unha influencia decisiva na vida de Donostia e dos donostiarras.

Agora temos a oportunidade de facer fronte á privatización do espazo urbano e dar prioridade á vida cotiá e comunitaria da cidadanía nas rúas e prazas. En lugar da tendencia a reorientar o espazo urbano cara ás relacións baseadas no consumo, pedimos que os espazos comúns utilícense para posibilitar as interaccións cotiás (non mercantilistas) das persoas.

Agora temos a oportunidade de substituír o individualismo que nos debilita ante os riscos sanitarios, económicos e sociais polas redes de vida veciñal e de relacións próximas. A importancia e a eficacia da axuda mutua entre veciños e veciñas é o camiño a potenciar, favorecendo o traballo conxunto e o intercambio social de proximidade e favorecendo a acción dos axentes sociais locais.

Agora temos a oportunidade de cambiar a economía baseada na actividade especulativa turística pola doutros sectores a favor dun modelo equilibrado. A dependencia das forzas externas e das condicións externas ha reforzado a vulnerabilidade da economía da cidade. É necesario apostar pola promoción de actividades económicas sostibles e diversas baseadas na diversidade local, priorizando as actividades de coidados, promovendo a innovación social e fomentando o comercio popular.

Agora temos a oportunidade de rexeitar os empregos precarios do sector turístico que deixan aos traballadores na incerteza en tempos de crises e de acceder a unhas condicións laborais dignas. Está claro que o primeiro golpe produciuse entre os traballadores que soportan as condicións laborais máis precarias da empresa. É o momento de revisar e reordenar as características destes postos de traballo, trasladando a dignidade das condicións de traballo á primeira liña.

Agora temos a oportunidade de reorientar os recursos públicos ás necesidades socioeconómicas básicas da cidadanía, en lugar de gastalos na promoción da marca urbana e do turismo. Os recursos públicos non poden destinarse prioritariamente a alimentar o negocio da actividade turística que se distribúe en poucas mans. Por iso, facemos un chamamento a corrixir as graves socioeconómicas da poboación.

Agora temos a oportunidade de repensar os actos masivos dirixidos a atraer visitantes desde o punto de vista da cidadanía local e recuperar o control público sobre os mesmos, deixando de lado os intereses comerciais. Numerosos actos culturais de éxito hanse mercantilizado e puxeron a disposición de patrocinadores privados a oferta cultural da cidade, o uso do espazo urbano e outros privilexios. Reivindicamos a prioridade e a accesibilidade universal á cultura local, recuperando o control público sobre os eventos e apostando polos seus creadores.

Agora temos a oportunidade de limitar o uso das vivendas como pisos turísticos e impulsalas a alugalas como vivendas. Temos que aproveitar este descenso da presión turística que aprendemos e vivimos dos erros do pasado. Intensificar as axudas directas ao aluguer dos afectados pola crise, ampliar o parque de vivendas municipais destinadas ao aluguer social e establecer os prezos máximos de aluguer das vivendas.

Agora temos a oportunidade de deixar de conceder permisos para abrir novos hoteis e frear o crecemento da oferta hoteleira da cidade. A realidade demostrou que o número de hoteis que se deron foi un crecemento desmesurado e desequilibrado. Ademais de negarse a conceder novos permisos de apertura e ampliación de hoteis, é o momento de endurecer os regulamentos de funcionamento.

Agora temos a oportunidade de pór en marcha un modelo de mobilidade sostible que dea espazo a peóns e bicicletas en lugar dun modelo baseado en macro-infraestruturas e coche. O parón que estamos a vivir puxo de manifesto que as necesidades de mobilidade básica son diferentes. Púxose de manifesto a escasa extensión dos espazos para peóns e bicicletas e que, na actualidade, non se garante a continuidade e permeabilidade entre os barrios.

Agora temos a oportunidade de substituír a illa de Santa Clara por outras zonas da cidade de valor ecolóxico por medidas de protección que garantan a conservación da natureza. Esiximos a adopción de medidas eficaces para garantir a total protección: inventario de espazos naturais, normativas integrais de uso, restauración de espazos degradados e actuacións de concienciación medioambiental.

Agora, en lugar de tomar decisións de forma unilateral, sen transparencia e baixo a influencia de intereses privados, temos a oportunidade de participar no modelo turístico para garantir o debate e a posibilidade de que os donostiarras decidan. Consideramos necesario a creación dun observatorio independente sobre as consecuencias sociais, económicas e ecolóxicas da actividade turística na cidade. Ademais, é necesario crear sistemas que permitan a participación directa da cidadanía e da sociedade organizada da cidade nas decisións que se lles afectan.

Na medida en que as receitas que se puxeron encima da mesa buscan restablecer a “normalidade”, é evidente que esta crise cambiou pouco a visión e a práctica dalgúns. Con todo, desde a plataforma Bizilagunak, cremos que é hora de dar pasos cara ao decrecimiento turístico e que agora temos unha oportunidade inmellorable, revisando na súa totalidade o modelo de cidade que nos leva á crise.

*Mikel Agirre, membro da plataforma BiziLagunEkin de donostiarras preocupados polo modelo turístico